بایگانی بخش تاریخ و یاد



راهی دیگر، به کوشش تورج اتابکی و ناصر مهاجر، نشر نقطه

«راهی دیگر» برای شناخت شاخه‌ای از نهضت مسلحانه ایران قبل از انقلاب

ناصر مهاجر و تورج اتابکی تلاش کرده‌اند از منظر رهروان و بازماندگان چریک‌های فدایی خلق ایران، نوری بر نهضت مسلحانه بتابانند. گفت‌وگویی با آن‌ها.

اشغال سفارت آمریکا: سرگذشت گرو‌گان‌گیران

ایرج مصداقی – این مقاله در واکنش به یک اظهار نظر خامنه‌ای نوشته شده است که گفته دانشجویان گروگان‌گیر چون انگیزه‌شان ضعیف بود «بعداً رفتند با آمریکایی‌ها صحبت کردند و عذرخواهی کردند».

زیر تل ویرانه‌های جنگ از نگاه هاینریش بُل

فهیمه فرسایی - بُل بر این باور بود که نوشتن از واقعیات با دیدگاهی انتقادی به تغییر جهان می‌انجامد. او می‌گفت: «من با نوشتن جهان را تغییر می‌دهم.»

چرا وعده‌ کمونیسم اسلامی محقق نشد؟

برای دوران کوتاهی پس از انقلاب بلشویکی ۱۹۱۷، به نظر می‌رسید که ممکن است انقلاب در روسیه زیر بیرق مشترک کمونیسم و اسلام در مناطق گسترده‌ای از جهان ادامه و گسترش یابد.

تزهای مارتین لوتر و آغاز جنبش دین‌پیرایی

این مقاله که به مناسبت پانصدمین سالگرد رفورماسیون ترجمه شده، به سیر فکری لوتر، زمینه اجتماعی-سیاسی اندیشه‌‌های او و تأثیر اصلاح دینی بر آلمان و اروپا می‌پردازد.

تحریف تاریخ معاصر ایران به درد چه کسی می‌خورد و دود این آتش در نهایت به چشم چه کسی می‌رود؟

احد پیراحمدیان – مصاحبه خانم فاطمه صادقی درباره پدرشان شیخ صادق خلخالی بحث‌انگیز شده است. این نوشته سعی می‌کند به وجه کلی‌تر موضوع بحث بپردازد.

کنکاشی بر نفرت از شریعتی

رضا علیجانی – در کامنت‌هایی که در اینترنت پای مقالات مربوط به علی شریعتی می‌نویسند، موجی از نفرت به چشم می‌خورد. این نفرت از چه ناشی می‌شود؟ شریعتی به راستی کیست و فکر او سرنوشتی...

در ستایش عزت‌الله فولادوند و «جست‌وجوی خرد و آزادی» در آثار او

قدردانی از یک نام بزرگ: گروهی از نویسندگان و اندیشمندان در ترجمه‌های مترجم نام‌آشنای ایرانی از آثار فلسفی تأمل کرده‌اند و ارج‌نامه‌ای برای او فراهم آورده‌اند.

طرح مداخله نظامی کِنِدی در ایران

محمود عظیمائی – ۵۶ سال پیش در چنین روزهایی آمریکایی‌ها به انجام یک کودتا در ایران فکر می‌کرده‌اند. اسنادی که به تازگی رو شده‌اند، چنین چیزی را نشان می‌دهند.

حسین توفیق، روزنامه‌نگار شوخ‌طبع ایرانی درگذشت

او یکی از بارماندگان خاندان پرآوازه توفیق در ایران بود. خاطرات حسین توفیق بخشی از تاریخ شفاهی سانسور مطبوعات فکاهی ایران در رویارویی با قدرت سیاسی‌ست.

اسلام آوردن احسان طبری: شکنجه، اقناع یا سندرم استکهلم؟

مهرنوش هاتفی – این مقاله به موضوع درهم شکسته احسان طبری پس از درگیری و شکنجه، از زاویه سندرم استکهلم می‌پردازد.

اعترافات تلویزیونی و حزب توده ایران

مهرنوش هاتفی – جمعی از رهبران حزب توده ایران را به اعتراف تلویزیونی واداشتند، به کاری که آن رهبران در زمان آزادی آن را تقبیح نکرده و حتا از آن ستایش کرده بودند.

ویدا حاجبی تبریزی درگذشت

فعال سیاسی چپ و یکی از اعضای پیشین سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران و نویسنده کتاب پربازتاب «داد بی‌داد» در تبعید چشم بر جهان فروبست.

احسان طبری چگونه شکسته شد؟

مهرنوش هاتفی − در صدمین سالگرد تولد احسان طبری و با کمک اسناد و مدارک نویافته قصد دارم روند شکسته شدن احسان طبری و تغییر ناگهانی او را نشان دهم.

«ساختمان پلاسکو»، نخستین آسمانخراش خاورمیانه

یوروک آماناسیان- بنایی که در ایران مظهر تجدد بود مقابل دیدگان همه فروریخت. آنچه بیش از همه نگران‌کننده است، وضعیت سایر بناهای تاریخی تهران است. آیا باید به انتظار بود تا بناهای نیم سده پیش...

جعفر والی، یکی از بنیانگذاران تئاتر نو ایران درگذشت

والی از تئاتر آغاز کرد اما با سینما به شهرت رسید. نقش‌آفرینی در فیلم «گاو» مهرجویی و سریال «هزاردستان» حاتمی. او در بدترین دوران تئاتر ایران سکوت نکرد.

هاینریش هاینه: شاعر اندیشمند و روشنفکر آزادیخواه

نیلوفر بیضایی- هاینه مانند دیگر شاعران رمانتیک واقعیت‌ها را به نقد می‌کشد اما به سرمنشأ بودن شاعرانگی در همه چیز اعتقادی ندارد. او می‌خواهد شکاف‌های تجتماعی را نشان دهد.