سخنگوی طالبان از پایان تحقیقات در باره تیراندازی مأموران مرزبانی ایران به پناهجویان افغانستانی خبر داد و گفت که شماری از کشتهها و مجروحان این واقعه به افغانستان بازگردانده شدهاند.
حمدالله فطرت، معاون سخنگوی طالبان در افغانستان در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:
براساس شواهد به دست آمده، در دره کلگان در خاک ایران بالای شماری از هموطنان ما شلیک و انفجار صورت گرفته است که در این حادثه المناک دو شهید و ۳۴ زخمی توسط هیأت انتقال داده شدهاند.
به گفته این مقام طالبان، تحقیقات در باره این واقعه هنوز تکمیل نشده است و برخی از زخمیها هنوز در ایران و پاکستان هستند. او گفت رایزنیها برای انتقال باقیمانده مجروحان در جریان است.
مقامهای ایران پیشتر هرگونه شلیک به پناهجویان را تکذیب کرده و گفته بودند تصاویر و ویدئوهای منتشر شده «صحت ندارند».
نیروهای مرزبانی ایران ۲۲ مهر ۱۴۰۳ گروهی از پناهجویان افغانستانی را در دره کلگان در مرز ایران و پاکستان هدف تیراندازی قرار دادند. «حال وش» که به صورت ویژه خبرهای مربوط به نقض حقوق بلوچها در ایران را پوشش میدهد ۲۲ مهر به نقل از شاهدان عینی گزارش کرد حدود ۲۶۰ پناهجوی افغانستانی که قصد ورود به ایران را داشتند، هدف تیراندازی قرار گرفتند.
شبکه بینالمللی همبستگی زنان هم یک روز بعد، ۲۳ مهر نوشت:
مطابق آمار تخمینی … از حدود ۳۰۰ مهاجر، ۶۰ و یا ۷۰ نفر توانستهاند فرار کنند و باقی، کشته یا زخمی شدهاند. هنوز آمار دقیقی از کشتهها و زخمیان این حادثه در دست نیست. آنچه تا کنون از جزییات این فاجعه همگانی شده است، نمایش یک جنایت هولناک بشریست. این جنایت، در منطقه سراوان رخ داده؛ نقطه مرزی ایران و پاکستان که مهاجران از آنجا به شکل قاچاق وارد ایران میشوند.
مقامهای دولتی و نظامی در ایران اما تیراندازی به پناهجویان افغانستانی را «از اساس کذب» خواندند. نماینده ویژه رئيس جمهوری ایران در افغانستان در حالی که تیراندازی به پناهجویان را با استفاده از «اتباع خارجی که غیرقانونی قصد ورود به کشور را داشتند»، توجیه کرد، خبر تیراندازی به آنها در سراوان را «هیاهوی رسانهای» خواند.
فرمانده مرزبانی جمهوری اسلامی ایران هم چند روز پس از تیراندازی به دستکم ۲۶۰ افغانستانی و انتشار ویدئو و تصاویری از جان به دربردگان این واقعه، ادعا کرد که این موضوع از اساس صحت ندارد.
جمهوری اسلامی ایران در دو سال اخیر خشونت علیه مهاجران افغانستانی و صدها هزار افغانستانی متولد شده در ایران را به شدت افزایش داده است. اقامت و اشتغال آنها در ۱۶ استان به صورت کامل ممنوع اعلام شده است. در سایر استانها نیز تنها در برخی مناطق و یا اردوگاهها، سکونت افغانستانیها مجاز است.
بر اساس اظهارات فرمانده مرزبانی، تنها در سال ۱۴۰۲ بیش از یک میلیون افغانستانی از ایران اخراج شدهاند. همین مقام مسئول شهریور ۱۴۰۳ گفت که از آغاز سال ۷۰۰ هزار افغانستانی را از ایران اخراج کردهاند.
فرماندهی نیروی انتظامی ایران نیز چند مرتبه گفته است که برنامه حکومت اخراج دو میلیون افغانستانی تا پایان سال ۱۴۰۳ است. اسکندر مؤمنی، وزیر کشور دولت چهاردهم نیز همین سخنان را تکرار و گفته است دولت بر اجرای «طرح ساماندهی اتباع بیگانه» تأکید دارد.
در امتداد سیاستهای مهاجرستیزانه که مهاجران افغانستانی را نشانه گرفتهاند، مجلس شورای اسلامی طرحی را بررسی میکند که بر اساس آن باید در یک بازه زمانی مشخص شمار مهاجران در ایران به صفر برسد.
همچنین آموزش و پرورش ایران در سال تحصیلی جاری ثبتنام دانشآموزان افغانستانی را به داشتن شناسه یکتا مشروط کرده و ظرفیت محدودی از مدارس را به آنها اختصاص داده است.
در فضای عمومی نیز همصدا با برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مقامهای حکومتی، شماری از رسانهها و روزنامهنگاران با انتشار خبرهای دروغین و بزرگنمایی در آمار مهاجران موج مهاجرستیزی را تحریک میکنند. علاوه بر روزنامه جمهوری اسلامی، هفتهنامه میدان آزادی و وب سایت فرازدیلی و رکنا، از جمله رسانههای مروج مهاجرستیزی در ایران هستند.
برخلاف این رسانهها و صاحبان آنها که شمار افغانستانیها در ایران را بیش از ۱۰ میلیون نفر گزارش میکنند، محمدحسین نیکنام، مدیرکل بینالملل وزارت بهداشت در یک سمینار بینالمللی شمار افغانستانیهای مقیم ایران را حدود شش میلیون نفر اعلام کرد و گفت که همه آنها نیازمند کمکهای بشردوستانه هستند.