ایالات متحده آمریکا امیدوار است که نشستهای نظامیاش در ریاض در روز چهارشنبه ۲ خرداد/ ۲۲ مه به پیشبرد هدف دیرینهاش برای ساخت سپر دفاع موشکی منطقهای کمک کند. همکاری موفقیتآمیز آمریکا با اسرائیل در دفع موشکها و پهپادهای ایرانی در حمله فروردین ماه به عنوان کارت برنده آمریکا در این نشست عمل میکند.
اما کارشناسان نظامی در خاورمیانه میگویند که هنوز برای کشورهای عربی قطعی نشده است که میان گزینه دفاع ملی پدافندی یا تشکیل یک شبکه منطقهای پدافندی کدام را انتخاب کنند.
نشست روز ۲ خرداد شورای همکاری خلیج فارس و آمریکا درست بیش از یک ماه پس از آن برگزار شد که ایالات متحده، بریتانیا و سایر متحدان به اسرائیل کمک کردند تا صدها موشک و پهپاد را که عمدتاً از داخل ایران پرتاب شده بودند، سرنگون کند.
این نشست همچنین در پسزمینه حملات موشکی و پهپادی حوثیهای یمن علیه کشتیهای تجاری در دریای سرخ برگزار میشود.
یک مقام ارشد دفاعی ایالات متحده آمریکا که به شرط ناشناس ماندن با رویترز صحبت میکرد، گفت که متحدان این کشور در خلیج فارس دریافتهاند که دفاع موفق از اسرائیل نتیجه سالها ادغام سامانههای دفاعی میان شرکای اسرائیل است. او افزود:
برای آنها (همپیمانان آمریکا در خلیج فارس) روشن است که اثربخشی دفاع در برابر آن رگبار موشکها و پهپادهای شلیکشده از ایران تنها به دلیل تواناییهای ملی کشورها ـ اسرائیل، ایالات متحده، بریتانیا ـ نبود، بلکه به دلیل همکاری مشترک و ادغام سامانههای دفاعی رخ داد.
آخرین نشست شورای همکاری خلیج فارس در فوریه ۲۰۲۳ بود. مشخص نیست که آیا نشست روز چهارشنبه به توافقی منجر خواهد شد یا خیر.
مقامات آمریکایی مدتهاست که اذعان کردهاند که بسیاری از کشورها در خاورمیانه تمایلی به بهاشتراک گذاشتن مستقیم اطلاعات حساس دفاعی از جمله دادههای راداری با یکدیگر ندارند، زیرا این اطلاعات میتواند آسیبپذیریهایشان را آشکار کند.
دانا استرول، که تا اواخر سال گذشته مشاور ارشد سیاست خاورمیانه پنتاگون بود، گفت که کشورهای حوزه خلیج فارس باید تصمیمی سیاسی بگیرند که آیا به اشتراکگذاری اطلاعات منطقهای و سرمایهگذاری در ارتباطات امن ادامه میدهند یا خیر.
استرول گفت، اما همچنین «تردیدهای مداوم در مورد تمایل آمریکا برای حمایت از شرکای خاورمیانهای فراتر از اسرائیل» هم وجود دارد.
به بیان دیگر کشورهای عربی متحد آمریکا مطمئن نیستند که در صورت بروز اتفاقی مشابه اگر آنها هدف قرار بگیرند، آمریکا حمایتی مشابه حمایتش از اسرائیل از آنها انجام دهد.
اما این توافق احتمالی بازار جدیدی برای کارخانههای سلاح آمریکا و متحدانش باز خواهد کرد.
استرول خاطرنشان کرد که متحدان خلیج فارس به خرید سامانههای نظامی از ترکیبی از فروشندگانی از ایالات متحده، اروپا، چین و سایر کشورها ادامه میدهند. این امر آنها را در تضاد با ایالات متحده قرار داده که هشدار داده است نمیتوانند سامانههای روسی یا چینی را با تجهیزات ایالات متحده برای دفاع یکپارچه هوایی و موشکی (IAMD) ادغام کنند. استرول گفت:
اگر ارتشهای شورای همکاری خلیج فارس بخواهند دفاع یکپارچه هوایی و موشکی را دنبال کنند، باید متعهد به خرید سیستمهای آمریکایی یا خرید سامانهها از سایر منابع مورد اعتماد باشند.
استرول که اکنون مدیر تحقیقات مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک است، گفت:
واشنگتن باید برای این شرکا روشن کند که اگر ایران مستقیماً به آنها حمله کند، میتوانند انتظار همان سطح حمایت دفاعی [که از اسرائیل انجام میدهد] را داشته باشند.
حمله ایران با بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد فقط خسارتهای اندکی در داخل اسرائیل ایجاد کرد. آن رویداد، اولین حمله مستقیم ایران به اسرائیل بود و در بحبوحه افزایش تنشهای منطقهای بر سر جنگ بیش از هفت ماهه اسرائیل و حماس در غزه رخ داد.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، طی سفر فروردین ماهش به امان، به جلسات کارگروه ایالات متحده و شورای همکاری خلیج فارس اشاره کرد و خواستار ایجاد سامانه دفاع موشکی منطقهای شد. بلینکن گفت:
این حمله تهدید حاد و فزاینده ایران را نشان میدهد، اما همچنین ضرورت همکاری ما در زمینه دفاع یکپارچه را نشان میدهد.
هیئت آمریکایی شامل مقامات ستاد مشترک ارتش، آژانس دفاع موشکی، فرماندهی مرکزی ایالات متحده، فرماندهی مرکزی نیروی دریایی ایالات متحده، نیروی هوایی و آژانس همکاری امنیتی دفاعی خواهد بود.
همه اعضای شورای همکاری خلیج فارس ـ که شامل عربستان سعودی، کویت، عمان، بحرین، قطر و امارات متحده عربی میشود ـ هیئتهایی را اعزام خواهند کرد. یک مقام نظامی آمریکا که نخواست نامش فاش شود گفت که اسرائیل در این نشست حضور ندارد.