باندهای سازمانیافته قاچاق چوب در حال قدرتنماییاند. صبح روز ۲۲ فروردین مصادف با عید فطر، قاچاقچیان چوب، دهها اصل درخت توسکا را در جنگلهای بهشهر قطع کردند و آنها را در تعدادی جاده جنگلی در بهشهر و گلوگاه رها و جادهها را مسدود کردند. تصاویر تنه درختان قطع شده در شبکههای مجازی و رسانهها خبرساز شد.
علی علوی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران ـ ساری (محدوده شرق استان) در گزارشی از روزنامه «پیام ما» قطع درختان را چنین روایت کرد:
سحرگاه روز ۲۲ فروردین، تعدادی از افراد متخلف که احتمالا همدست قاچاقچیان چوب دستگیرشده توسط یگان حفاظت منابع طبیعی استان در هفتههای اخیر بودهاند، در چهار ناحیه از شهرستان بهشهر، در مجموع ۷۰ اصله درخت جنگلی را با هدف انتقامجویی و قدرتنمایی قطع کردهاند.
چندین ماه است که قاچاقچیان چوب تنههای درخت را در نقاط مختلف استان مازندران رها میکنند؛ گویی با این کار از سازمان حفاظت منابع طبیعی کشور انتقام میگیرند. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور درباره این موضوع به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت که در چند ماه گذشته شدت عمل نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی در برابر قاچاقچیان چوب افزایش یافته و متخلفان بیشتری را در این حوزه در استانهای مختلف کشور بهخصوص در مازندران دستگیر کردهاند.
به گفته سرهنگ علی ملکی آهنگران این مساله باعث کینهتوزی دوستان و همدستان این افراد نسبت به یگان حفاظت منابع طبیعی شده است. به همین دلیل، مدتی است که قاچاقچیان چوب با روشهای مختلف به دنبال ضربه زدن به یگان حفاظت از منابع طبیعی هستند.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی با بیان اینکه قصد قاچاقچیان سود اقتصادی نبوده بلکه صرفا انگیزه انتقامجویی داشتند گفت:
بهجای این که به روال معمول، تنه درختان را برای تبدیل کردن به چوب، همراه خود ببرند، تنهها را به وسط جادههای حاشیه عرصههای جنگلی شهرستان ریختند. این متخلفان حتی بعضی از درختان را به طور کامل قطع نکرده و صرفا آنها را نیمبر کرده بودند؛ یعنی به نظر میرسد افراد متخلف در این ماجرا فقط میخواستند از نیروهای منابع طبیعی انتقام بگیرند و به نوعی قدرتنمایی کنند و قصد کسب سود اقتصادی را نداشتند.
در حالی که قاچاقچیان به قصد انتقامجویی با قطع و نیمبر کردن درختان جنگلی جادهها را مسدود کردهاند، در هفتههای گذشته به مقر یگانهای سازمان حفاظت از منابع طبیعی و منزل برخی از نیروهای این ارگان نیز حمله کردهاند. سرهنگ مجید ذکریایی، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی مازندران ـ ساری در گفتوگویی با خبرگزاری ایلنا گفت که در ایام نوروز امسال یعنی در فاصله زمانی ۲۳ اسفند تا ۱۷ فروردین، هشت مورد حمله به نیروها و مقرهای این یگان رخ داده که سه مورد از آنها شلیک با سلاح ساچمهزن به سمت منزل شخصی نیروهای یگان در شهرستانهای گلوگاه و آمل بوده است.
با وجود این، ارتباط آشکاری بین چوببرها و کسانی که به منازل شخصی کارکنان یگان حمله کردهاند یافته نشده است. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور در اینباره گفت:
نمیتوان بهطور قاطع گفت افرادی که در روز عید فطر اقدام به قطع درختان جنگلهای بهشهر کردهاند، دقیقا جزو همان باندهای قاچاق چوبی هستند که در هفتههای اخیر به منزل شخصی همکاران منابع طبیعی یا نگهبانیهای جنگل نقاط مختلف استان مازندران تعرض کردهاند، چون به هر حال محل وقوع این جرایم در شهرهای گوناگونی بوده است، اما به نظر میرسد که همه این تخلفها با هدف انتقامجویی و در راستای ضربه زدن به یگان حفاظت منابع طبیعی انجام شده است؛ البته تحقیقات برای این که مشخص شود که این جرایم و افراد دخیل در آن چقدر باهم در ارتباط بودهاند، ادامه دارد.
ملکی آهنگران با بیان اینکه چوببرها درختان قطع شده را اغلب از نقاط نامناسبی بریده بودند و تنهها را در جادههای جنگلی رها کرده بودند گفت آنها میخواستند با این کار در روز تعطیل ۲۲ فروردین برای شهروندان این استان و بهخصوص یگان حفاظت منابع طبیعی دردسر ایجاد کنند.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی خبر داد که در موضوع قطع درختان جنگلهای بهشهر تاکنون پنج مظنون شناسایی شده و از سوی پلیس آگاهی استان مازندران بازجویی میشوند. ملکی آهنگران با اشاره به همکاری ویژه دستگاههای قضایی و انتظامی با یگان حفاظت از منابع طبیعی، از دستگاه قضایی خواست جدیتر عمل کند و ادامه داد:
ما نمیتوانیم خارج از چارچوبهای قانونی برخوردی با متخلفان انجام دهیم و البته هیچگونه کوتاهی و اغماضی در برخورد با تخلفاتی که در حوزه منابع طبیعی انجام میشود، نداشتهایم و نخواهیم داشت و با هر کسی که به هر نحوی به جنگلها، مراتع و سایر عرصههای ملی تعرض کند، با قاطعیت مقابله میکنیم.
ارزش زیستی درختان جنگلی در مجازات قطع درخت مد نظر قانونگذار قرار گیرد
قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع برای اولین بار در سال ۱۳۴۶ تصویب شد و ۶۸ ماده و بسیاری مصوبه دارد. برخی از مادهها و مصوبههای این قانون در سال ۱۳۹۶ بهروز شدند. یکی از مواردی که اصلاح شد مجازاتهای ماده ۴۲ این قانون بود. بر اساس این ماده قانونی، مجازات قطع درختان جنگل به ازای هر اصل نهال، بین ۱۵۰ هزار تومان تا ۳۷۵ هزار تومان است که با توجه به نوع درخت میتواند تغییر کند.
یکی از راههای کاهش قطع درختان و قاچاق چوب در ایران تدوین و اجرای قوانینی سختگیرانه و مجازات بیشتر متخلفان است. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی در اینباره گفت:
پیشنهاد ما به دستگاه قضایی این است که درباره تخلفاتی که در بخش جنگل بهخصوص جنگلهای هیرکانی رخ میدهد، ارزش زیستی درختان را برای صدور آرای مربوطه مد نظر قرار دهند و ارزش مادی حاصل از تبدیل چوب درختان به الوار یا زغال را در اولویت نگذارند؛ چرا که ارزش زیستی درختان در عرصههای جنگلی چندین برابر ارزش ریالی است و اگر جرایم مربوط به قطع یا آسیب زدن به درختان براساس ارزش اکوسیستمی آنها تعیین شود، بسیار بازدارندهتر خواهد بود.
به گفته ملکی آهنگران تعیین جرایم مالی اندک برای قطع درختان جنگلی در آرای قضایی، سبب میشود متخلفان بهخصوص قاچاقچیان سابقهدار چوب، جریتر شوند تا جایی که برخی متخلفان به خود جرات دهند که بهدلایل مختلف و با استفاده از روشهای گوناگون از یگان حفاظت منابع طبیعی انتقام بگیرند.
در جنگلهای شمال کشور، هنوز گونههای بسیار کمیاب درختان جنگلی همچون زربین، سرخدار، گیلاش وحشی، شمشاد، ملج و بارانک وجود دارند و چوب حاصل از آنها با قیمتهای بالایی از سوی صنایع چوبی خریداری میشود. این یکی از مهمترین دلایلی است که مافیای سازمانیافته قاچاق چوب در این استان دخالتگری سازمانهای حفاظت از منابع طبیعی را بر نمیتابد و حفظ درختان جنگلی را برخلاف منافع و سود مادی کوتاهمدت خود میداند.