میزان انتشار کربن ناشی از فعالیت یک درصد از ثروتمندترین انسان‌های کره زمین بیشتر از ۶۶ درصد فقیرترین جمعیت این کره خاکی است.
بر اساس گزارش جدید موسسه آکسفام، در نتیجه فعالیت این یک درصد از جمعیت جهان، بدتر شدن وضعیت جوامع آسیب‌پذیر و ضربه‌ای بزرگ به تلاش‌های جهانی برای مقابله با وضعیت اضطراری تغییرات اقلیمی است.
جامع‌ترین مطالعه در مورد نابرابری آب و هوای جهانی که تاکنون انجام شده است نشان می‌دهد که این گروه ثروتمند، متشکل از ۷۷ میلیون نفر از جمله میلیاردرها، میلیونرها و افرادی که بیش از ۱۴۰ هزار دلار آمریکا در سال حقوق می‌گیرند، مسئول انتشار ۱۶ درصد از ردپای کربنی در سال ۲۰۱۹ هستند. این میزان انتشار گاز دی‌اکسید کربن که ناشی از فعالیت این گروه است اثر جانبی‌اش می‌تواند یک میلیون مرگ و میر بیشتر به دلیل گرمایش زمین باشد.
گزارش آکسفام به بررسی علل و پیامدهای نابرابری کربن و تأثیر نامتناسب افراد فوق‌العاده ثروتمند می‌پردازد که «نخبگان آلاینده» نامیده می‌شوند. عدالت اقلیمی در دستور کار اجلاس آب و هوایی COP28 سازمان ملل در این ماه در امارات متحده عربی قرار دارد.
گزارش آکسفام نشان می‌دهد که در حالی که یک درصد ثروتمندترین افراد به مدد تهویه مطبوع همیشگی و زندگی و کار در ساختمان‌های کاملا عایق، یک زندگی جدا از وضع اقلیمی کنونی دنیا دارند، آن‌ها تنها در سال ۲۰۱۹ مسئول انتشار ۵,۹ میلیارد تن گازهای گلخانه‌ای بوده‌اند.
این گزارش با استفاده از فرمول «هزینه مرگ و میر» ــ که معیار سنجش در آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده است ــ چنین محاسبه کرده:
هر یک میلیون تن کربن منجر به افزایش ۲۲۶ نفری در مرگ و میر ناشی از گرمایش زمین خواهد شد. در نتیجه میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت این ۱ درصد از جمعیت جهان به تنهایی به افزایش ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار مرگ و میر ناشی از گرمایش زمین در دهه‌های آینده منجر خواهد شد.
در بازه زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹، انتشار گازهای گلخانه‌ای همین یک درصد از جمعیت جهان معادل از بین بردن محصول سال گذشته ذرت اتحادیه اروپا، گندم ایالات متحده، برنج بنگلادش و دانه‌های سویا در چین بود.
بر اساس این تحقیق، رنج تغییرات اقلیمی به طور نامتناسبی متوجه فقرا، حاشیه‌نشین‌ها، مهاجران و زنان و دخترانی است که در خارج از خانه یا در سرپناه‌هایی به شدت نا‌ایمن در برابر تغییرات آب و هوایی شدید زندگی می‌کنند. این گروه‌ها کمترین پس‌انداز، بیمه یا حمایت اجتماعی را دارند که در نتیجه از نظر اقتصادی و همچنین فیزیکی بیشتر در معرض خطر سیل، خشکسالی، موج گرما و آتش‌سوزی جنگل‌ها قرار می‌گیرند. سازمان ملل می‌گوید ۹۱ درصد از مرگ و میرهای ناشی از تغییرات اقلیمی در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد.
این گزارش نشان می‌دهد که حدود ۱۵۰۰ سال طول می‌کشد تا فردی در پایین‌ترین بخش هرم غیر‌ثروتمندان جهان بتواند میزان کربنی به اندازه یک سال زندگی ثروتمندترین میلیاردرها تولید کند.
کیارا لیگووری، مشاور ارشد سیاست‌گذاری عدالت آب و هوایی آکسفام گفت:
ابرثروتمندان در حال غارت و آلوده کردن سیاره زمین تا سرحد نابودی هستند و این کسانی هستند که کمترین هزینه آن را می‌پردازند.
او گفت که تغییرات اقلیمی و نابرابری، بحران‌هایی هستند که هر کدام دیگری را تشدید می‌کند.
شکاف ثروت بین کشورها تنها تا حدی این تفاوت را توضیح می‌دهد. این گزارش نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۹ – جدیدترین سالی که داده‌های جامعی برای آن وجود دارد – کشورهای با درآمد بالا (عمدتاً در شمال جهانی) مسئول تولید ۴۰ درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای بوده‌اند. این در حالی است که سهم کشورهای کم درآمد (بیشتر در جنوب جهانی) تنها ۴ دهم درصد بود. آفریقا که تقریباً از هر شش نفر جمعیت جهان یک نفر را در خود جای داده است، مسئول تنها ۴ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای است.
مشکلی که کمتر مورد بحث قرار گرفته اما سریعتر در حال رشد است، نابرابری در داخل کشورها است. میلیاردرها هنوز هم اکثراً سفیدپوست، مرد و ساکن ایالات متحده و اروپا هستند، اما اعضای این طبقه تأثیرگذار از ابرثروتمندان را می‌توان به طور فزاینده‌ای در سایر نقاط جهان یافت. میلیونرها حتی بیشتر پراکنده شده‌اند.
این گزارش می‌گوید که این خبر بدی برای اقلیم کره زمین در سطوح مختلف است. ردپای کربن ناشی از یک دهم درصد از جمعیت جهان -که سوپرقایق‌های تفریحی، جت‌های خصوصی و عمارت‌های بزرگ دارند و مشغول پروازهای فضایی و ساخت پناهگاه‌های روز قیامت(برای زنده ماندن در روز انفجار هسته‌ای) هستند- ۷۷ برابر بیشتر از سطحی است که نتیجه آن ۱ و نیم درجه سانتیگراد افزایش دمای کره زمین خواهد بود.
بر اساس این گزارش، همین افراد ثروتمند با داشتن سازمان‌های رسانه‌ای و نفوذ در شبکه‌های اجتماعی، استخدام آژانس‌های تبلیغاتی و روابط عمومی و لابی‌گران، و پیوند با سیاستمداران ارشد، که اغلب خودشان اعضای یک درصد ثروتمند نیز هستند، از قدرت سیاسی عظیم و رو به رشدی برخوردارند.
برای مثال، در ایالات متحده، بنا بر گزارش‌ها، از هر چهار عضو کنگره، یک نفر دارای سهام شرکت‌های سوخت فسیلی است که با ارزشی بین ۳۳ تا ۹۳ میلیون دلار است. این گزارش می‌گوید این به توضیح اینکه چرا انتشار جهانی کربن همچنان در حال افزایش است و اینکه چرا دولت‌های شمال جهانی ۱,۸ تریلیون دلار برای صنعت سوخت‌های فسیلی در سال ۲۰۲۰ یارانه پرداخت کردند، کمک می‌کند.
آکسفام خواستار مالیات بر دارایی‌های بی‌شمار ثروتمندان و شرکت‌های سوخت فسیلی است تا از بدترین آسیب‌دیدگان تغییرات اقلیمی حمایت شود، نابرابری را کاهش دهد و سرمایه گذاری بر انرژی‌های تجدیدپذیر را اقتصادی کند. این گزارش می‌گوید مالیات ۶۰ درصدی بر درآمد یک درصد ثروتمندتر، ۶,۴ تریلیون دلار در سال خواهد بود و می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای را تا ۶۹۵ میلیون تن کاهش دهد که بیشتر از ردپای کربنی بریتانیا در سال ۲۰۱۹ است.
آمیتاب بهار، مدیر اجرایی موقت آکسفام، گفت:
وضع نکردن مالیات بر ثروت به ثروتمندان اجازه می‌دهد تا از ما غارت کنند، سیاره ما را ویران کنند و دموکراسی را به زانو درآورند. مالیات بر ثروت هنگفت، شانس ما را برای مقابله با نابرابری و بحران آب و هوا افزایش می‌دهد. معنای این مالیات، دراختیار گرفتن تریلیون‌ها دلار برای سرمایه‌گذاری در دولت‌های سبز و همچنین تزریق مجدد امید به دموکراسی‌های در خطر ما است