وزارت دفاع آمریکا همزمان با سفر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه این کشور به کی‌یف، اعلام کرد که ایالات متحده به عنوان بخشی از بسته کمک نظامی جدید به ارزش ۱۷۵ میلیون دلار، گلوله‌های ضدتانک حاوی اورانیوم ضعیف‌شده را به اوکراین خواهد داد.

این ۱۷۵ میلیون دلار بخشی از مجموع کمک بیش از یک میلیارد دلاری است که بلینکن در روز چهارشنبه ۶ سپتامبر/ ۱۵ شهریور در نخستین روز از سفر دو روزه خود به پایتخت اوکراین اعلام کرد.

این اولین بار است که ایالات متحده مهمات ضدتانک و زره‌پوش به اوکراین می‌فرستد، اگرچه بریتانیا قبلاً این کار را انجام داده است. گلوله‌های ارسالی ایالات متحده، تانک‌های آبرامز ساخت آمریکا را که قرار است در ماه‌های آینده به اوکراین تحویل داده شود، مسلح می‌کند.

سفارت روسیه در واشنگتن این تصمیم را «غیرانسانی» دانست و آن را محکوم کرد. در بیانیه سفارت روسیه در واشنگتن آمده است: «ایالات متحده با امتناع از پذیرش شکست به اصطلاح ضدحمله ارتش اوکراین، خود را فریب می‌دهد.»

تلفات بمب‌های خوشه‌ای در اوکراین از سوریه بیشتر شد

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز با انتشار پستی در شبکه‌ اجتماعی در تلگرام، از تصمیم آمریکا انتقاد کرد و نوشت: «این چیست: دروغ یا حماقت؟» او ادعا کرد که افزایش سرطان در مکان‌هایی که از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده استفاده می‌شود، مشاهده شده است.

سفارت روسیه در پستی در شبکه تلگرام نوشت که آمریکا از عواقب استفاده از این سلاح آگاه است: «انفجار چنین مهماتی منجر به تشکیل یک ابر رادیواکتیو متحرک می‌شود. ذرات کوچک اورانیوم در مجاری تنفسی، ریه‌ها، مری و در کلیه‌ها تجمع می‌یابد. و کبد، باعث سرطان می‌شود و منجر به مهار عملکرد کل ارگانیسم می‌شود. کافی است نگاهی به “ردپای اورانیوم آمریکایی‌ها” در عراق و بالکان بیندازیم، جایی که هزاران غیرنظامی از سرطان رنج می‌برند.»

گلوله‌های ۱۲۰ میلی‌متری حاوی اورانیوم ضعیف‌شده برای تسلیح ۳۱ تانک M1A1 آبرامز که ایالات متحده قصد دارد در ماه‌های آینده به اوکراین تحویل دهد، استفاده خواهد شد.

گلوله‌های ضد زره‌پوش توسط ایالات متحده در طول جنگ سرد برای از بین بردن تانک‌های شوروی، از جمله همان تانک‌های T-72 که اوکراین در ضدحمله خود با آن مواجه است، توسعه یافت.

اورانیوم ضعیف‌شده چیست؟

اورانیوم ضعیف‌شده محصول فرعی فرآیند فرعی در غنی‌سازی اورانیوم برای استفاده به عنوان سوخت هسته‌ای و سلاح است. اگرچه این نوع از اورانیوم به اندازه اورانیوم غنی‌شده با درصد بالا، قادر به ایجاد واکنش هسته‌ای نیست ولی اورانیوم ضعیف‌شده بسیار متراکم است – چگال‌تر از سرب – کیفیتی که آن را به عنوان یک پرتابه ضد زره بسیار جذاب می‌کند.

این نوع از اورانیوم، آنقدر متراکم است و آنقدر شتاب می‌گیرد که به سرعت از زره‌ عبور می‌کند و آنقدر آن را گرم می‌کند که آتش می‌گیرد.

اسکات بوستون، تحلیلگر ارشد دفاعی رند به گاردین گفت: «وقتی مهمات اورانیوم ضعیف‌شده شلیک می‌شود، در اصل به یک دارت فلزی عجیب و غریب تبدیل می‌شود که با سرعت فوق‌العاده بالایی به سمت هدف می‌رود.»

این به آن معنا است که وقتی به زره یک تانک برخورد می‌کند، در یک چشم به هم زدن از داخل آن عبور می‌کند و سپس در یک ابر سوزان از گرد و غبار و فلز منفجر می‌شود در حالی که دمای بالا باعث انفجار سوخت و مهمات تانک می‌شود.

اورانیوم ضعیف‌شده خطری برای سلامتی دارد؟

در حالی که مهمات اورانیوم ضعیف‌شده به عنوان سلاح هسته‌ای در نظر گرفته نمی‌شوند، انتشار سطوح پایین تشعشعات آنها باعث شده است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد نحوه جابه‌جایی آن و خطرات احتمالی قرار گرفتن در معرض آنها هشدار دهد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار می‌دهد که کار با این مهمات «باید به حداقل ممکن برسد و لباس‌های محافظ (دستکش) پوشیده شود»، و افزود که «برای اطمینان از اینکه مردم عادی از دست زدن به پرتابه‌ها اجتناب ‌کنند، یک کارزار اطلاع‌رسانی عمومی لازم است. این باید بخشی از هر گونه فرآیند سنجش مخاطرات باشد و چنین اقدامات احتیاطی باید به دامنه و تعداد مهمات مورد استفاده در یک منطقه بستگی داشته باشد.»

یک مقام ناتو: اوکراین می‌تواند برای پیوستن به ناتو بخشی از خاک کشورش را به روسیه واگذار کند

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خاطرنشان می‌کند که اورانیوم ضعیف‌شده عمدتاً یک ماده شیمیایی سمی است و خطر تشعشع در مرحله بعدی قرار دارد. پس از انفجار این مهمات، ذرات سمی موجود در هوا می‌توانند استنشاق یا بلعیده شوند و در حالی که بیشتر آنها دوباره دفع می‌شوند، برخی از آن‌ها می‌توانند وارد جریان خون شوند و ممکن است باعث آسیب کلیوی شوند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید: «غلظت‌های بالای این سموم در کلیه می‌تواند باعث آسیب و در موارد شدید نارسایی کلیوی شود.»

مهمات اورانیوم ضعیف‌شده و همچنین زره‌های تقویت‌شده با اورانیوم ضعیف‌شده توسط تانک‌های ایالات متحده در جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ علیه تانک‌های T-72 عراق و بار دیگر در حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ و همچنین در صربستان و کوزوو استفاده شد.

مطالعات جدید یک مؤسسه پژوهشی با نام BMJ Global Health از «ارتباط میان بروز بیماری‌های مزمن در میان عراقی‌هایی که در معرض مهمات یا عوارض پس از انفجار این نوع از مهمات در میدان جنگ بوده‌اند» پرده برداشت.

سازمان جهانی بهداشت هم می‌گوید که «در برخی موارد سطح آلودگی در غذا و آب‌های زیرزمینی ممکن است پس از چند سال افزایش یابد» و باید تحت نظارت قرار گیرد. این سازمان توصیه می‌کند در مواردی که «سطح آلودگی اورانیوم ضعیف‌شده غیرقابل قبول تلقی می‌شود، اقدامات لازم برای پاک‌سازی محیط انجام شود».