مردم زاهدان جمعه ۱۶ تیر پس از نماز جمعه بار دیگر به خیابانها آمدند و شعارهایی علیه حکومت و در حمایت از زندانیان سیاسی سر دادند.
در چهلمین جمعه اعتراضات مردم زاهدان، پس از آغاز سخنرانی عبدالحمید اسماعیلزهی (مولوی عبدالحمید)، امام جمعه اهل سنت، اینترنت در حوالی منطقه مصلی و مسجد مکی با اختلال شدید روبهرو شد.
شبکه «نتبلاکس» نیز که امنیت سایبری و حکومتی اینترنت در جهان را رصد میکند اختلال شدید اینترنت در زاهدان را تأیید کرد و آن را امری متداول در جمعههای اعتراضی زاهدان دانست.
شرکتکنندگان در چهلمین جمعه اعتراضی زاهدان در خیابانها شعارهای «مرگ بر خامنهای»، «زندانی سیاسی آزاد باید گردد»، «برادر شهیدم، خونت رو پس میگیرم»، «توپ تانک فشفشه آخوند باید گمبشه»، «مثل شهید یاسرم، برای مرگ حاضرم» سر دادند.
یاسر شهبخش هشت مهرماه سال گذشته در جریان جمعه خونین زاهدان با شلیک نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی کشته شد. در این روز دستکم ۱۰۰ نفر کشته و دهها نفر زخمی یا دچار نقص عضو شدند. هنوز به این جنایت رسیدگی نشده است.
تظاهرکنندگان همچنین در حمایت از توماج صالحی پلاکاردی در دست داشتند که روی آن نوشته شده بود: «او صدای ما بود؛ ما حالا صدای او باشیم، جانش در خطر است». در پلاکارد دیگری نام توماج صالحی در کنار عباس دریس قرار داشت و بر روی پلاکارد دیگر تصاویر بازداشتشدگان بلوچ نقش بسته بود.
توماج صالحی، خواننده رپ ۸ آبان سال گذشته بازداشت شد. او که ترانههای اعتراضی میخواند در جریان اعتراضات سراسری محل زندگیاش مخفی بود و پیامهای بسیاری را در حمایت از مردم منتشر میکرد. چهارشنبه ۱۴ تیر، تسنیم، خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران در خبری مدعی شد که حکم توماج بهدلیل همکاری او با نهادهای امنیتی از اعدام به حبس تقلیل پیدا کرده است. به فاصله کوتاهی رزا اعتماد انصاری، وکیل مدافع توماج صالحی، این خبر را «کذب محض» خواند.
عباس دریس، از بازداشتشدگان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ در ماهشهر است که هفته گذشته حکم اعدام او به اتهام محاربه در شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور تأیید شد.
در روزهای اخیر همچنین نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی گروهی از اطرافیان امام جمعه زاهدان را بازداشت کردهاند. افزون بر عبدالمجید مرادزهی، روحانی سرشناس اهل سنت در زاهدان و مشاور امام جمعه زاهدان، شماری از کارکنان مجموعه مکی زاهدان از جمله عبدالنصیر شهبخش، اسامه شهبخش، حامد محمدی نیک، عبدالواحد شهلیبُر، یونس نهتانی و گلاحمد شاهوزهی بازداشت شدهاند.
مردم زاهدان در طول راهپیمایی خود بارها خواهان آزادی این زندانیان سیاسی شدند.
بهگزارش کمپین فعالین بلوچ، معترضان زاهدان همچنین با در دست داشتن پلاکاردی با مضمون «بلوچ در حاکمیت ملی خودش پیشرفت میکند، زیر سلطه دیگران شدیم محروم» به تبعیض، فقر و بیعدالتی اعتراض کردند.
همچنین پلاکاردی با مضمون «جمعه خونین زاهدان، تکرار جنایت سلطنت و ولایت در بلوچستان» در دست مردم بود.
«در زندانهای ایران را باز کنید»
در خطبههای نماز جمعه این هفته، مهمترین بخش از سخنان عبدالحمید اسماعیل زهی (مولوی عبدالحمید)، امام جمعه اهل سنت زاهدان اشاره او به گزارش اخیر کمیته حقیقتیاب شورای حقوق بشر سازمان ملل بود. این کمیته آذرماه ۱۴۰۱ در پی گزارشهای پرشمار از موارد متعدد نقض حقوق بشر در جریان اعتراضات پس از قتل ژینا (مهسا) امینی تشکیل شد. چهارشنبه ۱۴ تیر / پنجم ژوئیه، نخستین جلسه گزارش شفاهی کمیته در مورد سرکوب اعتراضات سراسری برگزار شد. سارا حسین، عضو این کمیته در گزارش خود از شمار زیاد بازداشتشدگان، شکنجه و اعدام معترضان گزارش داد. او همچنین گفت جمهوری اسلامی با این کمیته همکاری نکرده است.
مولوی عبدالحمید با تأکید بر اینکه نمیتوان مسائل مطرحشده در این گزارش را مطلقاً رد کرد، گفت: «بیشتر موارد آن منطبق بر شریعت است. منکر نمیشوم که ممکن است قدرتها از شورای حقوق بشر جهانی سوءاستفاده کرده و به برخی دولتها فشار بیاورند اما خیلی موارد خوبی دارد.»
او با اشاره به اینکه حتی در قوانین جمهوری اسلامی کسی حق ندارد زندانیان را شکنجه کند و اعتراف اجباری مردود است، گفت: «از دیرباز به مسئولان کشور گفتهام درهای زندانها از جمله اوین را به روی بازرسان حقوق بشر باز کنید چون اگر در زندانها چیزی خلاف بشر باشد، مطمئناً خلاف شریعت هم است.»
امام جمعه زاهدان بر حق اعتراضات مسالمتآمیز تأکید کرد و گفت: «کارگران، بازنشستهها، معلمان، دانشجویان و زنان باید بتوانند حرفشان را بزنند و حق خود را طلب کنند. نباید مردم معترض را با گلوله جنگی زد و چشمشان را کور کرد.»
او گفت: «شنیدن گزارش کمیته حقیقتیاب افسوسی بر دل من گذاشت. گفتم کاش خودمان از کمیته حقیقتیاب دعوت میکردیم تا در تهران و سایر شهرها به زندانهایمان رفته و با زندانیان سیاسی حرف بزنند.»
عبدالحمید اسماعیل زهی در بخش دیگری از سخنان خود از ارجاع پرونده سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران به دادگاه بینالمللی لاهه ابراز تأسف کرد و گفت این مسئله اگر در ایران «بیطرفانه و منصفانه» رسیدگی میشد کار به اینجا نمیکشید.
او به احتمال حضور اصلاحطلبان در انتخابات مجلس دوازدهم نیز اشاره کرد و خطاب به آنها گفت: «مردم ایران از شما و از اصولگرایان عبور کردهاند. چون شما نمیدانید که چه بر سر مردم ایران میگذرد.»
با نزدیک شدن انتخابات دوازدهمین دوره مجلس در ۱۱ اسفندماه سال جاری، گروهی از اصلاحطلبان که در «جبهه اصلاحات» متشکل هستند خود را برای شرکت در آن آماده میکنند. با این حال حضور اصلاحطلبان در انتخابات همچنان مورد مناقشه طیفهای مختلف این جبهه است.