کاخ سفید اعلام کرد، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، روز سهشنبه 11 آوریل/ ۲۲ فروردین با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی دیدار و درباره ایران و گامهایی برای پایان دادن به جنگ در یمن گفتوگو کرد.
این تماس پس از آن صورت میگیرد که پکن اخیراً برای بازگرداندن روابط بین عربستان سعودی و ایران، قدرتهای برتر منطقهای در خاورمیانه، میانجیگری کرد، روندی که ایالات متحده عمدتاً از آن کنار گذاشته شد.
وزرای خارجه ایران و عربستان سعودی هفته گذشته پس از توافق برای پایان دادن به شکاف دیپلماتیک خود پس از سالها خصومت که به درگیریها در سراسر خاورمیانه دامن زد، در پکن دیدار کردند.
هفته گذشته هم ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا به ریاض رفته بود و با محمد بن سلمان دیدار کرد. وال استریت ژورنال در باره سفر برنز نوشته بود: «برنز از (اقدامات اخیر) سعودیها ابراز ناامیدی کرد. او به محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی گفت که ایالات متحده در جریان نزدیک شدن ریاض به ایران و سوریه نبوده است.»
سخنگوی کاخ سفید در توضیحش درباره سفر جیک سالیوان ترجیح داد موضعی خونسرد داشته باشد و گفت که این سفر برای مشورت در مورد موضوعات مورد علاقه طرفین بود.
در بیانیه کاخ سفید در مورد این سفر آمده است:
آقای سالیوان و ولیعهد محمد بن سلمان همچنین روندهای گستردهتر به سمت کاهش تنش در منطقه را مورد بحث قرار دادند، در حالی که بر لزوم حفظ بازدارندگی در برابر تهدیدات از سوی ایران و طرفهای دیگر تاکید کردند. آقای سالیوان بر تعهد تزلزل ناپذیر رئیس جمهور (جو) بایدن برای اطمینان از اینکه ایران هرگز نمیتواند به سلاح هستهای دست پیدا کند، تاکید کرد.
سفر مقامهای آمریکایی به ریاض در حالی بیشتر شده است که عربستان سعودی و ایران، گفتهاند که ترتیباتی را برای بازگشایی سفارتخانهها و کنسولگریها در مدت دو ماه مقرر در توافقشان با میانجیگری چین انجام خواهند داد.
تنها یک روز بعد از سفر جیک سالیوان به ریاض، هیاتی از ایران راهی ریاض شدند تا مقدمات بازگشایی اماکن دیپلماتیک در این کشور را فراهم کنند.
برخی از کارشناسان نقشآفرینی پکن در کاهش یا رفع خصومت دیرپای ایران و سعودی را نشانه از دست رفتن نفوذ ایالات متحده در عربستان سعودی میدانند. ریاض و واشنگتن متحدان دیرینهای هستند که فعلا بر سر طیفی از موضوعات، از جمله حقوق بشر و کاهش تولید نفت روابطشان به سردی گراییده است.
دولت بایدن در ابتدای روی کار آمدنش به سختی از عربستان انتقاد کرد و حمایتش از ائتلاف نظامی سعودی در جنگ یمن را کنار گذاشت. حال در حالی که ریاض به دنبال آتش بس دائمی برای پایان دادن به دخالت نظامی خود در جنگ طولانی مدت یمن است، هیئتهای سعودی و عمانی روز یکشنبه با مقامات حوثی در صنعا پایتخت یمن گفتگو کردند.
جنگ یمن به عنوان یکی از چندین نبرد نیابتی بین ایران و عربستان سعودی تلقی میشود. حوثیهای همسو با ایران، در اواخر سال ۲۰۱۴ دولت تحت حمایت عربستان را از صنعا فراری دادند و عملاً کنترل شمال یمن را در اختیار دارند.