نتبلاکس، سازمان غیردولتی ناظر بر اینترنت و امنیت سایبری پیشتر اعلام کرده بود که مقامهای ایران با ایجاد اختلال سراسری در دسترسی به اینترنت در حال تحمیل خسارتی به بزرگی ۱,۵ میلیون دلار در ساعت اند. نتبلاکس همچنین تأیید کرد که رصد اینترنت ایران در ۳۰ شهریور سال جاری نشان میدهد حکومت ایران به «بزرگترین اختلال در اینترنتی از سال ۲۰۱۹ تاکنون» دست زده است.
مقامهای ایران بهدنبال جانگرفتن اعتراضهایی که پس از قتل مهسا امینی، زن کُرد ۲۲ ساله در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی، به خیابانهای سرتاسر کشور گسترش پیدا کرد، علاوه بر سرکوب معترضان، با شلیک گلوله جنگی، ضرب و شتم و دستگیریهای گسترده، دسترسی به اینترنت را هم مختل کردند.مقامهای رسمی از جمله وزیر ارتباطات و وزیر کشور دلیل ایجاد محدودیت در دسترسی به اینترنت را امنیتی خواندند. از ۳۰ شهریور پس از اینکه شبکه اینترنت همراه و ثابت تقریبا به طور متناوب قطع شدند، ابتدا اینستاگرام و سپس پیامرسان واتزاپ بهدستور شورای عالی امنیت برای کاربران ایرانی فیلتر شد.
در این میان گفته میشود معیشت دستکم ۱۰ میلیون نفر از شهروندان به دلیل قطعی اینستاگرام به خطر خواهد افتاد. مسئلهای که به نظر میرسد مقامهای ایران امید دارند در ادامه به اهرم فشاری علیه اعتراضات خیابانی بدل شود.
وبسایت پارسینه در این زمینه نوشته است:
«حدود ۴۰۰ هزار فروشگاه ایرانی در اینستاگرام فعال هستند و یک میلیون شغل هم با واسطه در فضا مشغولند. ارزش کل گردش مالی تجارت الکترونیکی در ایران در سال ۹۹ نزدیک به ۱۱۰۰ هزار میلیارد تومان بود. حال اگر این رقم را در ۳۶۵ روز سال تقسیم کنیم، نشان میدهد که قطعی اینترنت در ایران روزانه حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان به کسبوکارهای ایرانی آسیب وارد میکند. البته اگر تورم سه سال اخیر را در این محاسبات بگنجانیم، طبیعتاً این رقم بیش از این هم میشود. اما برای رسمی ماندن گزارش فعلاً چارهای جز اتکا به این دادهها نیست.»
ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی اما پیشتر گفته بود، طبق آمار در اینستاگرام دو میلیون و ۴۰۰ هزار واحد صنفی مجازی منسوب به کاربران ایران فعالیت دارند که از تعداد واحدهای صنفی واقعی هم بیشتر است.
وزارت صمت نیز این رقم را برای سال ۱۴۰۰، ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار واحد صنفی اعلام کرده بود که طبق گزارش این وزارتخانه نیمی از آنها توزیعی و حدود ۱۹ درصد آنها تولیدی بوده اند. در عینحال برخی از کارشناسان این رقم را حدود ۵ میلیون تخمین میزنند.
مرکز آمار هم به جمعیت وابسته به کسبوکارهای اینترنتی اشاره کرده است. برمبنای گزارش این مرکز ۲۰ درصد از جمعیت ایران از طریق فضای مجازی کسب درآمد کرده و برای آنها اینستاگرام با ۸۳ درصد مهمترین پلتفرم مورد استفاده به شمار میآید. گزارشی که نشان از آن دارد که دستکم ۹ میلیون نفر از طریق این پلتفرم در حال کسب درآمدند.
شرکت بتا که اینستاگرام از پلتفرمهای زیرمجموعه آن بهشمار میرود در اسفند ۱۴۰۰ اعلام کرده بود که تعداد کاربران ایران در اینستاگرام از ۲۴ میلیون در سال ۹۶ به ۴۸ میلیون در سال ۱۴۰۰ رسیده است یعنی بیش از دو برابر رقم اعلام شده از سوی مرکز آمار. این شرکت ارزش معاملات فروشگاههای ایرانی اینستاگرام را هم در سال ۱۴۰۰، ۱۸ تا ۳۲ هزار میلیارد تومان برآورد کرده بود.
حکومت ایران که بهدستور علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی و از طریق قانون موسوم به «صیانت»، درصدد بهراهاندازی شبکه ملی و قطع کامل دسترسی کاربران ایران به اینترنت جهانیست، در روزهای گذشته با رساندن سرعت اینترنت به کمترین حد ممکن و اختلال سراسری جدی در آن به این امر بسیار نزدیک شده است. قانون صیانت که به صورت مشخص با هدف سرکوب رسانهها و فعالان اینترنتی، مسدود کردن پلتفرمهای خارجی و همچنین تقویت نظارت نظامیان بر اینترنت، بهویژه در زمان بروز اعتراضات تدوین شد، در شرایط کنونی دست کم به صورت جزئی در حال اجراست و ممکن است سرنوشت کسبوکارهای اینترنتی را هم به صورت دائمی تغییر دهد.
طبق برآوردها فیلترینگ تلگرام هم که پس از اعتراضات دی ۹۶ صورت گرفت شغل نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر را در ایران نابود کرد.