به گزارش اعتماد، فدا حسین مالکی گفت:
«طالبان در مورد حقابه هیرمند بازی در می‌آورند، یک روز می‌گویند آب نیست یک روز می‌گویند این حقابه داده می‌شود اما خبری از پرداخت نیست. به گونه‌ای رفتار کرده‌اند که ما احساس می کنیم اعتماد لازم بین ما و طالبان کمرنگ شده است و اگر این رفتار آنها ادامه داشته باشد این اعتماد سلب می‌شود.»
مالکی که عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی است در ادامه افزود:
«از زمانی که طالبان سر کار آمده‌اند حقابه هیرمند پرداخت نشده است و قطعا جمهوری اسلامی ایران از این موضوع و حق مردم سیستان کوتاه نمی‌آید. آنها در این موضوع اختلافاتی بین خودشان دارند، برخی از آنها موافق پرداخت هستند برخی که گرایش به سرویس‌های امنیتی کشورهای خارجی دارند مخالف هستند.»
«معاهده آب حوزه دریایی هلمند» یا «حق‌آبه ایران از هیرمند» به قراردادی گفته می‌شود که در ۲۲ اسفند ۱۳۵۱ پس از توافقِ امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر دوران پهلوی و موسی شفیق، نخست‌وزیر وقت افغانستان، میان دو کشور و در شهر کابل به امضای دو طرف رسید. بر مبنای این معاهده، دولت افغانستان متعهد شده در هر ثانیه ۲۶ مترمکعب آب (معادل ۸۵۰ میلیون مترمکعب در سال) به‌عنوان حق‌آبه کشور همسایه از ذخیره رودخانه هیرمند تأمین کند.
بهمن ۱۳۹۹هیأتی از طرف دولت افغانستان به ایران رفت و در مورد معاهده هلمند به توافق‌هایی با مسئولان ایرانی رسید که شامل اساس‌نامه‌ای در هفت بند، از جمله نقشه‌کشی جدید در حوضه آبریز هلمند، حفظ امنیت انجینران نقشه‌برداری و تأمین آب رودخانه مرزی دو کشور است. در آن زمان خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) نوشت: «پیگیری‌های ۴۸ ساله برای دریافت حق‌آبه هیرمند به ثمر نشست.»
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که مقامات جمهوری اسلامی ایران به «راهبران» طالبان پیغام داده‌اند که ایران از ابزارهایی که در اختیار دارد برای اخذ حقوق خود استفاده می‌کند.
در همان حال به گزارش خبرگزاری تسنیم، آرزو اشرفی‌زاده، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست دوشنبه ۳۱ مرداد در نشست خبری خود درباره حق‌آبه تالاب هامون گفت:
«در ادامه اقدامات دولت قبلی افغانستان مبنی بر تغییر مسیر رودخانه هیرمند، جلوگیری از ورود آب این رودخانه به ایران و فرستادن آب به منطقه گودزره، دولت طالبان نیز با وجود اینکه قول داده بود دیگر دست به انحراف آب نزند، بار دیگر همین کار را تکرار کرد.»
به گفته مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست در اثر انحراف آب از مسیر طبیعی هیرمند دریاچه هامون از آب هیرمند بی‌بهره مانده است. اشرفی‌زاده گفت:
«بر اساس آخرین تصاویر ماهواره‌ای که اداره کل محیط زیست استان برای ما فرستاده، همین اتفاق در حال تکرار شدن است و هر سال که این اتفاق می‌افتد، اوضاع بدتر می‌شود چرا که توان پوشش گیاهی هر سالی که آب به آن نرسد، کمتر خواهد شد؛ این اقدام افغانستان عدم حسن همجواری آنها را نشان می‌دهد.»
مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه ریزگردهای ناشی از خشک شدن تالاب هامون گریبانگیر افغانستان و پاکستان نیز می‌شود، یادآوری کرد:
«ابزار ما در خصوص مقابله با این موضوع، مذاکرات و مطالبه‌گری است که باید در کنار هم انجام شود؛ پیگیری مذاکرات باید توسط وزارت امور خارجه و وزارت نیرو انجام شود و سازمان حفاظت محیط زیست به تنهایی قادر به حل این مسئله نخواهد بود و حل این مناقشه، عزم منطقه‌ای بین دو کشور را می‌طلبد.»
دولت‌های پیشین در افغانستان دست‌کم در دو دهه گذشته از تأمین حق‌آبه ایران خودداری کرده‌اند که این امر منجر به خشک شدنِ تالاب هامون شده است.
اوایل مرداد حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در گفت‌وگوی تلفنی با امیر خان متقی، به سرپرست وزارت خارجه طالبان گفته بود عدم حل سریع مسئله حق‌آبه ایران از هیرمند بر دیگر همکاری‌های میان دو کشور آثار منفی می‌گذارد. نماینده طالبان نیز در پاسخ گفته بود «زمانی که آب موجود باشد، آن را به سوی ایران روان می‌سازیم.»