در حالیکه هنوز ماه فروردین ۱۴۰۱ به پایان نرسیده است، محمد الله داد، معاون هماهنگی توزیع شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران از احتمال انتشار جدول خاموشیها خبر داد. او گفت:
«بهطور قطع با توجه به میزان توان تولیدی که در هر روز با توجه به شرایط دمایی خواهیم داشت و خروج از مدار اتفاقی نیروگاهها، برنامه زمانبندی خاموشی خواهیم داشت که به موقع اطلاعرسانی میشود.»
الله داد با بیان اینکه «قرارگاه گذر از پیک تابستان فعالیت خود را آغاز کرده و جلسهها و برنامهریزیهای لازم را انجام خواهد داد»، در مورد وضعیت تأمین برق تابستان امسال گفت:
«شرایط ناترازی تأمین برق امسال نیز وجود دارد و این ناترازی تا ۱۰ هزارمگاوات خواهد بود. این انباشتگی ناترازی که در چند سال ایجاد شده است در کوتاهمدت جبران نخواهد شد.»
قطعی برق در دو سال اخیر از زمستان ۹۹ مشکلات زیادی برای مردم ایران ایجاد کرد. خاموشیهای زمستان ۱۳۹۹ مردم را شوکه کرد. کمبود گاز و ممنوعیت استفاده از سوخت مازوت در نیروگاهها یکی از دلایل خاموشیهای زمستان دو سال پیش عنوان شد. اسفند ماه ۹۹، رضا اردکانیان، وزیر وقت نیرو وعده داد تا تابستان بعدی واحدهای جدیدی به مدار میآیند و قرار نیست در تابستان ۱۴۰۰ مردم خاموشی داشته باشند اما خاموشیهای تابستانی، قبل از شروع این فصل آغاز شد.
اردیبهشت ۱۴۰۰ اولین خبرهای قطعی برق این سال منتشر شد. مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق به بارش کم باران اشاره کرد و گفت که وضعیت ذخایر برق آبیها مناسب نیست و تا حدود ۳۴ درصد میزان مخازن نسبت به سال ۹۹ کمتر است. طبق گفته رجبیمشهدی در اردیبهشت ۱۴۰۰ حدود ۳۰۰۰ مگاوات نسبت به سال ۹۹ کمبود برق وجود داشت.
رضا اردکانیان تیرماه ۱۴۰۰ اعلام کرد که ناترازی تولید و مصرف برق در تابستان ۱۴۰۰، ۱۲ هزار مگاوات است. افزایش بیسابقه مصرف برق به دلیل رشد مصرف صنایع بزرگ به میزان ۱۵۰۰ مگاوات، استخراج رمز ارز با مصرف بیش از دو هزار مگاوات، افزایش بیسابقه دما، خشکسالی بیسابقه که باعث کاهش بارندگیها و خروج بیش از نیمی از نیروگاههای برق آبی از مدار تولید، از جمله عواملی بود که اردکانیان علت ناترازی تولید و مصرف برق عنوان کرد.
با در نظر گرفتن ناترازی ۱۲ هزار مگاواتی تابستان سال گذشته، حتی با وجود اضافه شدن ۶ هزار مگاوات جدید، بهنظر میرسد داستان قطعی برق نه تنها در تابستان ۱۴۰۱ بلکه زودتر از آن هم قطعی باشد.
سجاد ایجادی، کارشناس اقتصاد انرژی ۱۶ فروردین امسال گفت:
«مصرف برق در نیمه ابتدایی فروردینماه امسال نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته چهار درصد افزایش داشته و حدود ۱۰ میلیارد کیلووات ساعت در کشور برق مصرف شده است.»
محمد الله داد از بخش اداری خواست تا مصرف برق خود را کاهش دهد. او در اینباره گفت:
«برای بخش اداری باید از ساعت ۱۲ به بعد مصرف در حد سیستمهای امنیتی و روشنایی حداقلی و سرورها در حد ۱۰ درصد بار باشد و در روزهای تعطیل هم باید حداقل باشد و این امر با کنتورهای هوشمند کنترل خواهد شد. مشترکان اداری که رعایت نکنند و مصرف حداقلی در ساعت غیراداری نداشته باشند با محدودیت تأمین برق روبهرو خواهند شد.»
معاون هماهنگی توزیع برق در مورد استخراجکنندگان رمز ارز که برقی زیادی مصرف میکنند نیز گفت:
«یکی از اولویتها مقابله با آنهایی است که از برق غیرمجاز برای استخراج رمز ارز استفاده میکنند. در ایام گرم سال هم استفاده از برق در مراکز مجاز و هم غیرمجاز ممنوع است و برای آنها که غیرمجاز استفاده میکنند جرایم سختتری دیده شده و هم پاداش برای افرادی که این مراکز را معرفی کنند پیشبینی شده است.»
الله داد به وضعیت واردات و صادرات برق نیز اشاره کرد و گفت:
«بهطور قطع صادرات برق در زمانی که کشور نیاز داشته باشد به حداقل یا صفر خواهد رسید و در بخش واردات هم از منطقه جمهوری آذربایجان، ترکیه و قرهباغ امکان واردات برق وجود داشته و دستکم حدود ۶۰۰ مگاوات ظرفیت واردات داریم ضمن آنکه در حال رایزنی با ارمنستان برای واردات از این کشور نیز هستیم.»
الله داد در حالی از به حداقل رساندن صادرات برق سخن میگوید که در سال گذشته این مسئله به تنشهایی میان ایران و عراق منجر شد. در تابستان گذشته صادرات گاز ایران به مناطق مرکزی و جنوبی عراق از ۴۹ میلیون مترمکعب به هشت میلیون مترمکعب در روز کاهش پیدا کرد و باعث از دست رفتن تولید حدود ۵۵۰۰ مگاوات برق در این کشور شد.
محمد الله داد راهکارهای دیگر برای کاهش مصرف برق را کاهش میزان تقاضا در بخش کشاورزی، حذف یارانههای غیرضروری و تنظیم تعرفههای جدید برای مشترکان پرمصرف عنوان کرد.
با این اوصاف پیشبینی میشود که ایران در تابستان سال جاری با قطعی برق بیشتری نسبت به دو سال گذشته روبهرو باشد. مسئلهای که ممکن است به ناآرامیهای اجتماعی نیز منجر شود.