اوکراین: منطقه پرواز ممنوع، آغاز جنگ جهانی سوم

من خیلی طرفدار R.E.M [گروه موسیقی راک] نیستم اما این سطر «آخر اون جهانیه که الان می‌شناسیم (و من حالم خوبه)» چند روزی ست در کله‌ام تکرار می‌شود. تعداد خطرناکی از چهره‌های پرنفوذ از رئیس‌جمهوری جو بایدن خواسته اند که منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین برقرار کند. باید اشاره کرد که او تا به حال سرسختانه از انجام این کار خودداری کرده است. اما این صداها با طولانی‌ترشدن حمله روسیه بلندتر خواهند شد. نگاه داغ جوشان من نسبت به قضیه این است که آغاز کردن جنگ جهانی سوم چیز خوبی نیست ــ در این مورد استدلالم را دنبال کنید.

سخنرانی «وضعیت کشور» بایدن را فریادهای «یو اس ای! یو اس ای!» قطع کردند. یکی از اعضای مجلس نمایندگان ایالات متحده پیشنهاد داده که همه دانشجوهای روس از آمریکا اخراج شوند. یک سناتور پرنفوذ آمریکایی به شکل عمومی خواهان ترور ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه شده. جو سیاسی در ایالات متحده به سرعت دگرهراسانه، تشنه‌ی خون، و تار شده است.

Is there a Brutus in Russia? Is there a more successful Colonel Stauffenberg in the Russian military?

The only way this ends is for somebody in Russia to take this guy out.

You would be doing your country – and the world – a great service.

— Lindsey Graham (@LindseyGrahamSC) March 4, 2022

درحالی‌که ایالات متحده کمک نظامی قابل توجهی به اوکراین کرده، اقدام مستقیم حکومت آمریکا تا کنون غالباً به تحریم‌های اقتصادی محدود بوده است. باید اشاره کرد که همه تحریم‌ها یک‌جور نیستند. حکومت پوتین در حال برافروختن جنگی امپریال و هیولایی است. درحالی‌که باید با هر تحریمی که به فلاکت روس‌های طبقه‌کارگری بیفزاید، مخالفت کنیم، تحریم‌های هدفمند علیه الیگارش‌های روس موضوع دیگری است ــ همان‌طور که اگر پس از حمله آمریکا به عراق دیگر قدرت‌ها علیه میلیاردرهای آمریکایی مرتبط با جنگ تحریم وضع می‌کردند، نمی‌شد اعتراض کرد.

… اجازه دهید چیزها را همان‌طور بمانیم که واقعا هستند. فراخوان به «منطقه پرواز ممنوع» فراخواندن ایالات متحده به ساقط کردن هواپیماهای روسیه است…آغاز جنگ با روسیه واقعا می‌تواند پایان جهانی باشد که می‌شناسیم.

اما جوی فراگیر از شور و حرارت جینگوئیستی وجود دارد، نوعی حس اضطرار که ایالات متحده «باید کاری بکند». این موضوع در سطح جامعه مدنی خود را در اقدامات بی‌معنایی مثل ممنوع کردن شرکت گربه‌های روس‌تبار در رقابت‌ها به دست فدراسیون بین‌المللی گربه می‌بینی؛ یا در خرده‌بی‌رحمی‌هایی (یا نه‌ـ‌چندان‌ـ‌خرده بی‌رحمی‌هایی) مثل درخواست ممنوع کردن ورزشکاران رزمی‌کار روسیه از شرکت در مسابقات هنرهای رزمی ترکیبی تا بیرون رفتن «شبکه‌ی سرطان‌شناسی» از روسیه. اگر نمی‌توانی ولادیمیر پوتین را مجازات کنی، دست کم می‌توانی بیماران سرطانی‌ای را مجازات کنی که در کشور او زندگی می‌کنند.

از همه تشویش‌برانگیزتر اما فراخوان‌ها به مداخله نظامی آمریکاست. در بیشتر موارد، این فراخوان در قالب درخواست برقراری منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین مطرح می‌شود. یک عضو مجلس نمایندگان آمریکا و یک سناتور این درخواست را مطرح کرده اند. دن هاج، ستون‌نویس «میل آن ساندی»، پرفروش‌ترین روزنامه یکشنبه‌ها در بریتانیا گفته که برقرارنکردن منطقه پرواز ممنوع «عملی سازشکارانه شبیه به سازشکاری ما در برابر هیتلر در ۱۹۳۸ است».

برخی چهره‌های منتفذ حتی از این هم فراتر رفته اند. گری کاسپاروف قهرمان سابق شطرنج جهان و منتقد سرسخت پوتین بی‌ملاحظه‌کارانه گفته که جنگ جهانی سوم «همین حالا» آغاز شده پس جنگیدن مستقیم ناتو در اوکراین عیبی ندارد. ریچارد انگل دبیر بخش گزارشگران خارجی ان بی سی در فضای عمومی گمانه زده که شاید ایده خوبی باشد «آمریکا/ناتو» نیروهای روس روی زمین در اوکراین را «نابود کنند».

وقتی درنظر می‌گیری که بخش زیادی از قرن بیستم در هراس جمعی از عواقب احتمالی جنگ بین ایالات متحده و روسیه گذشت، شگفت‌آور است که این کارشناسان و سیاستمداران اکنون چه‌قدر شوالیه‌وار به آغاز چنین جنگی می‌نگرند. و ابداً اشتباه نکنید: فراخوان به برقراری منطقه پرواز ممنوع یعنی فراخوان به جنگ بین ایالات متحده و روسیه.

شاید استدلال کنند که حکومت روسیه خیلی ساده محاسبه عقلانی انجام خواهد داد و در مواجهه با مداخله نظامی مستقیم آمریکا عقب خواهد نشست. اما حمله به اوکراین خودش اقدامی به‌غایت غیرعقلانی بود. و من اعتمادی هم به حکومت آمریکا ندارم که اگر ارتش روسیه خودش را درگیر جنگ مستقیم با نیروهای آمریکایی کرد، این حکومت دست به تنش‌افزایی فاجعه‌بار آتی نزند.

در یک نظرسنجی که اخیراً منتشر شده، ۷۴ درصد پاسخ‌دهنده‌های آمریکایی می‌گویند حامی برقراری منطقه پرواز ممنوع هستند. امیدوارم اغلب‌شان ندانند که چنین چیزی در واقع یعنی چه.

«پرواز ممنوع» ترکیبی از کلمات است که شاید فی‌نفسه هشدارآمیز به نظر نرسد. اگر هواپیماهای روسیه در حال شرکت در جنگ تجاوزکارانه هولنامی هستند، چه عیبی دارد مانع آنها شویم؟

… اجازه دهید چیزها را همان‌طور بمانیم که واقعا هستند. فراخوان به «منطقه پرواز ممنوع» فراخواندن ایالات متحده به ساقط کردن هواپیماهای روسیه است.

لحظه‌ای تأمل کنید تا دریابید گزاره «ساقط کردن هواپیماهای روسیه» در دهه‌های جنگ سرد چه معنایی می‌توانست داشته باشد.

و آن وقت به یاد بیاورید که زرادخانه‌های عظیم اتمی این دو ملت که برای چندین بار نابود کردن سرتاسر جهان کافی است، هنوز جایی نرفته.

آغاز جنگ با روسیه واقعاً می‌تواند پایان جهانی باشد که اکنون می‌شناسیم. حالا که جهان با این امکان ناچیز اما واقعی رویارو شده، من به هیچ کس که حالش خوب است اعتماد ندارم.