شماری از شهروندان شهرستانهای زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون در اعتراض به آنچه که «تامین نشدن حقآبه ایران از هیرمند» خواندند، مقابل پایانه مرزی میلک تجمع کردند. رسانههای داخلی ایران شمار معترضان را حدود پانصد تن گزارش کردند.
خبرگزاری «فارس»، نزدیک به سپاه پاسداران تجمع برگزار شده را «مطالبهمحور» خواند و نوشت همزمان گروهی از معترضان نیز در مقابل کنسولگری افغانستان در زاهدان حاضر شدند.
خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی (ایرنا) ادعا کرده که این تجمع پس از حدود دو ساعت بدون هیچ مشکلی پایان یافته است.
در تصاویر و ویدئوهایی که در شبکههای اجتماعی منتشر شده است، معترضان به کامیون و خودروهای افغانستان سنگ پرتاب میکنند.
به ادعای رسانههای داخلی ایران «اقدام به شکستن شیشه کامیونهای افغانستانی» پس از پایان تجمع رسمی و از سوی «عده معدودی» صورت گرفته است.
«فارس» گزارش کرده است:
«در پایان تجمع چند نفر از افراد عصبانی نیز به سمت خودروهای عبوری از مرز سنگاندازی کرده و شیشه خودروها را شکستند».
معاون امنیتی وزارت کشور جمهوری اسلامی در واکنش به این رویداد گفت:
«بدون شک با کسانی که دست به اقدامات غیرقانونی زدهاند، برخورد خواهد شد».
مجید میراحمدی ادعا کرد که حقآبه ایران از هیرمند «از مسیر گفتوگوها در حال پیگیری است».
مقامهای ایران هفته قبل ادعا کرده بودند که با طالبان بر سر رهاسازی آب سد کمال خان به توافق رسیدهاند. طالبان اما به فاصله کوتاهی این ادعا را رد کرد.
عبدالطیف منصور، وزیر آب و برق طالبان که از نیمه اوت/ شهریور ماه بر افغانستان تسلط یافته، گفته بود که آب سد کمال خان به درخواست کشاورزان نیمروز و به اندازه نیاز آنها رها شده است.
ایران و افغانستان پیش از اینکه طالبان دوباره بر این کشور مسلط شود، گفتوگوها بر سر تأمین حقآبه هیرمند را آغاز کرده بودند.
اشرف غنی احمدزی، رئیس جمهوری فراری افغانستان فروردین ماه سال جاری هنگام افتتاح سد کمال خان گفته بود که افغانستان پس از این «آب مفت» به کسی نمیدهد و ایران در ازای نفت میتواند آب بگیرد.
بهرهبرداری از سد کمال خان که ساخت آن از سال ۱۳۴۵ آغاز شده بود، به دلیل جنگ و اشغال نظامی افغانستان تا فروردین امسال به تأخیر افتاد.
ایران میگوید با ساخت و بهرهبرداری از این سد، حقآبه ایران از هیرمند که به تالاب هامون میریزد کاهش یافته و مشکلات زیست محیطی چون ریزگردها را افزایش خواهد داد.
کاهش ورودی آب به سیستان و بلوچستان در سالهای اخیر زیست بخش بزرگی از مردم این استان که از کشاورزی و ماهیگیری امرارمعاش میکردند را دشوار کرده است.
محمد سرگزی، رئیس مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی، تابستان امسال گفته بود:
«خشکسالی، بی آبی، از بین رفتن کشاورزی، عدم امکانات، هجوم ریزگردها و بادهای غبار آلود ۱۲۰ روزه و… مردم این استان را مجبور به مهاجرت کرده است.»
او با بیان اینکه ذخیرههای آبی استان رو به اتمام است، هشدار داده بود:
«هیچ گونه منابع آبی برای تامین آب شرب وجود ندارد اما این کمبودها خبر از یک مهاجرت بزرگ دیگر از سیستان میدهد.»
روزنامه همشهری نیز خرداد ماه سال جاری از کوچ اجباری ساکنان روستاهای مناطق شمالی سیستان به دلیل خشکسالی خبر داده بود.
شهبخش گرگیج، نماینده شورای اسلامی استان سیستان و بلوچستان در شورایعالی استانها، در پیوند با این موضوع به همشهری گفته بود: روستاها هنوز صددرصد تخلیه نشدهاند اما اغلب جمعیت روستا مهاجرت کردهاند. مهاجرتها بهصورت مستمر است. روستایی که ۱۰۰ خانوار داشته، الان ۴۰ خانوارش باقی مانده و بقیه مهاجرت کردهاند. ۴۰ تا ۵۰ درصد روستاها در حال تخلیه هستند.