موج پنجم کرونا سبب شده تا همه رکوردهای پیشین درباره ابتلا به کرونا و مرگ ناشی از آن در ایران شکسته شود. براساس آخرین آمار «رسمی» وزارت بهداشت در هر چهار دقیقه یک ایرانی جانش را به دلیل کرونا از دست می‌دهد. موضوع خطرناک‌تر اینکه در همین ۴ دقیقه ۱۱۰ نفر دیگر به کرونا مبتلا می‌شوند یعنی هر دقیقه ۲۷ نفر.
این اعداد و ارقام مبتنی بر آمار رسمی وزارت بهداشت است. آماری که گفته می‌شود در بهترین حالت تنها یک‌سوم از واقعیت را بازتاب می‌دهد و آمار مرگ و ابتلا بسیار بیشتر از آن است.
مقام‌های بهداشتی و درمانی در ایران هم خبر امیدوارکننده‌ای به مردم نمی‌دهند. آنها در روزهای گذشته گفته‌اند که هنوز به قله موج پنجم نرسیده‌ایم و در روزهای آینده وضعیت کرونا در کشور وخیم‌تر هم خواهد شد.
پیام طبرسی، رئیس بیمارستان مسیح دانشوری به تسنیم گفته است که وضعیت به شدت بحرانی است و برای قطع زنجیره انتقال نیاز است دو تا سه هفته تعطیلی اعلام شود: «باید کاری کنیم چرخه بیماری قطع شود؛ متأسفانه اکنون نمودارها نشان می‌دهد روند در همه استان‌ها افزایشی است و احتیاج به دو یا سه هفته تعطیلی و قرنطینه جدی است تا بیماری از تکاپو بیفتد. اگر بخواهیم به همین منوال ادامه پیدا کند همه آلوده می‌شوند و این بسیار خطرناک است، اکنون هر موجی از موج قبلی بدتر است.»
روز یکشنبه ۱۱ مرداد، سعید نمکی، وزیر بهداشت دولت دوازدهم به علی خامنه‌ای نامه‌ای نوشت و خواستار مداخله او و شورای عالی امنیت ملی در وضعیت فعلی کرونا شد. او از رهبر جمهوری اسلامی خواست که کشور به مدت دو هفته تعطیل شود و «نیروهای نظامی و انتظامی» به صورت «محکم» با متخلفان و کسانی که دستورالعمل‌ها را اجرا نمی‌کنند برخورد کند.
خامنه‌ای روز بعد به نامه نمکی پاسخ داد و گفت که چنین تصمیمی را باید ستاد ملی مقابله با کرونا بگیرد نه او. به صورت غیررسمی گفته شده است که ابراهیم رئیسی (عضو هیئت مرگ) که اکنون رئیس جمهوری اسلامی است از خامنه‌ای خواسته تا چنین تصمیمی در اولین جلسه ستاد مقابله با کرونا در روز ۱۷ مرداد و به ریاست او گرفته شود.
هم‌اکنون حدود ۵۸۰۰ نفر از مبتلایان به کرونا در وضعیت وخیم بیماری هستند. امکانات بهداشتی هم به حد کافی وجود ندارد. کادر درمان خسته و فرسوده شده است و گزارش‌ها از دست‌کم ۲۸ استان حاکی است که تخت بیمارستانی برای بیماران جدید وجود ندارد. کمیته ترخیص که از هفته گذشته در وزارت بهداشت تشکیل شده است به بیمارستان‌ها فشار می‌آورد که بیماران را تنها در صورتی بستری نگه دارید که در شرایط بحرانی یا در آستانه آن باشند. همین موضوع سبب شده تا برخی بیماران با قطع روند درمان بیمارستانی، زودتر از موعد ترخیص شوند و با پیشرفت بیماری مجدداً به مراکز درمان مراجعه کنند.
در چنین وضعیتی، روند واکسیناسیون هم به کُندی پیش می‌رود. علیرضا زالی، رئیس ستاد مقابله با کرونای تهران درخواست کرده تا ارتش به کمک وزارت بهداشت بیاید و در واکسیناسیون کرونا کمک کند. تا دیروز سه‌شنبه ۱۲ مرداد، ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دوز واکسن کرونا در کل کشور تزریق شده است. برای کل جمعیت ایران نیاز به تزریق دست‌کم ۱۴۰ میلیون دوز واکسن وجود دارد. به بیان دیگر ایران تنها به ۸ تا ۹ درصد از هدف‌گذاری واکسیناسیون کرونا رسیده است.
اضطراب فراگیری که به قرص هم جواب نمی‌دهد
در چنین وضعیتی، روزنامه همشهری نیز گزارشی مفصل درباره شیوع افسردگی و اختلالات اضطرابی در کشور منتشر کرده است. در این گزارش لیست طولانی‌ای از داروهای آرامبخش و خواب‌آور ذکر شده که هم‌اکنون در داروخانه‌های ایران کم‌یاب شده‌اند.
امیرحسین جلالی، روان‌پزشک و عضو هیأت علمی گروه روان‌پزشکی دانشگاه ایران درباره مصرف بالای این قرص‌ها در پاندمی کرونا، می‌گوید:
«در ماه‌های نخست شیوع کرونا شاهد انتشار گزارشی بودیم مبنی بر اینکه بعضی داروهای روان‌پزشکی که به‌طور مشخص به‌عنوان داروهای خواب‌آور یا ضداضطراب استفاده می‌شوند و قبلاً هیچ‌گاه شاهد کمبود آنها نبودیم یکباره و به شکل بی‌سابقه‌ای در سطح داروخانه‌ها کم شدند. کم‌شدن این داروها ابتدا تعجب‌برانگیز بود اما دلیل آن می‌توانست این باشد که جامعه در مواجهه با بیماری کرونا دچار تنش بسیار جدی شده است و مردم برای کنترل و مهار تنش‌های موجود مجبور به استفاده از داروهای تسکین‌دهنده اعصاب و روان شده‌اند و بیشتر از آنها استفاده می‌کنند. البته گاهی هم عده‌ای به‌طور خودسرانه و بدون تجویز پزشک از چنین داروهایی استفاده می‌کنند. به این ترتیب با موجی از کمبود داروهای مربوط به اعصاب و روان مواجه شدیم.»
از دلایل افزایش روی‌آوری به داروهای آرامبخش، فشارهای اقتصادی ناشی از دوران قرنطینه، خانه‌نشینی‌های مکرر، نبود تعامل با دوستان و آشنایان، استرس‌ها و اضطراب‌های ابتلا به این بیماری، از دست‌دادن شغل و از رونق افتادن کسب و کار و دسترسی نداشتن همگانی به واکسن ذکر شده است.
جلالی درباره افزایش آمار خودکشی در کشور هم گفت که «پژوهش‌های انجام شده تأکید می‌کند که از سال ۸۴ به بعد، سالانه ۸ درصد به آمار خودکشی اضافه شده است»:
«خودکشی یک واقعیت اجتماعی است، در تمام دنیا، در ماه‌های ابتدایی شیوع کرونا، این مسئله کاهش پیدا کرد، اما افزایش آن درست پس از گذشت چندین‌ماه از شیوع کرونا، دیده شد… هم‌اکنون و با توجه به شیوع کرونا، جامعه فرسوده شده و مردم نگران آینده‌اند. مردم زیر فشارهای اقتصادی مختلفی قرار دارند.»
این روان‌پزشک می‌گوید آمار مراجعه مردم به مطب‌های روان‌پزشکی افزایش قابل توجهی داشته و وزارت بهداشت هم هیچ برنامه‌ای برای سلامت روان مردم ندارد:
«هم‌اکنون مراجعه مردم به متخصصان حوزه روان و استفاده از داروهای مربوط به آن هم بیشتر شده است. بنابراین می‌توان پیش‌بینی کرد که در آینده یعنی حتی پس از پایان اپیدمی، با افزایش اختلالات روان‌پزشکی مواجه شویم. این موضوع مهمی است که نباید نادیده گرفته شود. در حالی‌که شاهد هستیم در کشور خودمان به آن توجه زیادی نشده است و در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های مهم کشور هم چه در دوران کرونا و چه پس از آن هیچ‌گونه اقدام جدی در خصوص آن نشده و هیچ جا هم به رسمیت شناخته نشده است.»
در گزارش همشهری به این نکته هم اشاره شده است که آمار اختلالات روانی بسیار بیشتر از آمار مراجعه به مطب‌های روان‌پزشکی است و بسیاری از افراد به صورت خودسرانه به مصرف داروهای آرامبخش روی آورده‌اند.