مذاکرات رسمی و غیر رسمی در زمینه برنامه اتمی ایران در حال انجام است. مذاکره‌کنندگان سعی دارند تا راهی برای احیای برجام بیابند. اگر پیشرفتی هم تا کنون حاصل شده بسیار شکننده است و آینده این مذاکرات و نتیجه بخش بودن آن در پرده‌ای از ابهام قرار دارد.
نشست کمیسیون مشترک برجام در وین با حضور مقامات ایرانی و گروه ۴+۱ برگزارشده و کارگروهی تشکیل شده تا ترتیب اقدامات بعدی از سوی ایران و آمریکا را مشخص کند. اما احیای برجام در پرتوی سیاست داخلی و خارجی آمریکا چگونه دیده می‌شود.
در رابطه با سیاست جهانی و داخلی آمریکا و برجام با دکتر گری سامور، استاد علوم سیاسی و مدیر مرکز تحقیقات «کراون» برای مطالعات خاورمیانه در دانشگاه برندایس گفت‌وگویی داشتیم.
دکتر سامور می‌گوید که تصمیم بایدن برای رفع تحریم‌ها برای بازگشت به توافق اتمی اصلی سال ۲۰۱۵ (برجام) با مخالفت سنای آمریکا مواجه خواهد شد. به گفته او:
تصمیم برداشتن تحریم‌ها برای بازگشت به توافق اصلی ۲۰۱۵ با مخالفت اغلب جمهوری‌خواهان و تعدادی از دموکرات‌ها در سنای آمریکا روبرو خواهد شد. هرچند، پرزیدنت بایدن اختیارات قانونی برای رفع تحریم‌ها بوسیله اقدام اجرایی را دارد، مگر آن‌که هم سنا و هم مجلس نمایندگان توسط دو-سوم قانونی را تصویب کنند که برای لغو وتوی ریاست جمهوری لازم است.
به گفته گری سامور دو-سوم اکثریت کنگره می‌تواند مانع تلاش‌های بایدن برای احیای برجام شود که احتمال آن بسیار اندک است.
نقش اسرائیل و عربستان
از دکتر سامور در مورد نقش دو لابی قدرتمند و پرنفوذ اسرائیل و عربستان سعودی در آینده برجام پرسیدیم. این استاد علوم سیاسی در پاسخ گفت که دولت هر دو کشور با احیای برجام مخالفت می‌کنند. به گفته او:
هر دو می‌توانند به دنبال نفوذ بر کنگره و افکار عمومی در آمریکا علیه برجام باشند، اما احتمال موفقیت شان اندک است.مضاف بر این هم اسراییل و هم عربستان سعودی مراقب خواهند بود که مخالفتشان به برجام به دامنه روابط با دولت بایدن صدمه نزد.
گری سامور بیش از ۲۰ سال در دولت آمریکا کار کرده و تخصص او در زمینه کنترل تسلیحات هسته‌ای و ممانعت از گسترش سلاح‌های هسته‌ای بویژه در خاورمیانه و آسیاست. سامور می‌گوید که به باور او ، دولت بایدن از کاهش تنش میان ریاض و تهران و حل تنش‌های منطقه‌ای از جمله در یمن استقبال می‌کند. سامور می‌گوید:
دولت بایدن اینک بر چالش‌های داخلی پاندمی(کرونا) و اقتصاد آمریکا و چالش‌های سیاست خارجی در رابطه با چین و روسیه تمرکز کرده است. در چنین شرایطی امید دارد تا جای ممکن تمرکز خود را معطوف مشکلات در خاورمیانه نکند.
سامور مساله تصمیم آمریکا برای خروج از افغانستان را دارای اثر قابل توجه در مذاکرات ایران-آمریکا نمی‌داند و معتقد است: «واشنگتن و تهران هردو می‌خواهند که برجام را احیا کنند و افغانستان به طور قابل توجهی این وضعیت را تغییر نمی‌دهد.»
چین و روسیه
از گری سامور پرسیدیم که آیا آمریکا توافق اخیر ایران و چین را به منزله پیامی برای نزدیک شدن ایران به چین و روسیه تلقی می‌کند. به نظر سامور:
این‌که چه اندازه توافق اخیر ایران-چین به سرمایه‌گزاری واقعی و تجارت بینجامد نا مشخص است اما می‌تواند برای ایران ظرفیتی قوی‌تر فراهم سازد تا در برابر فشار تحریم‌های آمریکا در اینده مقاومت کند.
او در ادامه می‌گوید:
به عنوان مثال، وقتی برجام احیا شود، دولت بایدن خواهان مذاکره با ایران برای توافقی تالی برجام شامل محدودیت‌های اضافی هسته‌ای بر ایران، خواهد شد. ایران احتمالا دربرابر هر نوع توافق جدید مقاومت می‌کند و روابط اقتصادی با چین تهدیدهای آمریکا برای تحریم‌های جدیدرا کم توان‌تر خواهد کرد.
درباره گری سامور
پرفسور گری سامور ، فارغ‌التحصیل هاروارد و مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه کروان است. دکتر سامور در زمینه امنیت بین الکلی، سلاح‌های هسته‌ای و ممانعت از گسترش تسلیحات خسته‌ای تخصص دارد. او در دولت‌های کلینتون و اوباما به عنوان مقام ارشد شورای امنیت کلی در زمینه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خدمت کرده است.