رویترز پنج‌شنبه ۱۲ فروردین / یکم آوریل خبر داد گزارشی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاریخ روز گذشته، چهارشنبه ۱۱ فروردین / ۳۱ مارس، به دست آورده که نشان می‌دهد ایران در تأسیسات زیرزمینی نطنز با تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم به چهارمین آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته «آی‌آر-۲ام»، شامل ۱۷۴ دستگاه، غنی‌سازی اورانیوم را آغاز کرده است.
بنا به این گزارش، ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع داده است که قصد دارد از شش آبشار سانتریفیوژ «آی‌آر-۲ام» برای غنی‌سازی اورانیوم تا ۵ درصد غنا استفاده کند. دو آبشار باقیمانده نصب شده‌اند اما هنوز غنی‌سازی با آن‌ها انجام نشده است. همچنین نصب آبشار دوم که برای سانتریفیوژهای «آی‌آر-۴» برنامه‌ریزی شده، هنوز آغاز نشده است.
گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آورده است: «به‌طور خلاصه، در ۳۱ مارس ۲۰۲۱، آژانس تأیید می‌کند که ایران از ۵۰۶۰ سانتریفیوژ از نوع “آی‌آر-۱” نصب شده در ۳۰ آبشار، ۶۹۶ سانتریفیوژ “آی‌آر-۲ام” نصب شده در چهار آبشار و ۱۷۴ سانتریفیوژ “آی‌آر-۴” نصب شده در یک آبشار برای غنی‌سازی اورانیوم طبیعی با حداکثر ۵ درصد غنا استفاده می‌کند.»
راه‌اندازی چهارمین آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته آخرین اقدام ایران برای افزایش فشار بر جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا است تا او را وادار به بازگشت به برجام کند. دو طرف بر سر این‌که برای حفظ برجام چه کسی باید گام نخست را بردارد اختلاف نظر دارند.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران امروز (پنج‌شنبه) در این‌باره گفت: «آن‌هایی که امروز می‌گویند اول آمریکا آغاز کند یا ایران آغاز کند، به این نکته توجه کنند که ایران یک سال به تنهایی بار برجام را بردوش گرفت. در دو سال بعد هم بار عمده برجام بر دوش ما بوده است.»
توافق هسته‌ای محدودیت‌هایی برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران ایجاد کرد و ایران در پاسخ به خروج آمریکا از این توافق در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ و اعمال مجدد تحریم‌های واشنگتن علیه تهران، کاهش تعهدات خود به آن را گام به گام به پیش برد.
در نیمه دی‌ماه ۱۳۹۸ ایران گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که براساس آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی از جمله در ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه نخواهد داشت و برنامه هسته‌ای خود را تنها بر اساس نیازهای فنی پیش خواهد رفت اما همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ادامه خواهد داد.
ایران در ادامه، اجرای پروتکل الحاقی را به‌دستور مجلس شورای اسلامی به تعلیق درآورد. طبق قانون مجلس هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچ‌گونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی‌شود.
آژانس بین المللی انرژی اتمی اسفندماه سال گذشته آغاز روند غنی‌سازی اورانیوم با سومین آبشار در سانتریفیوژهای «آی‌آر-۲ام» را تأیید و اعلام کرد که نصب پنجمین آبشار هم در جریان است.
رویترز در آبان / نوامبر گذشته گزارش داده بود که ایران نخستین آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته «آی‌آر-۲ام» را در زیر زمین تأسیسات هسته‌ای نطنز نصب کرده و به آن آبشار گاز هگزافلوراید اورانیوم تزریق کرده است.
توافق هسته‌ای تنها به ایران این امکان را می‌داد که برای غنی‌سازی اورانیوم از سانتریفیوژهای نسل اول موسوم به «آی‌آر-۱» استفاده کند. سال گذشته تهران افزودن سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر در نطنز را آغاز کرد که بسیار سریعتر از نوع «آی‌آر-۱» هستند.
ولادیمیر پوتین، امانوئل مکرون و آنگلا مرکل، رئیسان جمهوری روسیه و فرانسه و صدراعظم آلمان شامگاه سه‌شنبه ۱۰ فروردین / ۳۰ مارس در یک ویدیو کنفرانس که موضوعات مختلفی از جمله برجام را در برمی‌گرفت به این توافق رسیدند که اقدامات خود را برای بازگرداندن ایران به پایبندی کامل به تعهدات بین‌المللی‌اش در سریع‌ترین زمان، هماهنگ کنند.