واشنگتن بیش از هر زمان دیگری تلاش دارد تا گفتوگوهای صلح میان حکومت افغانستان و طالبان به زودی به نتیجه برسد؛ هر چند طرح حکومت انتقالی صلح را نیز آمریکاییان با سیاستگران افغان مطرح کرده است و طالبان در دوحه نیز در این باره در حال رایزنی هستند. طرح حکومت انتقالی صلح را نیز، آنتونی بلینکن در نامهاش به رییس جمهور غنی، تائید کرده است.
پیشنویس توافقنامه صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان که به دست رسانهها رسیده است، نشان میدهد که اصول رهنمودی برای آینده افغانستان، حکومت انتقالی و نقشه راه سیاسی و آتشبس همیشگی، سه بخش مهم این پیشنویس هستند؛ چیزی که رییسجمهور غنی را سخت ناخشنود ساخته است.
این طرح ۱۰ صفحهای را که به زبان انگلیسی ترتیب شدهاست، زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه واشنگتن برای صلح افغانستان، با بسیاری از سیاستگران پرنفوذ افغانستان در میان گذاشته است. بر بنیاد این پیشنویس، چندین سناریوی احتمالی برای ایجاد حکومتی زیر نام «دولت انتقالی صلح» پیشبینی شده است. در این پیشنویس آمدهاست که نظام سیاسی آینده افغانستان دارای سه قوای مستقل و مساوی اجرایی، شورای ملی و مقننه که دارای دادگاه عالی و دادگاههای محلی است، خواهد بود.
بر اساس این پیشنویس، پس از پایان حکومت انتقالی، زعیم آینده افغانستان در نتیجه برآیند انتخابات برگزیده خواهد شد. در بخش اصول رهنمودی برای آینده افغانستان تاکید شده است که همه شهروندان این کشور دارای مصونیت خواهند بود و افغانستان خانه مشترک همه اقوام و مذاهب این کشور است. در بخش دیگر این پیشنویس آمده است که قانون اساسی تازه از حقوق زنان و کودکان پشتیبانی خواهد کرد.
در بخش دوم این پیشنویس «حکومت انتقالی صلح و نقشه راه سیاسی» دو گزینه در بخش اداره اجرایی، مطرح شده است. در گزینه نخست آمده است: اداره اجرایی متشکل از رییس دولت، معاونان رییس دولت، وزیران کابینه، ریاستهای مستقل و سایر ادارات خواهد بود.
در گزینه دوم این بخش اما تاکید شده است: اداره اجرایی متشکل از رییس دولت، نخست وزیر، معاونین رییس دولت، معاونان نخست وزیر، وزیران کابینه، ریاستهای مستقل و سایر ادارات خواهد بود.
در پیشنویس توافق صلح آمده است که شورای ملی افغانستان که شامل مجلس نمایندگان و مجلس سنا می شود، نمایندگان طالبان نیز در ترکیب آن گنجانیده شود. از شمار دقیق آن اما چیزی گفته نشده است.
بر اساس این پیشنویس، یک شورای عالی فقه اسلامی و یک کمیسیون تعدیل قانون اساسی، نیز ایجاد خواهد شد. شورای عالی فقه اسلامی، از ۱۵عضو تشکیل خواهد شد که ۱۴ عضو آن را طرفین و یک عضو آن را رییس دولت بر میگزیند. این شوار وظیفه دارد تا در بخشهای اجتماعی، فرهنگی و دیگر موارد معاصر در کشور، رهنماییهای اسلامی داشته باشد.
در بخشی از این پیشنویس آمده است که دولت یک شورای رهبری نیز خواهد داشت. اعضای این شورا متشکل از رییس دولت، معاونان رییس دولت، رییسان هر دو مجلس شورای ملی، رییس دادگاه عالی و رییس شورای اسلامی و شخصیت های پرنفوذ خواهند بود. این شورا در مورد موضوعات مهم ملی بحث میکند و برای حکومت صلح، راهنمایی و مشورت میدهد.
نامه بلینکن به غنی، رایزنیها بر سر حکومت انتقالی صلح
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا در نامهای با لحن نسبتا تند به رییس جمهور غنی، طرح امریکا را برای نظام سیاسی آینده افغانستان با سیاستگران افغان تائید کردهاست.
بر بنیاد این نامه بلینکن، واشنگتن از سازمان ملل متحد، خواهد خواست تا یک نشست جهانی را با حضور وزیران خارجه و فرستادههای ویژه آمریکا، روسیه، چین، ایران، پاکستان و هند برای بحث روی یک رویکرد واحد درباره روند صلح افغانستان، برگزار کند.
در این نامه، خطاب به رییس جمهورغنی تاکید شده است که واشنگتن پس از موافقت طرح ارایه شده از سوی افغانستان و گروه طالبان، از ترکیه نیز خواهد خواست تا نشستی را با حضور نمایندگان جمهوریت و طالبان برگزار کند تا در این نشست هر دو طرف توافقنامه صلح را نهایی بسازند.
در این میان اما، رییس جمهور غنی، در واکنش به این طرح و نامه بلینکن گفته است که بر بنیاد قانون اساسی افغانستان، یگانه راه انتقال قدرت در کشور برگزاری انتخابات است و در این باره هیچ معاملهای را نخواهد پذیرفت. هرچند اشرف غنی، اشارهای بر طرح پیشنهادی واشنگتن برای ایجاد یک حکومت انتقالی در افغانستان نمیکند، اما گفته است که هر نهادی میتواند طرحهای خیالی داشته باشد، ولی تصمیم نهایی را در این باره مردم افغانستان و با برگزاری انتخابات خواهند گرفت:
«انتقال قدرت از طریق انتخابات برای ما یک اصل غیر قابل معامله است.»
آنتونی بلنکین، نامه مشابهی به دکتر عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه نیز فرستاده است. در نامه، هشدار داده شده است که بی اتفاقی میان رهبران افغان که سبب پیامدهای فاجعه بار در دهه ۹۰ شد، نباید چنین کاری بار دیگر تکرار شود. بلنکین اما از تهیه طرحی برای کاهش سه ماهه خشونتها برای جلوگیری از آغاز عملیاتهای بهاری نیز خبر میدهد.
در نامه وزیر خارجه آمریکا به رییس جمهورغنی آمده است که بازنگری توافقنامه صلح واشنگتن با گروه طالبان تاکنون نهایی نشده است و ممکن است که با خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان، اوضاع بدتر شود و بخشهای بیشتری به دست طالبان، سقوط بکند.
در حال حاضر نیز، خشونتها و نبردهای طالبان با نظامیان افغانستان، به شدت گسترش یافتهاند. حکومت افغانستان هم، آمادگیهای کامل را برای پیشبرد نبردهای بهاری با طالبان، روی دست گرفتهاست. نگرانیها اما از این هستند که شدت نبردها و ادامه خشونتها میتوانند تاثیر ناگواری بر روند صلح بگذارند.
در این میان اما، دکتر عبدالله عبدالله، روز یکشنبه، در یک نشست بزرگداشت از روز جهانی زنان، ظاهرآ از طرح واشنگتن برای ایجاد یک حکومت انتقالی صلح، خوشبین به نظر میرسد. دکتر عبدالله، این طرح را برای سرعت بخشیدن روند صلح، مهم میداند. رییس شورای عالی مصالحه ملی، تاکید میورزد که کمیها و کاستیهای زیادی در جانب جمهوری اسلامی افغانستان وجود دارند که سبب ضعف دولت در مذاکرات صلح با گروه طالبان شده است.
دکتر عبدالله عبدالله میگوید: «نظریات و طرحهای مکتوب ارایه شده است که در جلسه کمیته رهبری به بحث گرفته خواهند شد. از مطرح شدن نظریات باید خوف نداشته باشیم.»
همزمان با این، واشنگتن پیشنویس توافقنامه صلح را به دفتر سیاسی طالبان در دوحه نیز سپرده است. طالبان اعلام کردهاند که بر سر این پیشنویس آمریکا، کار میکنند.
در این میان اما بسیاری نگران هستند که مالکیت صلح در دست افغانان نه بلکه از آغاز به دست واشنگتن بوده است و این برای آینده افغانستان، بسیار خطرناک خواهد بود.
یک منبع بسیار نزدیک به دکتر عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی که میخواهد نامش گرفته نشود به رادیو زمانه می گوید که ایالات متحده آمریکا، هیچ اهمیتی در روند صلح به جانب افغانستان نمیدهد و این سبب شده است که طالبان بیشتر از پیش قدرت نمایی، بکنند:
«جانب افغانستان، تنها یک نقش سمبولیک و تماشایی دارد. افغانستان هیچ کاری در گفتوگوهای صلح نمی تواند. این امریکاییها استند که تصمیم می گیرند.»
رییس جمهور غنی، از طرح واشنگتن برای ایجاد حکومت انتقالی صلح، به شدت خشمگین است. در ماههای اخیر نیز، بسیار تلاش کرده است تا سیاستگران افغان را برضد چنین تصمیمهایی از سوی واشنگتن در روند صلح افغانستان بسیج بسازد. اما، ظاهرا این تلاشها هیچ جایی را نگرفته است.