آخرین تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد روند ذوب یخچال‌های طبیعی در سرتاسر جهان با با سرعت وحشتناکی ادامه دارد. در این بین وضعیت ذوب یخ‌ها در گرین‌لند و قطب جنوب سریع‌تر از دیگر جاهاست.

یخچال طبیعی مارجری در آلاسکا، ایالات متحده، در حال ذوب شدن ــ عکس: Shutterstock

طبق مقاله‌ای که به تازگی در مجله علمی کرایوسفر به چاپ رسیده است، نرخ ذوب یخچال‌های طبیعی شانه به شانه با بدترین پیش‌بینی‌های کارگروه تغییرات اقلیمی سازمان ملل، پیش می‌رود.

توماس اسلیتر، سرپرست تیم تحقیقاتی و عضو مرکز رصد و مدل‌سازی تغییرات قطب‌ها در دانشگاه لیدز در مصاحبه‌ای نسبت به عواقب جبران ناپذیر جهانی این اتفاقات هشدار داده است و معتقد است با ادامه بالا آمدن سطح آب‌های آزاد در مقیاس کنونی، در ۲۱اُم شاهد اثرات بسیار جدی بر شهرهای ساحلی خواهیم بود.

حدفاصل سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۷، شاهد آب شدن ۲۸٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ (۲۸تریلیون) تُن از یخچال‌های طبیعی بودیم. برای درک بهتر این عدد باید بدانید که این میزان یخ برای پوشاندن سرتاسر بریتانیا با صفحه‌ی یخی به ضخامت ۱۰۰ متر کفایت می‌کند. دو سوم این یخ‌ها بخاطر گرم شدن هوا، و یک سوم باقی‌مانده به علت گرم شدن دریاها آب شده‌اند.

سرعت ذوب یخچال‌های طبیعی در بازه سال‌های ذکر شده حدود ۵۷٪ رشد داشته است؛ یعنی از ۸۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ (۸۰۰ میلیارد) تن در دهه ۹۰ میلادی، تا ۱٫۲۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ (یک تریلیون و ۲۰۰ میلیارد) تن در سال ۲۰۱۷. نیمی از این یخ‌های آب شده بر روی سطح خشکی قرار داشته‌اند و این یعنی افزایش سطح آب‌های آزاد. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهند، به علت آب شدن یخچال‌های طبیعی، سطح آب‌های آزاد حدود ۳۵ میلی‌متر بالا آمده است.

درصد زیادی از یخچال‌های آب شده، زمانی یخچال‌های شناور عظیمی در قطب‌ها بودند. این موضوع باعث شده تا ریسک وقوع چرخه واکنشی طبیعی، فقدان اثر آلبیدو، افزایش یابد. برای فهم بهتر این موضوع بهتر است اول با اثر آلبیدو آشنا شویم. در واقع اثر آلبیدو به بازتاب نور خورشید توسط یخ‌های قطبی سفید رنگ، به خارج اتمسفر، گفته می‌شود. آب شدن یخچال‌های شناور به معنی پیوستن یخ‌های روشن و سفید رنگ، به اقیانوس تیره است و این یعنی جذب میزان بیشتری از انرژی خورشیدی و افزایش سرعت ذوب شدن یخچال‌ها و بوجود آمدن یک چرخه واکنشی.

خرس‌های قطبی از نخستین قربانیان ذوب‌شدن شتابان یخ‌ها بر اثر گرمایش زمین هستند ــ عکس: Shutterstock

یخچال‌های طبیعی موجود در خشکی، یا به اصطلاح پیریخ‌ها، بعد از یخچال‌های شناور، بیشترین سهم از یخ‌های آب شده را حدفاصل سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۷ با رقمی حدود ۸٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ (۸ تریلیون) تن، در اختیار دارند. آب شدن پیریخ‌ها به طور همزمان باعث افزایش خطر بروز سیل، و کم آبی نیز می‌شود. کوچک‌شدن این یخچال‌های طبیعی و روان شدن آب حاصل از یخ‌های ذوب شده، از طرفی موجب بروز سیل و زیر آب رفتن مناطق پایین دستی می‌شود و از سوی دیگر، پیریخ‌های کوچک‌تر به معنی جریان آب پایدار خفیف‌تر است؛ جریان آبی که در اکثر این مناطق برای مصارف کشاورزی و شرب استفاده می‌شود.

اینیه‌س اتوساکا، دانشجوی دکترای مرکز رصد و مدل‌سازی تغییرات قطب‌ها در دانشگاه لیدز و یکی دیگر از اعضای تیم این تحقیق، می‌گوید: «همان‌طور که در مقیاس کلان، ذوب شدن پیریخ‌ها به معنی بالا آمدن سطح آب‌های آزاد تلقی می‌شود، این پدیده تهدیدی برای منابع آب شرب بسیاری از جوامع نیز به حساب می‌آید. کوچک شدن یخچال‌های طبیعی خشکی‌ها، چه از نظر جهانی و چه از نظر محلی، دارای اهمیت حیاتی است.»

این تحقیقات که با نام «عدم تعادل زمین با یخ‌هایش» منتشر شده است، یخچال‌های طبیعی سرتاسر جهان را در یک بازه زمانی ۲۳ ساله، به وسیله تصاویر ماهواره‌ای رصد کرده است. تحقیقات پیشین در این حوزه، همواره معطوف به بخش مشخصی از یخچال‌ها می‌شدند و سر و کارشان با داده‌های جامع جهانی نبوده است. این تحقیقات با همکاری تیم‌های تحقیقاتی از دانشگاه ادینبرو، کالج زمین‌شناسی لندن، شرکتی فعال در حوزه دیتاساینس و با پشتیبانی مالی کمیته تحقیقات محیط طبیعی بریتانیا، انجام شده است.

در همین زمینه: