چرا حکومت در اعتراضات آبان ۹۸ تلاش کرده که نقش زنان را به عنوان «لیدر» اعتراضات اخیر پررنگ کند و تصویر واقعی زنان در این اعتراضات چه بوده است؟
پاسخ‌های مریم حسین‌خواه و فاطمه مسجدی، فعالان حقوق زنان به این سوالات.
مریم حسین‌خواه
یکی از دلایلی که مقام‌ها و رسانه‌های حکومتی، بر رهبری و هدایت اعتراضهای اخیر از سوی زنان تاکید کرده‌اند، ناشی از نوع نگاه تحقیرآمیزی است که نسبت به زنان دارند و آنها را «احساساتی» و «بدون عاملیت» می‌دانند. در واقع اگرچه اذعان به نقش زنان در این اعتراض‌ها ناشی از حضور پررنگی است که قابل انکار و چشم‌پوشی نیست اما به‌نظر می‌رسد که مقام‌ها و رسانه‌های حکومتی می‌خواهند با تاکید بر نقش زنان در هدایت اعتراض‌ها، این مساله را القا کنند که رهبران این حرکت گول خورده‌اند، چون به اعتقاد آنها «زن‌ها بیشتر و آسان‌تر فریب می‌خورند.»
تصویری که از راه دور و در عکس‌ها و ویدیوهای ارسالی از این اعتراضهای خیابانی می‌شود دید این است که دست‌کم به نسبت اعتراضهای سال ۱۳۹۶ زنان حضور پررنگ‌تری دارند و صدای آنها را در شعارهای خیابانی می‌توان به وضوح شنید. این حضور پررنگ در ادامه حرکت‌هایی است که در دو سال گذشته شاهد آن بوده‌ایم: از برگزاری دوباره تجمع ۸ مارس در خیابان آزادی گرفته، تا تکرار تصویر زنان معترض در اعتراضهای کارگری و دانشجویی و زنانی که در سال‌های اخیر در خیابان و به صورت علنی به حجاب اجباری اعتراض کردند.
اگرچه ممکن است زنانی که در آبان ماه به خیابان آمدند همان‌هایی نباشند که به نقض حقوق زنان و کارگران و دانشجویان نیز اعتراض داشتند اما به نظرم دیده شدن و گزارش حضور و اعتراض زنان در خیابان، به زنان دیگر نیز جرات اعتراض می‌دهد و کلیشه مردانه بودن حضور خیابانی را خدشه‌دار می‌کند.
فاطمه مسجدی
من گمان نمی‌کنم آوردن زنی جلوی دوربین که ممکن است تعلق به گروهی سیاسی داشته باشد، به این معنا باشد که جمهوری اسلامی نقش رهبری زنان را پذیرفته است. فکر می‌کنم داستان چیز دیگری است. مساله نقش زنان کرد در منطقه برای دفاع از خود بسیار مهم است. ترکیه وقتی به کردها حمله کرد، نخست یکی از رهبران زن کرد را به قتل رساند. نقش زنان کرد در کشور ما هم بسیار مهم است. این چیزی است که جمهوری اسلامی کاملا به آن واقف است. چون این می تواند نوعی رهایی باشد.
نظر فمینیست‌های سفید غربی هم که می‌گویند باید از میلیتاریزه شدن نقش زنان جلوگیری کنیم از نظر من نادرست است. زن‌های کرد از خود در برابر دشمنی که به آنها حمله کرده دفاع می‌کنند و این مساله بسیاری مهمی برای جمهوری اسلامی است. زنان کرد ایرانی می‌توانند همان حرکتی را که در سوریه انجام داده‌اند در ایران هم انجام دهند و این چیزی است که جمهوری اسلامی به شدت از آن می‌ترسد. با این نگاه گمان می‌کنم حتی خطر اعدام یکی از رهبران زن کرد در ایران، بعد از این نمایش برای ایجاد ترس و وحشت در میان کردها وجود دارد.
در همین زمینه:
زنان و اعتراضات آبان ۹۸: مقدمه‌ای برای سرکوب زنان؟
زنان و اعتراضات آبان ۹۸: جنگ رسانه‌ای حکومت با زنان
زنان و اعتراضات آبان ۹۸: سرکوب بیشتر زنان را به صف اول مبارزه می‌کشاند
سپیده قلیان، سیمای زنی نامتعارف در اعتراضات آبان ماه ۹۸