گروه فرهنگ – (اجرای رادیویی: شهزاده سمرقندی) نهمین دوسالانه انجمن بین‌المللی ایران‌شناسی که روز گذشته، دوم اوت در استانبول گشایش یافت، تا یکشنبه، ۵ اوت ۲۰۱۲ (۱۴ مرداد ۱۳۹۱) ادامه دارد.

گزارشگر رادیو زمانه از محل برگزاری نهمین دوسالانه انجمن بین‌المللی ایران‌شناسی گزارش می‌دهد که نخستین روز کنفرانس مطالعات ایران‌شناسی با سخنرانی تورج اتابکی، از اعضای هیأت مدیره انجمن آغاز شد. او از سخنرانانی که در این کنفرانس شرکت کرده‌اند و از اشخاصی که از برگزاری این کنفرانس حمایت کرده‌اند، تشکر کرد. در پایان جوایزی هم به برخی پژوهش‌ها و کتاب‌های برگزیده اهداء شد.
 

جایزه «انجمن مطالعات ایران‌شناسی» به ژیلبر لازار، جایزه «سعید سیرجانی» از طرف بنیاد میراث فرهنگی ایران به باربارا برند برای تألیف شاهنامه فردوسی و همچنین به کتاب «نخبگان ایرانی و فرمانروایان ترک» نوشته داوود دوراند گویدی تعلق گرفت.
 

جایزه کتاب «احسان یارشاطر» به رحیم شایگان، جایزه «لطیفه یارشاطر» از طرف بنیاد میراث فرهنگی ایران به کامران تلطف، نویسنده اثر پژوهشی «مدرنیته، جنسیت و ایدئولوژی در ایران» و همچنین به کتاب «کلمات، نه شمشیر» از فرزانه میلانی اهداء شد.
 

دکتر زوتفن به خاطر پایان‌نامه «فرامز، قهرمان سیستانی» جایزه «رحیم ایروانی» در قلمرو پایان‌نامه دانشگاهی بنیاد مطالعات ایران‌شناسی را از آن خود کرد و جایزه «لویس روتس» از طرف انجمن آمریکایی مطالعات ایران برای بهترین ترجمه از فارسی به انگلیسی به ترجمه «ویس و رامین» سروده فخرالدین گرگانی تعلق گرفت.

نهمین دوسالانه ایران‌شناسی بیشترین شرکت‌کنندگان را داشت

بیش از ۲۵۰ سخنران به نهمین دوسالانه انجمن ایران‌شناسی دعوت شده‌اند و قرار است که آنان درباره ۱۲۵ موضوع در قلمروهای گوناگون سخنرانی کنند. تاریخ ایران، موقعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ایران، جنسیت و خشونت و جنبش زنان ایران، جنبش‌های اجتماعی در سال‌های اخیر، ادبیات و شعر، هویت انسان ایرانی و نقش او در جامعه جهانی از مهم‌ترین موضوعاتی‌ست که در این دوره به آن توجه می‌شود.
 

 تورج اتابکی: از آغاز فعالیت دوسالانه انجمن مطالعات ایران‌شناسی تاکنون نهمین دوره این همایش‌ها بیشترین شرکت‌کنندگان را داشته است.

تورج اتابکی، استاد «تاریخ اجتماعی خاورمیانه و آسیای مرکزی» در دانشکده تاریخ دانشگاه آمستردام و محقق ارشد در مؤسسه بین‌المللی تاریخ اجتماعی و از اعضای فعال انجمن بین‌المللی ایران‌شناسی در آستانه برگزاری این دوسالانه در گفت‌و‌گو با رادیو زمانه درباره انجمن مطالعات ایران‌شناسی و اهداف آن گفت: «انجمن مطالعات ایران‌شناسی، یک چادر بزرگ دانشگاهی است که توانسته است همه کسانی را که به فرهنگ و ادب و تاریخ تمدن ایرانیان می‌پردازند گرد هم بیاورد و امکاناتی در اختیار آن‌ها بگذارد که بتوانند با هم به گفت‌وگو بنشینند، فارغ از قومیت و ملیتشان. حتی بسیاری از کسانی که درگیر مسائل اجرایی بودند در تاریخ ایران همیشه توانسته‌اند به مطالعات منتشرشده این انجمن مراجعه کنند و از این پژوهش‌ها بیاموزند. این در واقع یکی از دستاوردهای بزرگ این انجمن است.»
 

گزارشگر ما در محل برگزاری نهمین دوسالانه گزارش می‌دهد که بیش از ۵۰۰ نفر در این همایش شرکت کرده‌اند. تورج اتابکی هم در سخنانی به این موضوع اشاره کرد و گفت که از آغاز فعالیت دوسالانه انجمن مطالعات ایران‌شناسی تاکنون نهمین دوره این همایش‌ها بیشترین شرکت‌کنندگان را داشته است. با این‌همه به گزارش خبرنگار ما عده‌ای از سخنرانان که از ایران و آمریکای شمالی و اروپا دعوت شده بودند به دلیل حاشیه‌هایی که روزنامه کیهان و خبرگزاری فارس پیرامون نهمین دوسالانه بنیاد مطالاعات ایران‌شناسی به‌وجود آوردند، و پس از انتشار اطلاعیه وزارت علوم و تهدید آشکار اساتید علوم انسانی در دانشگاه‌های ایران در این همایش شرکت نکردند.

حاشیه‌سازی‌ها، پرونده‌سازی‌ها و تهدید اساتید علوم انسانی

روزنامه کیهان در سرمقاله‌ای با عنوان «دام صهیونیست‌ها برای اساتید دانشگاه‌های ایران» انجمن مطالعات ایران‌شناسی را به همکاری با صهیونیست‌ها متهم کرده بود و نوشته بود که هدف از برگزاری همایش استانبول «دعوت از اساتید دانشگاه‌های ایران و شرکت دادن آن‌ها در کمیسیون‌ها و “پنل”‌هایی است که موضوع آن با آموزه‌های اسلامی و یا انقلابی در تعارض است.»

 گروهی از شرکت‌کنندگان در یکی از پنل‌ها. با وجود پرونده‌سازی‌ها و حاشیه‌سازی‌ها، عده قابل تأملی در همایش ایران‌شناسی شرکت کردند.

و در سرمقاله دیگری با عنوان «خواب طلایی که آشفته شد» اساتید دانشگاهی را که در همایش استانبول شرکت کنند، علناً تهدید کرد و نوشت: «علی‌رغم افشای ماهیت کنفرانس یاد شده و انصراف اکثریت نزدیک به تمامی اساتید دعوت شده بعید نیست که برخی از اساتید در کنفرانس استانبول شرکت کنند. در این صورت وظیفه وزارت محترم علوم است که بلافاصله و بدون کمترین ملاحظه‌ای به حضور آن‌ها در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور خاتمه دهد.»

وزارت علوم هم که زیر نظر کامران دانشجو اداره می‌شود، پس از این حاشیه‌سازی‌ها اطلاعیه‌ای صادر کرد و از اساتید دانشگاهی در ایران خواست که در همایش استانبول شرکت نکنند و اعلام کرد که «به مشارکت و ارائه مقاله دراین کنفرانس هیچگونه امتیاز پژوهشی تعلق نخواهد گرفت.»
 

بنا بر خبری که خبرگزاری فارس منتشر کرد، انسیه خزعلی، رییس دانشگاه الزهرا هم اعلام کرد که سه تن از اساتید این دانشگاه از شرکت در همایش استانبول انصراف داده‌اند. او به فارس گفت: «اساتید الزهرا مباحث کنفرانس یاد شده را علمی نمی‌دانند و از شرکت در این کنفرانس انصراف دادند.»
 

سید صدرالدین شریعتی رئیس معمم دانشگاه علامه طباطبایی هم به خبرگزاری فارس گفت که «ما اصلاً در این کنفرانس شرکت نخواهیم کرد.»

دیوار بلند بین دانشگاهیان ایران و همکاران مستقل‌شان در خارج از ایران

روابط عمومی دانشگاه‌های پیام نور، یزد، شهید بهشتی، تبریز و شهرکرد نیز در پیام‌هایی که در روزنامه کیهان منتشر شد اعلام کردند که در همایش استانبول شرکت نمی‌کنند. پاره‌ای از این اطلاعیه‌ها با آرزوی «نابودی اسرائیل و استکبار جهانی» پایان یافته است.
 

 گروهی از شرکت‌کنندگان در یکی دیگر از پنل‌ها. تورج اتابکی می‌گوید: می‌خواهند دیوار بلندی بین دانشگاهیان ایران و همکاران مستقل‌شان در خارج از ایران ایجاد کنند.

خبرگزاری فارس در ادامه پرونده‌سازی و حاشیه‌پردازی برای پژوهشگران مستقل علوم انسانی نوشت: «ریاست کنفرانس و میهمانان ویژه آن، از اعضاء حلقه‌ای تحت سیطره بهائیان هستند که فقط با یک واسطه و توسط “بنیاد اشرف پهلوی” از منابع و عوامل اطلاعاتی CIA برای عملیات‌های جاسوسی آکادمیک محسوب می‌شوند.»
 

این خبرگزاری محمد توکلی، سردبیر فصل‌نامه پژوهشی «ایران‌نامه» و احمد کریمی حکاک، از پژوهشگران و اساتید شناخته‌شده ادبیات ایران را به حلقه‌های فراماسونری و بهایی نسبت داد. علی میرزایی، سردبیر «نگاه نو» نیز از این حملات و پرونده‌‌سازی‌ها برکنار نماند و به ارتباط با حلقه‌های «فراماسونری و بهائیت در رادیو زمانه»! متهم شد. علی دهباشی، سردبیر نشریه «بخارا»، تورج اتابکی و همچنین فرهاد کاظمی از دانشگاه نیویورک نیز از این تهمت‌ها و پرونده‌سازی‌ها مصون نماندند.

تورج اتابکی در گفت‌و‌گو با رادیو زمانه با اشاره به این پرونده‌سازی‌ها و حاشیه‌سازی‌ها گفت: «واقعاً متاسفم! انگار قرار است که یک دیوار بلند به دور ایران کشیده شود و مانع ارتباط برقرار کردن اهل علم با همکارانشان در حوزه‌های مشابه شوند. کار علم این است که هر کس می‌تواند نظر خودش را مطرح کند و نظر کس دیگری را نقد کند. به نظر من این توهین بزرگی است که بضاعت پژوهشگرانی که در ایران کار می‌کنند را چنین زیر سؤال ببریم که گویا آن‌ها صغیر هستند و نمی‌توانند تشخیص دهند و امکان دارد در معرض تهاجم فرهنگی کسان دیگر قرار بگیرند. ما اگر بتوانیم با تساهل و تسامح کنار هم بنشینیم که تا به حال نشسته‌ایم و بتوانیم با هم گفت‌وگو کنیم، شاید این تساهل و تسامح دانشگاهی الگویی بشود برای رفتارهای اجتماعی ما.»

عکس‌ها: رادیو زمانه از محل برگزاری همایش ایران‌شناسی در استانبول
 

در همین زمینه:
کنفرانس مطالعات ایران‌شناسی در استانبول، سارا روشن