رکودِ تورمی حاکم بر بخشِ مسکن تاثیر بلاواسطه‌ای بر اشتغال کارگران صنعت ساخت و ساز داشته است. به گفته‌ی هادی ساداتی نایب رئیس «کانون کارگران ساختمانی» در سال جدید نیز بخشی از کارگران ساختمانی بیکار شده‌اند و اکنون بیکاری در میان این کارگران به ۶۰ درصد می‌رسد. به عبارت دیگر، ۷۸۰ هزار از یک میلیون و ۳۰۰ هزار کارگر ساختمانی ایران بیکارند.
رکود بخش مسکن که در چند سال اخیر تشدید شده بود، در سال ۹۷ بر اثر مجموعه‌ای از عوامل ابعاد بی‌سابقه‌ای گرفت. این رکود توام با تورم به افزایش بی‌سابقه قیمت مسکن دامن زده در حالی که معاملات مسکن نیز کاهش یافته و خرید و فروشی در کار نیست.
میانگین قیمت مسکن در تهران در یک دوره یک ساله با رشدی ۱۰۴ درصدی از ۵ میلیون و ۵۸۴ هزار تومان به ۱۱ میلیون و ۴۱۱ هزار و ۷۰۰ در فروردین سال جاری رسید. همزمان، تعداد معاملات مسکن کاهشی ۳۴ درصدی داشت.
بخش مسکن که ۲۵ درصد درآمد ناخالص ملی را تشکیل می‌دهد با رکودی بی‌سابقه روبروست. به نوشته خبرگزاری دولتی ایلنا، هزینه تمام‌شده ساخت و ساز برای هر متر مربع به بیشتر از سه میلیون تومان رسیده است و گرانی محصولات ساختمانی خارجی به گرانی تعمیرات انجامیده است.
کارگران قربانیان اصلی رکود بخش مسکن هستند. به گفته‌ی هادی ساداتی نایب رئیس کانون کارگران ساختمانی گرچه در چند سال اخیر میزان بیکاری کارگران این بخش بسیار بالا بود، سال ۹۷ با تشدید رکود افزایش یافت: «در ابتدای سال ۹۸ نیز بیکاری گسترده کارگران ساختمانی ادامه یافت و حتی افراد دیگری از کار بیکار شدند.»
مشکل این جاست که این کارگران علاوه بر بیکاری، قادر به پرداخت حق بیمه خود هم نیستند تا بتوانند مشمول بیمه کارگران شوند. اما بیکاری طولانی‌مدت همان و از دست دادن بیمه برای کارگرانی که بیمه هستند همان.
دو مورد از بیکاری کارگران ساختمانی
در گزارشی در روزنامه همشهری که به مناسبت روز کارگر منتشر شده، دو کارگر ساختمانی تصویری وضعیت کنونی خود ارائه می‌دهند.
حمید کارگر ۲۸ ساله مجرد و دیپلمه است و در خانه پدرش زندگی می‌کند. او مستاجر و کارگر ساختمان است. حمید اطراف میدان جمهوری ایستاده و کار پیدا نکرده. او با خنده تلخی می‌گوید: «هر روز سخت‌تر می‌شود. هر چی می‌دویم به گرد گرانی هم نمی‌رسیم. با درآمد روزمزد ۷۰هزار تومانی که گاهی هست و گاهی نیست، به سختی می‌توان زنده ماند چه برسد به اینکه بتوان زندگی کرد. من از روز متنفرم، از دغدغه‌هایش، از فکرهای ناتمام و بیهوده‌ای که هر روز ذهنم را به‌خودش مشغول می‌کند بیزارم. می‌دانم هیچ‌وقت نمی‌توانم ازدواج کنم، ماشین بخرم، خانه بخرم و… کارگری می‌کنم تا نان بخرم، زنده بمانم و حسرت بکشم…»
قادر یک کارگر ساختمانی دیگر می‌گوید: «دست زیاد شده. قبلا روزها اطراف میدان شوش، خراسان و جمهوری کارگران ساختمانی و خدماتی جمع می‌شدند. آن هم فقط صبح‌ها. اغلب‌شان تا ظهر کاری پیدا می‌کردند و می‌رفتند اما حالا سر هر چهارراه و میدان بقچه به‌دست کارگر ایستاده و تا پایان روز به انتظار می‌نشینند. دستمزدها همان است که بود، اما خرج زندگی سر به فلک کشیده. از ۵۰هزار تا ۸۰هزار تومان روزمزدها متغیر است. خوش‌شانس باشی در‌ماه ۱۰تا ۱۲روز مشغول به‌کار می‌شوی. باقی روزها باید بنشینی در همین پیاده‌رو‌ها و ماشین‌ها را بشماری. بیشتر آدم‌های بقچه به دستی که اینجا می‌بینی زن و بچه دارند، اجاره‌خانه و… سخت می‌گذرد. من هم یکی از همین آدم‌ها هستم. با ۴۵سال سن. من اینجا می‌ایستم، پسر ۱۸ساله‌ام هم اطراف میدان خراسان. ۲ نفر کارگری می‌کنیم اما الان ۴ماه است که اجاره خانه‌مان عقب افتاده.»
ترس از دست دادن بیمه
یکی از مسائل مورد اعتراض کارگران ساختمانی مشکل بیمه است. بیمه کارگران ساختمانی ناقص و ناکارآمد است و حدود نیم میلیون تن از یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر کارگر ساختمانی در سطح کشور کارگران ساختمانی بیمه نیستند. آن دسته از این کارگران ساختمانی که بیمه هستند و کار ندارند در اثر بیکاری طولانی مدت با خطر از دست دادن بیمه خود نیز مواجه‌اند.
بهروز کریمی مدیر کل سازمان تامین اجتماعی می‌گوید طبق مصوبه مجلس قرار است منابع مالی تامین هزینه‌های بیمه کارگران ساختمانی از محل صدور پروانه‌های ساختمانی شهرداری تامین شود اما این منابع کافی نیست.
کارگران ساختمانی می‌توانند با ۶۰ سال سن یا ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه بازنشسته شوند.
به گفته‌ی اکبر شوکت رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی «قانون بیمه کارگران ساختمانی تنها به بیمه حوادث، از کارافتادگی، بازنشستگی و فوت تعلق می‌گیرد و مابقی حقوق بیمه‌ای را دریافت نمی‌کنند.»
شوکت افزوده است «کامل نبودن خدمات بیمه‌ای برای کارگران ساختمانی یکی از ایرادات قانون است که نمایندگان مجلس به آن توجهی نکردند این در حالیکه شغل کارگران ساختمانی مانند کارگران معادن و رانندگان جزء مشاغل سخت محسوب می‌شود و کارگران ساختمانی حدود ۱۰ درصد جامعه را تشکیل می‌دهند.»
عبدالرضا مصری نماینده مجلس اما از مجلس رفع اتهام کرده و می‌گوید مشکل این جاست که «کارگر ساختمانی کارفرما ندارد که مشمول بیمه شود تا برای او حق بیمه سهم کارفرما پرداخت کند.»
علاوه ب تمامی مشکلات مربوط به بیمه کارگران ساختمانی، در فروردین سال جاری دولت قصد افزایش حق بیمه کارگران ساختمانی را داشت که با اعتراض متحدانه آنان ناگزیر به عقب نشینی شد.
روز ۲۶ فروردین انجمن‌های کارگران و استادکاران ساختمانی با صدور بیانیه‌ای به تصمیم دولت مبنی بر افزایش ۵۰ درصد به حق بیمه کارگران اعتراض و تهدید کردند در صورتی که حق بیمه آنان تا ۳۱ فروردین کاهش پیدا نکند دست به تجمع اعتراضی خواهند زد.
در فراخوانی که به امضای ده‌ها انجمن کارگران و استادکاران ساختمانی رسیده، آمده است: «امسال حق بیمه کارگران ساختمانی به رقم بی سابقه ۱۵۳۶۰۰ یعنی ۵۰درصد افزایش رسید این افزایش در شرایطی برما کارگران ساختمانی تحمیل می‌شود که متاسفانه در حوزه صنعت ساختمان ما شاهد رکود شدید ساخت وساز و بیکاری فزاینده در میان کارگران و استادکارانی که غیر از فروش نیروی کار خود جهت بقای حیات ابزار دیگری ندارند هستیم».
به گزارش کانال تلگرامی کارگران ساختمانی، حق بیمه تامین اجتماعی کارگران ساختمانی از ۱۵۵ هزار تومان به ۱۳۱ هزار تومان کاهش یافت.