آلمان، فرانسه و بریتانیا، سه قدرت بزرگ اروپا سرانجام، پس از کشاکش‌های بسیار و رایزنی‌های متعددد به وعده خود عمل کردند: ساز و کار ویژه مالی در چارچوب توافق هسته‌ای برای تهاتر کالا و خدمات در برابر نفت و برای تأمین بخشی از منافع اقتصادی ایران از برجام آغاز به کار کرد.
نورددویچه‌روندفونک، یکی از شبکه‌های مهم رادیویی در آلمان پنجشنبه ۳۱ ژانویه/ ۲۱ بهمن گزارش داد که کانال مالی برای تراکنش‌های مالی با ایران «Instex» نام دارد، دفتر این مؤسسه در پاریس است و یک بانکدار آلمانی نیز مدیریت آن را به عهده خواهد گرفت. بریتانیا نظارت بر این نهاد مالی و حسابرسی آن را به عهده گرفته است.
هدف قدرت‌های اروپایی از ایجاد کانال مالی با ایران جلوگیری از خروج جمهوری اسلامی از توافق هسته‌ای است. جامعه اطلاعاتی آمریکا پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأیید کرد. با این‌حال دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا معتقد است که ایران همچنان «منبع بالقوه خطر و نزاع» است. همزمان با این تحولات، شامگاه گذشته یوکیا آمانو، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبندی ایران به تعهداتش در توافق هسته‌ای را یک‌بار دیگر تأیید کرد.
چنانچه شرکت‌ها و بانک‌های غربی به دلیل تحریم بانکی و نفتی ایالات متحده علیه ایران، نتوانند با جمهوری اسلامی معامله کنند، کانال مالی اروپا، تراکنش‌های مالی بین بانک‌های اروپایی و بانک‌های ایران به یورو را به عهده می‌گیرد. علاوه بر این تهاتر کالا و خدمات در برابر نفت نیز در این «ساز و کار ویژه» پیش‌بینی شده است. قرار است ابتدا فعالیت «Instex» که تا پیش از این به SPV موسوم بود به اقلام انسانی مانند دارو و غذا محدود بماند.
۲۷ ژانویه/ ۷ بهمن برونو لومر، وزیر اقتصاد فرانسه در گفت‌وگو با رادیو انتر اعلام کرده بود که ساز و کار ویژه مالی به زودی راه‌اندازی می‌شود:
«در روزهای آینده یک نهاد مالی مستقل اروپایی با مشارکت آلمان، بریتانیا و فرانسه برای تجارت با ایران راه‌اندازی می‌کنند. توافقنامه تأسیس این نهاد ظرف روزهای آینده امضا می‌شود تا ما بتوانیم از طریق این نهاد مستقل مالی با ایران تجارت کنیم، حتی اگر ایالات متحده با آن مخالفت کند.»
همزمان، سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران برای رایزنی و گفت‌وگوهای سیاسی با مقامات سه کشور اروپایی به اتریش، اسلواکی و بلغارستان سفر کرد. معاون سیاسی وزارت خارجه ایران همچنین در وین با یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیرامون آخرین وضعیت همکاری‌ها در چارچوب برجام گفت‌وگو کرده بود. در پایان این سفر معلوم شد که کشورهای ایتالیا و اسپانیا بر سر اساس‌نامه کانال ویژه مالی اروپا با ایران به توافق نرسیده‌اند. این اختلافات اما ظاهراً برطرف شده.
علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران گفته بود مقام‌های کشورش امیدوارند «قبل از آنکه خیلی دیر شود، اروپایی‌ها به آنچه ماه‌ها قبل قول داده‌اند، عمل کنند.»
بهزاد صابری مشاور محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، هم دوشنبه گذشته در توییتر نوشت:
«تعهدات صریح اروپا، چین و روسیه در قبال ایران خیلی فراتر از SPV است و هر زمان که عملیاتی شود، مرحله مقدماتی برای اجرایی کردن تعهدات آنها در ازای تداوم برجام از سوی ایران است.»
خبرگزاری آسوشتیدپرس دوشنبه ۲۸ ژانویه/ ۸ بهمن از قول یک مقام ارشد آمریکایی که نامش فاش نشد نوشت، واشنگتن تحریم‌هایش علیه ایران را به طور کامل اجرا خواهد کرد و با هر فرد یا نهادی که این تحریم‌ها را تضعیف کند، برخورد می‌کند. هشداری به اتحادیه اروپا.
بیشتر بخوانید: