ایران به دنبال عقد پیمان با اتحادیه اقتصادی اوراسیا به رهبری روسیه و عضویت کامل در سازمان همکاری شانگهای است.

اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا – تصویر آرشیوی

محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران از تلاش این کشور برای عقد قرارداد تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و نیز عضویت کامل در سازمان همکاری شانگهای خبر داد.

تهران که هنوز در جذب سرمایه کشورهای غربی پس از رفع تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای خود با مشکل مواجه است، برای سرمایه‌گذاری خارجی هرچه بیشتر به روسیه و چین نزدیک می‌شود.

محمود واعظی برای شرکت در نشست بین‌المللی اقتصادی سن‌پترزبورگ از پنج‌شنبه، ۱۱ خرداد/ یک ژوئن در روسیه به سر می‌برد. او در حاشیه این اجلاس سه‌روزه مذاکراتی را برای همکاری با اتحادیه اوراسیا و سازمان همکاری شانگهای انجام داده‌است.

تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا

اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل روسیه، ارمنستان، قزاقستان، بلاروس و قرقیزستان است و در مجموع، ۲.۲ تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی دارد.

روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی درباره مذاکرات ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به رهبری روسیه، دلیل تمایل ایران به عقد قرار تجارت آزاد با این اتحادیه را عدم سرمایه‌گذاری کشورهای غربی دانست.

تهران انتظار داشت که با امضای «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) همراه با قدرت‌های گروه ۱+۵ بر سر عقب‌نشینی در برنامه هسته‌ای این کشور به ازای رفع تحریم‌های بین‌المللی، شاهد سرمایه‌گذاری‌های بیشتری از سوی دولت‌های اروپایی باشد. اما سرمایه‌گذاران غربی از ترس تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده تمایل چندانی برای ورود به بازار سرمایه ایران نشان نمی‌دهند. به همین دلیل، اقتصاد ایران که بر اثر تحریم‌های بین‌المللی دچار بحران شده بود، هنوز به شکل قابل توجهی احیا نشده است.

وزیر ارتباطات ایران پنج‌شنبه، ۱۱ خرداد/ یک ژوئن با ورونیکا نیکیشینا، وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا دیدار کرد. او از پیشرفت مذاکرات برای عقد قرارداد تجارت آزاد با این اتحادیه ابراز رضایت کرد و گفت که «طرفین باید انعطاف بیشتری نشان دهند تا زودتر به نتیجه برسیم». او گفت که ایران قراردادی تجاری «با ۲۰۰ قلم کالا» را آغاز کرده است و در ادامه توضیح داد که « طبق توافق قرار است پس از امضا سه سال تعرفه ترجیحی برقرار باشد و سپس به سمت تجارت آزاد حرکت کنیم.»

به گزارش خبرگزاری ایران (ایرنا)، این تعرفه‌ها بر برخی کالاهای کشاورزی ایران اعمال می‌شود که به کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا صادر خواهد شد.

نیکیشینا نیز پس از دیدار با واعظی گفت که «سران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا از پیشرفت مذاکرات با ایران رضایت دارند.»

معاهده تجارت آزاد با روسیه به تعمیق هرچه بیشتر روابط تهران و مسکو خواهد انجامید. این دو کشور متحدان اصلی بشار اسد در جنگ سوریه به حساب می‌آیند و از سرنگونی او جلوگیری کرده‌اند. جنگ سوریه این دو کشور را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک کرده‌است. به گفته وزارت توسعه اقتصادی روسیه، مبادلات تجاری دوجانبه ایران و روسیه بین ژانویه ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ تقریباً دوبرابر شده است.

تلاش دوباره برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای

محمود واعظی همچنین در حاشیه سفر به روسیه از تمایل ایران برای عضویت کامل در سازمان همکاری‌ شانگهای نیز سخن گفت.

به گفته وزیر ارتباطات ایران، این کشور «در آینده قدم‌های جدی را برای عضویت کامل در سازمان همکاری‌های شانگهای خواهد برداشت و در حال حاضر مذاکراتی را در این زمینه با اعضای این سازمان انجام داده است.»

او چنین توضیح داد که «ایران مطالعاتی را درباره ابعاد مثبت و منفی عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای انجام داده است اما با توجه به این که چالش‌های بین‌المللی کشورها را بر آن داشته که با هم متحد شوند،‌ ایران در حال آماده‌سازی برای عضویت دائم و کامل در سازمان همکاری‌های شانگهای است.»

سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۰۱ و با حضور کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان تشکیل شد. این سازمان که بر همکاری‌های امنیتی و اقتصادی تمرکز دارد، ترکیب جدید سازمان «شانگهای پنج» است که سال ۱۹۹۶ تأسیس شد و پس از عضویت ازبکستان تغییر نام داد.

اگرچه ایران از سال ۲۰۰۴ به عنوان عضو ناظر در سازمان همکاری شانگهای حضور دارد، اما تا کنون چندبار درخواست این کشور برای عضویت در این سازمان رد شده که آخرین مورد آن سال گذشته بود. دلیل رد درخواست ایران در سال گذشته «دلایل فنی» ذکر شد و در اولویت قراردادن درخواست هند و پاکستان برای عضویت دائم.


بیشتر بخوانید