ماجرای جلوگیری از ساخت فیلم جدید تهمینه میلانی درباره نقش زنان در جنگ ایران و عراق همان نشانههای آشنا را دارد: موافقت نهادهای سینمایی دولتی و مخالفت نهادهای نظامی و تندروها، و سرانجام تمکین دولتیها و فشار روحی و مالی بر هنرمندان.
تهمینه میلانی، کارگردان فیلمهایی همچون «دو زن»، «نیمه پنهان»، «واکنش پنجم» و «مَلی و راههای نرفتهاش» که به فیلمسازِ زنان شهره است، میگوید فیلم جدیدش «تنهایی پرهیاهو» نام داشته و در آن میخواسته به موضوع فتح خرمشهر در جنگ ایران و عراق و نقش زنان در جنگ بپردازد.
بهگفته او این فیلم صحنههای جنگی نداشت و بیشتر فضای شهری و روابط انسانی در آن روایت میشد.
میلانی در گفتوگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) میگوید: «در این فیلم قرار بود ببینیم که در روزهای اول جنگ بر زنان ما چه گذشت، چون زندگی مردان و آنچه بر آنها گذشت را بارها دیدهایم. من برای این فیلم سالها تحقیق کردم و ساعتها مصاحبههای طولانی انجام دادم، آن هم با زنانی که خودشان قهرمان جنگ هستند.»
قهرمان فیلم «تنهایی پرهیاهو» یک دختر ۱۸ ساله است و گفته میشود که میلانی این فیلم را براساس کتاب «دا»، خاطرات زهرا حسینی از جنگ ایران و عراق ساخته است. این کتاب توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده و از کتابهای پرمخاطب سال ۱۳۸۸ در ایران بود.
ماجرای ساخت این فیلم به سالهای ۹۱-۹۲ بازمیگردد. از آن زمان تاکنون این فیلم بهرغم مجوزی که از سوی سازمان سینمایی وزارت ارشاد اسلامی گرفت و فراز و فرودهایی که گشت سر گذاشت هرگز ساخته نشد.
میلانی میگوید حجتالله ایوبی، رئیس وقت سازمان سینمایی فیلمنامه این فیلم را پسندیده و آن را «یکی از بهترین داستانهای جنگی» دانسته بود اما انجمن دفاع مقدس موافق ساخت فیلم نبود و مانع ساخت آن شد. از سوی دیگر با شکایت یک نهاد نظامی علیه تهمینه میلانی، او یک سال و نیم در دادگاه در حال رفت و آمد بود و در نهایت «سازمان سینمایی هم عقبنشینی کرد و دیگر امکان ساخت فیلم از بین رفت.»
این در حالی است که بهگفته میلانی لوکیشنهای فیلم و سرمایهگذار آن تعیین و شش ماه برای پیشتولید آن زمان و بودجه صرف شده و حتی با برخی عوامل فیلم نیز قرارداد بسته شده بود.
کوتاه آمدن نهادهای وابسته به وزارت ارشاد اسلامی در برابر فشارهای نیروهای تندرو در چهار سال گذشته نمودهای دیگری از جمله در زمینه برگزاری کنسرتها در شهرهایی همچون مشهد و قم داشته است.
برخی نیروهای محافظهکار مذهبی در این شهرها با تصمیم خود اعلام کردند که کسی حق برگزاری کنسرت در این شهرها را ندارد، علی جنتی، وزیر وقت ارشاد اسلامی ابتدا با این تصمیمات مخالفت کرد اما در نهایت تسلیم شد.
مخالفت با آوازخوانی زنان و حضور زنانِ نوازنده در کنسرتها از جمله موارد دیگر در این زمینه بودند.
از این رو کارنامه چهار ساله وزارت ارشاد دولت روحانی در عرصه پیشبرد خواستههای هنرمندان در برابر گروههای فشار چندان مثبت نیست.
با این حال گروه کثیری از هنرمندان در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بهرغم این کاستیها به حسن روحانی رأی دادند تا تندروها نتوانند دست بالا را در دولت داشته باشند. گروهی از این هنرمندان اما این حمایت خود از روحانی را مشروط خوانده و اعلام کردند که پس از پیروزی روحانی در انتخابات خواستههای خود از دولت را پیگیری خواهند کرد.
تهمینه میلانی فیلم «تنهایی پرهیاهو» را «قربانی جناحبندیهای سیاسی» میداند و میگوید مخالفان این فیلم «بهنوعی جنگ را میراث خود میدانند و عنوان میکنند که من شایستگی ساخت فیلم جنگی را ندارم.»
او فشارهای یک سال و نیمه بر خود را چنان دانست که مجبور شده حتی مدتی طولانی از تهران بیرون برود: «آنچه از بین رفت عمر من بود و آنچه صدمه دید، روح من و ساخته نشدن فیلمی که میتوانست یکی از بهترین فیلمهای جنگی باشد.»
میلانی اظهار امیدواری کرد که پس از آنچه بر او گذشته بتواند بار دیگر تجدید قوا کند و «با حمایت دولت جدید» فیلم خود را بسازد.
با درود بر خانم هنرمند پرتلاش تهمینه میلانی.باید دید که در دولت جدید روحانی چه تمهیداتی را برای حنثا سازی دخالت نهادهای فراقانونی در کار هنرمندان، اعم از فیلمسازان و موسیقدانان و… بکار خواهد بست. من که بدبین و درعین حال واقع بین هستم وامیدی به روحانی و دولت اش ندارم. بسیار جای تاسف دارد که هنرمندانی همچون خانم میلانی، بنی اعتماد و دیگران باید چنین خون دل بخورند و عمر عزیز خودرا بجای کار فیلمسازی صرف رفت و آمد به دادگاه و امثال آن کنند.
آقایان و بانوان رای دهنده پرحرارت، این وظیفه شماست که از همین امروز بانگ مطالبه گری خودرا بلند کرده و هر روز و ساعت خواسته های برحق امثال خانم میلانی را به گوش روحانی و دولت اش برسانید.
شهریار / 25 May 2017