تعداد پناهجویان غرق شده در سواحل لیبی با بدتر شدن وضعیت پناهجویی بیشتر شده اما آنها حتی پیش از آنکه سوار قایق شوند، مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند.
گارد ساحلی ایتالیا گزارش داده که تنها در روز پنج‌شنبه گذشته، دوم مارس، ۹۷۰ نفر را در سواحل لیبی نجات داده است. از ماه ژانویه تاکنون بیش از ۱۳ هزار و ۴۰۰ نفر به سواحل ایتالیا رسیده‌اند که تعدادشان نسبت به سال گذشته همین زمان، ۵۰ درصد افزایش داشته است.
محمد المسراتی، سخنگوی هلال احمر لیبی می‌گوید: «تنها بر اساس همین افزایش آمار می‌توان نتیجه گرفت که وضعیت پناهجویی بدتر شده است. اینها همه به خاطر وضعیت بی ثبات اقتصادی، امنیتی و سیاسی کشورهاست که پناهجویان را وادار به مهاجرت از سرزمین‌شان می‌کند.»
۴۸۷ پناهجو در این مدت در مدیترانه جان باخته‌اند که بیشتر آنها از سواحل لیبی سوار قایق شده بودند. این آمار را «پروژه مهاجران گم‌شده» که سازمان جهانی مهاجرت آن را اجرا می‌کند اعلام کرده است. این آمار نسبت به سال گذشته که ۴۲۵ نفر جان خود را در دریا از دست دادند، ۱۳ درصد افزایش داشته.
آمار کشته‌شدگان امسال شامل ۴۷ پناهجویی هم می‌شود که بدن‌هایشان اخیرا در ساحل شهر زاویه در غرب لیبی پیدا شد.
بیش از چهار هزار و ۵۰۰ نفر سال گذشته در مسیر لیبی و ایتالیا در سفر با قایق‌های قاچاق انسان جان باختند، صندوق کودکان سازمان ملل می‌گوید که ۷۰۰ نفر آنها کودک بودند.
مرکز مدیترانه از آفریقای شمالی تا اروپا یکی از مرگبارترین مناطق دنیاست و یکی از خطرناک‌ترین مسیرها برای پناهجویان زن و کودک به شمار می‌رود. افشان خان، از کارمندان سازمان ملل در حوزه مهاجرت و پناهجویی در بیانیه‌ای اعلام کرده: «این مسیر را قاچاقچیان و کسانی که دنبال سوءاستفاده از زنان و کودکان هستند، کنترل می‌کنند.»
تلاش کشورهای اروپایی برای بستن مسیرهای دریایی میان یونان و ترکیه یکی از دلایل هجوم پناهجویان به مسیر لیبی و ایتالیا است. به ویژه سواحل غربی لیبی، مرکز اصلی این نوع سفرهای دریایی است که تنها ۲۰۰ مایل با ایتالیا فاصله دارد.
قاچاقچیان پناهجویان را در قایق‌های کوچک‌تر و ضعیف‌تر جا می‌دهند تا پول بیشتری به جیب بزنند.
در عین حال یونیسف گزارش کرده کودکان و زنان به طور خاص هدف سوءاستفاده‌های جنسی و خشونت قرار می‌گیرند. در طول این سفرها خیلی‌ها کارشان به زندانی شدن در بازداشتگاه‌های شلوغ لیبی ختم می‌شود: جایی که در آن دسترسی به خدمات بهداشتی و حقوقی وجود ندارد و وضعیت بهداشتی و تغذیه‌ای بسیار بد است.
برخی از بازداشتگاه‌ها را دولت لیبی با حمایت سازمان ملل اداره می‌کند و بقیه را نیروهای نظامی.
سه چهارم کودکانی که با آنها مصاحبه شده، گفته‌اند که بزرگترها آنها را می‌زنند و آزار می‌دهند. نزدیک به نیمی از زنانی که در تحقیقات در این زمینه شرکت کرده‌اند، گفته‌اند که مورد تجاوز یا آزار جنسی قرار گرفته‌اند. بخشی از این آزارها به این دلیل صورت می‌گیرد که کودکان و زنان بر مبنای قرارداد با قاچاقچیان، بابت هزینه سفر به آنها بدهکارند و به همین دلیل مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند و به آن تن می‌دهند.
خان گفته است: «کودکان نباید چون چاره‌ای ندارند مجبور شوند که سرنوشت خود را به دست قاچاقچیان بسپارند.»
اما امیدی به یافتن چاره برای آنها وجود ندارد. شبکه چند میلیارد دلاری قاچاق انسان به دنبال نابسامانی‌های داخلی در لیبی پس از مرگ معمر قذافی در جریان تحولات سال ۲۰۱۱، قدرت بیشتری گرفته است.
به نظر نمی‌رسد که بحران‌های این منطقه روبه کاهش گذاشته باشد. کشور نفت خیز لیبی در دست نظامیانی که به دنبال نفت و نفوذ بیشترند، دچار بحران است. سه دولت همزمان به دنبال کسب قدرتند و هر یک خود را قانونی می‌دانند. در مناطق مختلف نیروهای شبه نظامی هریک قوانین خود را اجرا می‌کنند و به سبک خود مرزها را اداره می‌کنند.
این مسایل عواقبی را برای فعالیت هلال احمر لیبی و سایر نهادهای حقوق بشری ایجاد کرده است. المسراتی می‌گوید: «اینکه دولت‌های متفاوتی در لیبی وجود دارد باعث شده که ما مجبور باشیم از اشخاص مختلفی مجوز کسب کنیم. هلال احمر لیبی اکنون با مشکلات شدیدی مالی و منابع انسانی روبه روست و وضعیت آن بدتر شده است. تعداد پناهجویان بیشتر می‌شود در حالی که ما نمی‌توانیم به آنه کمکی بکنیم. نمی‌توانیم به آنها غذا، سرپناه یا دارو بدهیم.»
او می‌گوید: «مادامی که گروه‌های حقوق بشری مورد حمایت قرار نگیرند این وضعیت بدتر خواهد شد.»