جايگاه حقوق بشر در سياست‌هاى دولت ترامپ

روز چهارشنبه ٢١ مهر ٩٥، سه هفته پيش از برگزارى انتخابات رياست جمهورى در ایالات متحده آمریکا، زید رعد الحسين، كميسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در ژنو گفت: «دیدگاه‌های نگران‌کننده و تشویش‌آمیز دونالد ترامپ، از او یک عنصر خطرناک جهانی ارائه داده است.»

پس از انتشار خبر پیروزی دونالد ترامپ هم دید‌بان حقوق بشر در هشداری به رییس‌جمهوری منتخب آمریکا، خواستار آن شد که او با كنار گذاشتن لفاظی‌های مبارزات انتخاباتی که بسیاری از تعهدات اساسی ایالات‌متحده در زمینه حقوق بشر را رد می‌کند، حقوق بشر را محور سیاست‌های داخلی و خارجی خود قرار دهد. (ن. ک به دیدبان حقوق بشر: ترامپ از نفرت‌پراکنی بپرهیزد و به همه مردم آمریکا احترام بگذارد)

هشدارها و ابراز نگرانی‌ها از سوی نهادهای بین‌المللی، به صدا در آوردن زنگ خطری جدی در مورد زیر پا گذاشته شدن احتمالی اصول بنیادین و جهان‌شمول حقوق بشر از سوی رییس جمهوری منتخب آمریکا در آینده‌ای نزدیک است. اما خطر ترامپ به‌ تنهایی در پایمال کردن حقوق بشر تا چه اندازه و میزان است؟

ترامپ در بسیاری از سخنرانی‌های انتخاباتی خود بارها مواضعی نژادپرستانه، زن‌ستیز و جنگجو اتخاذ کرد و مخالفان او از جمله باراک اوباما، رییس‌ جمهوری کنونی آمریکا، دونالد ترامپ را شخصی بی‌کفایت برای احراز پست ریاست جمهوری خواند.

هیلاری کلینتون نیز با زشت خواندن صحبت‌های ترامپ درباره زنان، سعی در جلب نظر رأی‌دهندگان زن لاتینو و آفریقایی-آمریکایی داشت.

اما بر اساس ماده دوم، بخش دو، بند اول قانون اساسی ایالات‌متحده، رییس‌ جمهوری به‌عنوان رییس کشور (Commander-in-chief) یا به بیانی دیگر فرمانده کل قوا در مقام تصمیم‌گیری برای کل کشور است و به همین دلیل است که تاثیر افکار ترامپ بر سیاست‌های آینده آمریکا پررنگ خواهد بود و برای درک و بررسی میزان این خطر، می‌بایست سیاست‌های رییس‌جمهوری آینده آمریکا را در دو میدان سیاست‌های داخلی و سیاست‌های خارجی جداگانه مورد بررسی قرارداد.

با نگاهی به نام و سابقه مشاوران دوران مبارزات انتخاباتی دونالد ترامپ، می‌توان سمت‌ و سوی سیاست‌های آینده این کشور را با توجه به انتخاب افراد تندرو حدس زد:

• راجر استون (Roger Stone)، مشاور سابق ریچارد نیکسون و رونالد ریگان، روسای جمهوری اسبق آمریکا
• سارا سندرز (Sarah Huckabee Sanders)، مشاور جرج دبلیو بوش، رییس‌جمهور اسبق آمریکا
• ارتشبد جوزف کیت کیلوگ (Joseph Keith Kellogg)، متخصص در نبردهای زمینی
• ولید فارس (Walid Phares)، کارشناس در مسائل خاورمیانه و تروریسم

اما رویکرد به حقوق بشر در سياست داخلى آمريكا در زمينه‌هاى زير نيازمند بررسى و كارشناسى دقيق‌ترى‌ست:

همجنس‌گرايان (LGBTI): بر طبق ماده ۱۶ اعلامیه جهانی حقوق بشر، «مردان و زنان بالغ، بدون هیچ‌گونه محدودیتی به حیث نژاد، ملیت یا دین حق دارند که با یکدیگر ازدواج کنند و خانواده‌ای بنیان نهند. همه سزاوار و محق به داشتن حقوقی برابر در زمان عقد زناشویی، در طول زمان زندگی مشترک و هنگام فسخ آن هستند.»

آزادی در گزینش همسر (بدون توجه به جنسیت) نیز زیر مجموعه آزادی‌های انسان و حقوق بشر است.

در ٢٦ ژوئن ٢٠١٥، دیوان عالی آمریکا با رأی پنج به چهار، ازدواج همجنسگرایان را قانونی اعلام کرد.

دونالد ترامپ اما مخالفت خود را با ازدواج همجنس‌گرایان به‌طور علنی ابراز کرده و چاره را در همگون کردن قضات دیوان عالی کشور دانسته بود، اما مایک پنس (Michael Richard Pence)، معاون رییس جمهوری منتخب، به روش‌های مختلف از جمله مخالفت با فرزندخواندگی در زوج‌های هم‌جنس‌گرا و مخالفت با قانون ضد تبعیض استخدام (Employment Non-Discrimination Act) به جنگ با همجنس‌گرایی پرداخته است. پنس معتقد است که با الکتروشوک می‌توان افراد همجنس‌گرا را درمان کرد.

در کل نگاهی به عقاید دو شخص اول دولت آمریکا در سال‌های آینده، نشان می‌دهد افق روشنی پیش روی جامعه همجنس‌گرایان آمریکا نیست.

در تازه‌ترین اظهارنظر اما ترامپ به عنوان رییس‌جمهوری منتخب گفته است که با ازدواج همجنس‌گرایان مشکلی ندارد:

نخستین مصاحبه ترامپ پس از پیروزی، انتصاب دو عضو کادر ترامپ

زنان (فمینیسم) و مهاجرت (Immigration): دونالد ترامپ گزینه ٤٢ درصد از رأی‌دهندگان زن بود و در مقابل کاندیدای حزب دموکرات، پشتیبانی ٨٨ درصد جامعه آمریکاییان آفریقایی-آمریکایی و بیش از ٦٥ درصد لاتینو‌ها را با خود داشت.

این نکته را اما باید پذیرفت که اخراج پناهجویان غیرقانونی که به پرونده پناهندگی آنان رسیدگی و پرونده‌شان با رأی منفی مختومه شده، در همه کشورها ازجمله کشورهای اروپایی صورت می‌گیرد و حقی برای کشور میزبان در قبول یا رد درخواست پناهندگی لحاظ شده است.

گرچه ترامپ بارها اظهارات زن‌ستیزانه و ضد‌خارجی از خود بیان کرده است، اما با توجه به پیشینه مهاجر بودن اکثر نمایندگان کنگره و به‌ احتمال‌زیاد، عدم پشتیبانی حزب جمهوری‌خواه از افکار ضد زن و نژادپرستانه او خطر جدیدی نسبت به گذشته، زنان و مهاجران مکزیکی را تهدید نمی‌کند. گرچه که او از اخراج مهاجران خلافکار سخن به میان آورده است.

---

ترامپ در مبارزه با ایدز هیچ نظری ابراز نکرده است اما با توجه به بیمه نبودن ٢٤ درصد مبتلایان به بیماری ایدز و مخالفت دونالد ترامپ با سياست بیمه همگانی، نمی‌توان انتظار بهبود در خدمات مبارزه با ایدز را در دوران ریاست جمهوری او داشت.

---

دیوان عالی (The Supreme Court): هیلاری کلینتون در مبارزات انتخاباتی اعلام کرده بود که باراک اوباما بهترین گزینه برای دیوان عالی است. هیلاری به‌ دست آوردن اکثریت در مجلس سنا را پیش‌شرط این انتصاب می‌دانست. با پیروزی ترامپ و به‌ دست گرفتن اکثریت سنا از سوی جمهوری خواهان، اوباما رویای ریاست بر دیوان عالی و ماندگار کردن میراث خود (بیمه درمانی، ازدواج همجنس‌گرایان و …) را بر باد رفته می‌بیند. خطر همگون کردن قضات دیوان عالی از سوی دونالد ترامپ و سوءاستفاده از این همگون‌سازی اما بزرگ‌ترین خطری‌ست که حقوق بشر در سیاست داخلی آمریکا را تهدید می‌کند.

حقوق بشر در سیاست خارجی ترامپ

حقوق بشر در سیاست خارجی آمریکا وابسته به متغیرهای دیگری همچون مبارزه با تروریسم و بهبود رابطه با روسیه است. پس‌ از این دو عامل تعیین‌کننده در سیاست خارجی، ممنوعیت ورود و اخراج مسلمانان از آمریکا، شکنجه و مجازات اعدام نیز اهمیت بررسی پیدا می‌کند.

روسیه: پایین آمدن یک سمت ترازو باعث بالا رفتن سمت دیگر خواهد شد. تغییر در سیاست خارجی آمریکا و کاهش نقش رهبری جهانی این کشور، خلعی را به وجود آورد که منجر شد ولادیمیر پوتین، رییس‌ جهموری روسیه، با پشتیبانی از بشار اسد و رژیم او در سوریه، حقوق بشر را با سؤالاتی اساسی روبه‌رو کرد. سیاست‌های خارجی دونالد ترامپ مبتنی بر بهبود رابطه با روسیه است. از سوی دیگر مشاورین نظامی او در سیاست خارجی، متخصص در جنگ زمینی می‌باشند.

سوریه از این به بعد اما احتمالا میدانی خواهد بود برای مبارزه با تروریسم مورد نظر ترامپ و پلی به‌سوی بهبود رابطه با روسیه. در صورت ورود آمریکا به جنگ با نیروهای درگیر در سوریه، حقوق، امنیت و آزادی بشر در صحنه جهانی رو به قهقرا خواهد رفت.

اخراج و ممنوعیت ورود مسلمانان به آمریکا: کشورهای پیشرفته، سیاست خارجی خود را بر پایه اقتصاد برنامه‌ریزی می‌کنند. دونالد ترامپ نیز قبل از اینکه یک سیاستمدار باشد، یک تاجر خوب است. او به خوبی از نقش دلارهای کشورهای عربی در شکوفایی اقتصادی آگاه است. اخراج و ممنوعیت ورود مسلمانان به آمریکا مخالف سیاست اقتصادی ترامپ است اما سیاست جلوگیری از ورود آسان شهروندان برخی کشورها به‌مانند ایران یا سومالی ادامه پیدا خواهد کرد.

شکنجه: زندان گوانتانامو لکه سیاهی در پرونده حقوق بشر آمریکاست. در این زندان با تکیه‌ بر اهداف امنیتی، منع جهانی شکنجه زیر پا گذاشته شد. دونالد ترامپ نیز در سخنرانی‌های خود خواستار استفاده دوباره از شکنجه و غرق مصنوعی برای به حرف آوردن متهمان شده است. گرچه بعید به نظر می‌رسد فجایع گوانتانامو بار دیگر تکرار شود اما این ضرورت احساس می‌‌شود که در صورت وارد شدن جدی آمریکا به جنگ سوریه، سازمان‌های بین‌المللی با دقت بیش‌تری این موضوع را مورد توجه قرار دهند.

مجازات اعدام: آمریکا کشوری‌ست فدرال که اعدام بر اساس قانون اساسی برخی ایالت‌ها مجاز است. در تاریخ ایالات‌ متحده هیچ رییس جمهوری تا به‌ حال موفق به تغییر این قانون نشده است. آمریکا با داشتن مجازات اعدام، نمی‌تواند نمونه خوبی برای دیگر کشورها در منع مجازات اعدام باشد.

ترامپ اما به‌ تنهایی خطری برای حقوق بشر نیست چون قوانین آمریکا به‌گونه‌ای نوشته‌شده است که از تک‌روی‌های رییس‌جمهوری ممانعت به عمل می‌آورد. ولی به دست آوردن اکثریت سنا و مجلس نمایندگان از سوی جمهوری خواهان، این کنترل قدرت یا به بیانی دیگر «چک‌ اند بالانس» را بیش‌تر از هر زمانی به خطر انداخته است. باید امید داشت که حزب جمهوری‌خواه، حقوق بشر را قربانی قدرت بلامنازع نکند.

بیشتر بخوانید:

انتخابات آمریکا، پرونده‌ای گشوده