وزیر کشور ایران که برای سخنرانی در اجلاس جهانی پناهندگان و مهاجران در سازمان ملل در نیویورک به سر می‌برد، گفته است که بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده از افغانستانی‌های مقیم ایران، ۶۰ درصد آن‌ها تمایل دارند به اروپا بروند.

afghans in iran

عبدالرضا رحمانی فضلی در حالی چنین آماری را اعلام کرده است که تا پیش از این رسانه‌های داخلی در ایران اشاره‌ای به انجام شدن چنین نظرسنجی‌ای نکرده‌اند و آماری در این زمینه ارائه نشده است.

با توجه به این‌که گفته شده است این مهاجران علاقه‌مندند از طریق مرزهای غربی ایران به اروپا بروند و با توجه به این‌که بر اساس آمارهای غیر‌رسمی بیش از سه میلیون شهروند افغانستان در ایران زندگی می‌کنند، آیا این اظهارات وزیر کشور ایران می‌تواند به معنای به صدا در آوردن زنگ خطر برای اروپایی‌ها باشد؛ به این معنا که با آسان کردن امکان عبور و مرور مرزی در غرب کشور، زمینه‌ای برای حرکت مهاجران افغانستانی به سمت اروپا فراهم شود؟

آن‌چه می‌تواند این ادعا را تقویت کند این بخش از صحبت‌های رحمانی فضلی‌ست که گفته است: «به خود اروپایی‌ها یادآور شدیم که بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از افغان‌ها در ایران آمادگی مهاجرت به اروپا را دارند که اگر این اتفاق رخ دهد، موجی عظیمی خواهد بود و برای اروپا مشکلاتی ایجاد می‌کند.»

با توجه به این‌که سازمان ملل با کمک‌های بیش‌تر به پناهجویان موافقت کرده است، این احتمال هم وجود دارد که صحبت‌های وزیر کشور ایران به منظور گرفتن امتیاز‌ها و کمک‌های بیش‌تر از سازمان ملل مطرح شده باشد، چرا که او بسته نگه داشتن مرزهای غربی برای ممانعت از مهاجرت گسترده افغانستانی‌های مقیم ایران به اروپا را به همکاری سازمان ملل منوط کرده است:  «{ماندن افغانستانی در ایران} منوط بر این است که سازمان ملل زمینه اسکان مناسب، خدمات مناسب و امکانات مناسب برای آن‌ها را در ایران فراهم کند.»

مقام‌های ایرانی اما بازگرداندن پناهجویان افغانستانی به کشورشان را از هر اقدام دیگری مناسب‌تر می‌دانند و آن را حتی از کمک سازمان ملل برای اسکان دادن افغانستانی‌ها در ایران بهتر می‌دانند:

رحمانی فضلی: بهتر از {اسکان مناسب و …} این است که ما بتوانیم موضوع عودت مهاجران و پناهندگان را به کشور افغانستان با کمک دولت افغانستان انجام بدهیم که قطعا آن هم نیازمند مساعدت‌های بین‌المللی است.

پرهیز دادن اروپایی‌ها از ورود به مسائل حقوق بشری ایران نیز می‌تواند از دیگر انگیزه‌های طرح موضوع علاقه‌مندی گسترده افغانستانی‌های مقیم ایران برای مهاجرت به اروپا باشد.

رحمانی فضلی گفته است: «ما به دلائل امنیتی و انسانی همچنان در مرزهای غربی کاملا مستقر هستیم و تلاش داریم جلو این مساله را بگیریم و مهاجران افغانستانی را در ایران ساماندهی کنیم چون حضور آن‌ها در این منطقه باز هم برای‌شان مشکلات زیادی دارد. به دلایل انسانی و اعتقادی “برادران” افغانستانی را در کشورمان می‌پذیریم، اما سازمان ملل و جامعه بین‌الملل باید احساس مسئولیت بیش‌تری در این زمینه بکنند.»

این صحبت‌ها در حالی مطرح شده است که بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، پیشنهاد داده بود تا برای کاستن از بار فشار پناهجویان سوری بر کشورهایی چون اردن و ترکیه، کشورهای دیگر هر سال دست‌کم به ۱۰ درصد پناهجویان اسکان دهند. این پیشنهاد رای نیاورد.

رحمانی فضلی اما با اشاره به اوضاع سوریه و عراق هم گفته است که مهم‌ترین دلیل آوارگی، نبود امنیت است و از این رو جامعه جهانی واقعا باید کمک کند که امنیت در این مناطق حاکم شود.

وزیر کشور ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به ایرانیانی که به عنوان پناهجو در کشورهای مختلف هستند، گفته است که اگر آن‌ها تمایل به بازگشت به ایران داشته باشند، زمینه بازگشت در سفارتخانه‌ها کاملا فراهم است: «هم بلیت برگشت برای‌شان می‌گیریم هم دیگر زمینه‌ها را مهیا می‌کنیم که واقعا برگردند. در صحبت‌هایی که با دولت‌ها انجام دادیم کسانی که تمایل دارند برگردند همه زمینه‌ها برای برگشت آن‌ها مهیاست.»