در رقابت‌های ریاست‌جمهوری آمریکا چه خبر است؟

آخرین خبر این است: در رقابت‌های پیش‌انتخاباتی دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواهان آمریکا در ایالت نیوهمپشایر برای انتخابات ریاست جمهوری، برنی سندرز از حزب دموکرات و دونالد ترامپ از حزب جمهوری‌خواه بر رقبای خود پیروز شدند. بنگریم کلا رقابت‌های انتخاباتی در ایالات متحده آمریکا در چه وضعیتی است.

هفت سال پیش وقتی که باراک اوباما به ریاست جمهوری آمریکا رسید، نه تنها امید بسیاری از مردم آمریکا بلکه توجه مردم جهان را به خود جلب کرد تا شاید تغییری بزرگ در آمریکا و مناسبات جهانی به وجود آورد. اکنون اما تغییر وضعیت بیش از پیش سخت‌تر به نظر می‌رسد. یک سال پیش نتایج یک نظرسنجی نشان می‌داد که ۸۲درصد مردم در آمریکا گمان می‌کنند که سیستم سیاسی این کشور از بانک‌ها حمایت می‌کند. این سوگیری سیستم، آمریکا را به نقطه‌ای از تاریخ رسانده است که بسیاری معتقدند که عصر دموکراسی به پایان رسیده است و مراکز قدرت چنان از حامیان غول‌های سرمایه پُر شده که هیچ رئیس‌جمهوری توان تغییر نظم موجود را ندارد.

دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه سیاست رسمی در آمریکا را در کنترل خود دارند. دموکرات‌ها در جناح چپ این تقسیم‌بندی بیشتر حامی طبقه متوسط، اصلاحات اقتصادی از طریق افزایش نقش حمایتی دولت، کنترل بیشتر بر خرید و فروش اسلحه و حقوق اقلیت‌ها خوانده می‌شوند و جمهوری‌خواهان در سوی دیگر، خود را حامی قانون اساسی و ارزش‌های محافظه‌کارانه چون دولتی کوچک و کاهش مالیات و استفاده بیشتر از قدرت نظامی می‌دانند.

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در این دوره برای ایرانیان اهمیت بیشتری دارد. سرنوشت توافق هسته‌ای به نتایج این انتخابات وابسته است. داوطلبان حزب دموکرات موافق این توافق هستند و داوطلبان جمهوری‌خواه مخالف آن.

برنی سندرز نامزد داوطلبی حزب دموکرات و سناتور چپگرای ایالت ورمونت، نه تنها حامی این توافق است بلکه حامی عادی‌سازی روابط با ایران نیز هست در حالی که اکثر داوطلبان حزب جمهوری‌خواه گفته‌اند که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، این توافق را لغو خواهند کرد.

اردوگاه‌های حزبی، مهمانان ناخوانده

شاید کابوس انتخابات ۲۰۰۸ یک بار دیگر به انتظار هیلاری نشسته ‌باشد. برنی سندرز، سناتور مستقل ایالت ورمونت و کمپین انتخاباتی‌اش فضای سیاست آمریکا را تحت تأثیر قرار داده‌اند. سندرز که خود را سوسیالیست دموکراتیک می‌نامد آمریکایی‌ها را به انقلابی سیاسی فرا می‌خواند و از آنهایی که از سیستم سیاسی قطع امید کرده‌اند می‌خواهد که برای آینده‌ای بهتر به او رای بدهند.

سندرز منتقد نقش وال‌استریت در اقتصاد آمریکاست و می‌خواهد حداقل دستمزد را به ۱۵ دلار در ساعت برساند، کالج‌ها را برای آمریکاییان رایگان کند، سیستم خدمات عمومی را به نفع طبقه کارگر و متوسط تعدیل کند و مالیات ثروتمندان را افزایش دهد. پیشینه سیاسی او در مطرح کردن این خواست‌ها در دهه‌های گذشته کمپین او را حول وضعیت داخلی و اقتصادی آمریکا شکل داده، کمپینی که او را در موقعیت به چالش کشیدن کاندیداتوری کلینتون قرار داده ‌است. کسی که تا همین چند ماه پیش نامزد قطعی حزب دموکرات پنداشته می‌شد.

او منتقد نقش پول در سیاست و انتخابات آمریکا است. کمپین انتخاباتی برنی سندرز یک کمپین مردم‌محور است. او از مردم برای کمپین انتخاباتی‌اش پول می‌گیرد و کمک‌های نهادهای بزرگ انتخاباتی را نمی‌پذیرد. اما او با همین کمک‌های مردمی توانسته است با ماشین عظیم کلینتون و حامیانش رقابت کند و خود را- که تا چند ماه پیش یک سناتور ترقی‌خواه گمنام بود- به عنوان یک نامزد بالقوه بالا کشد.

مهمان ناخوانده جمهوری‌خواهان اما، بیشترین توجه رسانه‌ای را به دست آورده است. دونالد ترامپ، میلیاردر نیویورکی از آغاز کمپین انتخاباتی اش در هفت ماه پیش، بیش و کم همیشه یکه‌تاز عرصه انتخاباتی بوده است. او در ابتدا از لزوم ساخت دیواری بزرگ در مرز مکزیک خبر داد و گفت در صورت رسیدن به ریاست جمهوری، مکزیک را مجبور خواهد کرد که هزینه ساخت آن را بپردازد. مهاجران مکزیکی را قاچاقچی، مجرم و متجاوز نامید که«در میان آنها چند نفر آدم خوب هم هست».سپس از منع موقتی ورود مسلمانان به آمریکا در صورت رسیدنش به ریاست جمهوری خبر داد. استراتژی خبری‌اش شاکله سیاست انتخاباتی اوست. او هر از چندگاهی با یک اظهار نظر جنجالی یا طرح مسائل شخصی در مورد سیاست‌مداران هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه یا حتی مجریان شبکه‌های خبری، خود را به سرخط اخبار رسانه‌های جریان اصلی می‌آورد.

نبرد واقعی برای دموکرا‌ت‌ها آغاز شده است

قبل از یکم ماه مارس که در آن انتخابات ایالتی حزب دموکرات در ۱۳ ایالت برگزار می‌شود، در طول ماه فوریه چهار ایالت آیوا، نیوهمپشایر، نوادا و کارولینای جنوبی اولین مصاف‌های داوطلبان نامزدی انتخابات را میزبانی می‌کنند.

فوریه ۲۰۱۵، نتایج نظرسنجی از هواداران حزب دموکرات در آیوا فاصله‌ای بسیار بالا بین کلینتون و سندرز را نشان می‌داد؛ ۶۸ در صد در مقابل هفت درصد. اما یک سال بعد در اول فوریه ۲۰۱۶، انتخابات درون‌حزبی به تساوی انجامید: ۴۹,۹% به کلینتون و ۴۹,۶% به سندرز رای دادند.

دومین انتخابات مقدماتی حزب دموکرات‌ نهم فوریه در نوهمپشایر برگزار شد، همچنان که نظرسنجی‌ها نشان می‌داد سندرز پیشتاز شد. نیوهمپشایر در همسایگی ورمونت قرار دارد.

انتخابات مقدماتی کارولینای جنوبی و نوادا پایان انتخابات مقدماتی حزب دموکرات در ماه فوریه خواهد بود؛ دو ایالتی که کلینتون در آنها پیشی گرفته‌است. هر دو انتخابات بعد از مناظره بعدی کاندیداهای دموکرات که ۱۱ فوریه انجام می‌شود برگزار خواهند شد، مناظره‌ای که می‌تواند که در نتیجه انتخابات در این ایالت‌ها مؤثر باشد.

در حالی که نظرسنجی‌های ملی در ماه دسامبر از پیشی بودن سی و یک درصدی کلینتون خبر می‌دادند، این فاصله اکنون به دو درصد کاهش یافته است (۴۴ به۴۲). گذشت زمان و توجه بیشتر مردم به انتخابات به نفع کلینتون نبوده است. پایگاه اصلی رای کلینتون، در میان اقلیت‌ها و دموکرات‌های بالای ۳۰ سال است و سندرز درمیان جوانان، ترقی‌خواهان و کارگران حامیان بیشتری دارد.

۸۴% از رأی دهندگان ۱۸ تا ۲۹ ساله در ایالت آیوا به سندرز رای دادند! بزرگ‌‌شدگان عصر کامپیوترهای شخصی و اینترنت که نسبت به نسل‌های گذشته لیبرال ترند و کلینتون را حامی و وارث دیروز می‌دانند و به حمایت گسترده ازسندرز روی آورده‌اند.

کلینتون در مرکز حمله جمهوری‌خواهان قرار داشته است. همه کاندیداهای جمهوری‌خواه متفق‌القول‌اند که هر یک از آنها برای ریاست جمهوری از هیلاری بهتر هستند و ریاست جمهوری هیلاری ادامه دوران فاجعه‌بار اوباما خواهد بود. حملاتی که روی پرونده ای‌میل‌های کلینتون متمرکز است. او بارها برای توضیح درباره استفاده از ایمیل و سرور شخصی در هنگام تصدی وزارت خارجه به کمیته مخصوص کنگره دعوت شده است. اما او در انتخابات درون‌حزبی از سوی سندرز عموما به دلیل روابط نزدیک با وال‌استریت و دریافت میلیون‌ها دلار از مؤسسات مالی و رای مثبت به حمله به عراق مورد حمله قرار می‌‌گیرد.

در سیاست خارجی هم سندرز که مخالف حمله به عراق بوده است از کلینتون بابت رای موافق به این حمله در سنای آمریکا، انتقاد کرده است. سندرز مهم‌ترین تهدید علیه آمریکا را گرمایش زمین می‌داند و مقابله با آن را به غایت ضروری و اضطراری می‌خواند.

جمهوری‌خواهان، انتظار برای پایان «ترامپ شو»

در اردوی جمهوری‌خواهان سه داوطلب اصلی نامزدی در انتخابات دونالد ترامپ میلیاردر معروف، تد کروز سناتور به شدت محافظه‌کار تگزاس و مارکو روبیو، سناتور فلوریدا هستند. رقابت آنها در این لغت خلاصه می‌شود: “سرسختی”! هر یک تلاش می‌کنند که نشان دهند که از دیگر داوطلبان نامزدی،رئیس جمهوریسرسخت‌ترخواهند بود و در مبارزه با دشمنان آمریکا شدیدتر و ثابت‌قدم‌تر. اینگونه است که در اعلام مواضع‌شان گاهی به جاهای عجیبی می‌رسند.

ترامپ و کروز سازهای مشابهی‌اند با کوک‌های متفاوت: از دیوار کشیدن در مرز مکزیک و سخت‌تر کردن قوانین مهاجرتی، تا مخالفت با اصلاحات اوباما در سیستم درمانی، مخالفت با سیاست خارجی اوباما در خاورمیانه، توافق هسته‌ای با ایران و روابط با کوبا. به زبان دیگر آنها به آمریکایی‌ها می‌گویند که مسئول وضعیت نابسامان اقتصادی‌تان خارجی‌ها هستند؛ هم مهاجرینی که غیر قانونی به کشورتان می‌آیند و کارهایتان را می‌گیرند، هم چینی‌ها که کارخانه‌هایتان را می‌بندند و به چین می‌برند و بیکارتان می‌کنند. آنها می‌گویند سیاست‌مداران نادان کشورتان را ضعیف کرده‌اند و ما یک بار دیگر آمریکا را به ابر قدرت جهان تبدیل می‌کنیم، داعش را نابود می‌کنیم و امنیت را به آمریکا باز می‌گردانیم.

مارکو روبیو هر چند که نوای چندان متفاوتی در مقایسه با ترامپ و کروز سر نمی‌دهد، اما شانس پیروزی‌اش در انتخابات سراسری بیشتر است. او هم مانند کروز بسیار مذهبی است، با ازدواج همجنس‌خواهان مخالف است. او گفته است که توافق با ایران را در روز اول ریاست جمهوری‌اش لغو می‌کند، اما در مهاجرت به محافظه‌کاری آنها نیست.

در نظرسنجی‌ها ترامپ از دیگر رقبایش پیشی گرفته است. در انتخابات آیوا اما در حالی که در نظرسنجی پیش بود از کروز شکست خورد و روبیو با فاصله کمی سوم شد(۲۸، ۲۴ و ۲۳% آرا). ترامپ کمپین کروز را به تقلب متهم کرده است و خواستار تکرار انتخابات در این ایالت شده است.

ترامپ در نیوهمپشایر پیشتاز شد. او موفق شد جان کسیک، فرماندار اوهایو را شکست دهد. ترامپ ۳۵,۱ درصد و کسیک ۱۵,۹ درصد آرا را به‌دست آوردند.

کاخ سفید و ساکن جدید

ریاست جمهوری آمریکا را مهم‌ترین مقام سیاسی در دنیا می‌دانند. اما سیستم سیاسی آمریکا به قدری پیچیده و قدرت آنقدرغیرمتمرکز است که رئیس جمهوری نمی‌تواند هر آنچه می‌خواهد انجام دهد. تجربه هفت سال زمامداری اوباما این مسئله را یک بار دیگر نشان داد.

به طور کلی می‌توان گفت که هیلاری کلینتون ادامه سیاست‌های اوباما را پی خواهد گرفت، سیاست‌های میانه و در جهت حمایت از الگوهای اقتصادی‌ای که به شکاف بی‌سابقه در توزیع ثروت در آمریکا انجامیده است. انتخاب هر کدام از داوطلبان دیگر، باعث تغییر فضای سیاسی در امریکا خواهد شد. اما تا ماه نوامبر و انتخابات سراسری زمان بسیاری باقی است و اکنون باید به انتظار نتایج انتخابات درون‌حزبی نشست، انتخاباتی که می‌تواند تا رسیدن احزاب به نامزدهای نهایی‌شان ماه‌ها فاصله داشته باشد.