انتخابات کانادا: محافظه‌کاران رفتند و لیبرال‌ها آمدند

رأی‌دهندگان کانادایی روز ۱۹ اکتبر /۲۷ مهر، به‌پای صندوق‌های رأی رفتند و با انتخاب نمایندگان خود در مجلس عوام این کشور، پایان قدرت استفان هارپر، نخست‌وزیر این کشور را رقم زدند.

با توجه به گزینش بر اساس کرسی در انتخابات فدرال، تمامی رسانه‌های کانادایی، حزب لیبرال به رهبری جاستین ترودو را حزب اکثریت و دولت آینده این کشور اعلام کرده‌اند.

در این انتخابات رقابت اصلی بین حزب محافظه‌کار به رهبری استفان هارپر و حزب لیبرال به رهبری جاستین ترودو بود که به ترتیب ۹۹ و ۱۸۴ کرسی در مجلس عوام کسب کردند. حزب لیبرال با این ۱۸۴ کرسی به موقعیت دولت اکثریت رسید و حزب محافظه‌کار اکنون اپوزیسیون رسمی است.

استفان هارپر در نه سال گذشته نخست‌وزیر کانادا بوده است. ترودو سیاست‌مدار ۴۲ ساله‌ای است که با شعار «تغییر واقعی» و «پایان دادن یک دهه حکومت هارپر» وارد معرکه انتخابات شد.

ترودو در کارزارهای انتخاباتی گفته است که روابط سرد کانادا با دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا را بهتر خواهد کرد، برنامه نظامی کانادا برای مبارزه با گروه «دولت اسلامی» (داعش) را پایان خواهد داد و به جای آن کمک‌های بشردوستانه کانادا را افزایش خواهد داد. ترودو همچنین سیاست‌های محافظه‌کارانه هارپر برای حفاظت از محیط‌زیست را نمی‌پذیرد و می‌خواهد به مانند همتای آمریکایی‌اش، بارک اوباما، فعالانه با بانیان تغییرات آب‌وهوا و آلوده کردن زمین مبارزه کند.

جاستین ترودو که پیش از اینکه سیاست‌مدار شود، معلم بوده، تنها دو سال است که رهبری حزب لیبرال را به عهده گرفته است. او پسر پیر ترودوست که بین سال‌های ۱۹۶۸ تا ۱۹۸۴ در سمت نخست‌وزیری در قدرت بوده است. پدرش نخست‌وزیری بوده که پشتیبانی‌هایش از ایده بهداشت عمومی برای همه کانادایی‌ها، چارچوب سیاسی سیستم بهداشت کانادا را طراحی کرده و کانادایی‌ها به او علاقه ویژه‌ای دارند. کاهش بودجه بهداشت عمومی و کم کردن سرویس‌های بهداشتی برای پناهجویان از انتقادهای وارد شده به استفان هارپر، در دوران نخست وزیری‌اش است.

در مقام سوم و چهارم و پنجم این انتخابات حزب نئودموکرات، حزب جدایی‌طلب کبک کانادا (بلوک کبک) و حزب محیط زیستی «سبزها» قرار دارند.

تعداد کرسی‌های هر حزب در مجلس عوام کانادا:

انتخاباتی پر از تنش و تخریب

تیم انتخاباتی هارپر از ابتدای این کارزار ۷۸ روزه سیاست‌های تخریب دیگر کاندیداها به ویژه ترودو را اتخاذ کردند. این تیم محافظه‌کار سیاسی با قطبی کردن فضای سیاسی کانادا نسبت به پوشش زنان مسلمان و مطرح کردن ممنوعیت روبنده پوشی زنان، توانستند محبوبیت حزب چپ نئودموکرات را در استان فرانسوی‌زبان کبک و استان‌هایی که آمار مهاجران پایین است، کمتر کنند.

با این حال سیاست‌های ضد مهاجران استفان هارپر و تغییر قوانین مهاجرت و شهروندی کانادا، موجب شد که این سیاست‌مدار کهنه‌کار حزب محافظه‌کار، رأی مهاجران را از دست بدهد. همچنین سیاست‌های ضد محیط زیستی او در حمایت از پروژه خط لوله نفت «کی‌استون»، موجب شد که بسیاری از کانادایی‌ها که سبز رأی می‌دهند با او مخالفت کنند.

استفان هارپر از ۲۰۰۶ رئیس دولت اقلیت است و از سال ۲۰۱۱ حزب محافظه‌کار به رهبری او توانست اکثریت کرسی‌ها را برای تشکیل یک دولت اکثریت به دست آورد. درنتیجه سیاست‌های او، در ماه سپتامبر ۲۰۱۵ ارزش دلار کانادا به‌شدت کاهش پیدا کرد و کانادا رسماً وارد دوران بحران اقتصادی شد.

ترودو متعهد شده که در سه سال آینده، سالانه ۱۰ میلیارد دلار کانادایی از بودجه سالانه دولت را برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و کمک به رشد اقتصادی، خرج کند.

نامزدهای ایرانی- کانادایی به مجلس راه یافتند

جمع‌آوری رأی بر اساس تعلقات قومی در سیاست کانادا که کشوری چند فرهنگی است، چیز غریبی نیست و هرسال کاندیداهای ایرانی از احزاب سیاسی مختلف سعی می‌کنند که رأی ایرانیان به ویژه در شهر تورنتو را به دست آوردند.

شش ایرانی-کانادایی در انتخابات فدرال ۲۰۱۵ کاندید شده‌اند که در این میان چهار نفر از آن‌ها در حوزه‌های انتخاباتی‌ای در شهر تورنتو کاندید شده‌اند که به «تهرانتو» مشهورند و جمعیت بالایی از ایرانیان در این حوزه‌ها ساکن‌اند.

علی احساسی از حزب لیبرال در حوزه رأی‌گیری «ویلودل» تورنتو توانست به مجلس عوام راه یابد و پویان طبسی‌ن‍‍‍ژاد رقیب احساسی در همین حوزه و از حزب چپ نئودمکرات، ناکام ماند.

در منطقه‌ای شمال «ویلودل»، در حوزه رأی‌گیری «ریچموندهیل»، مایکل پارسا از حزب محافظه‌کار کاندید شد و ناکام ماند و رقیب او مجید جوهری در همان حوزه انتخابی اما به نمایندگی از حزب لیبرال به مجلس عوام کانادا راه یافت.

این برای اولین بار در تاریخ کاناداست که نمایندگان ایرانی‌تبار به مجلس عوام راه پیدا می‌کنند.

بر اساس آمار سراسری کشور کانادا در سال ۲۰۱۱ بیش از ۱۶۳ هزار مهاجری که محل تولد آن‌ها ایران است در این کشور زندگی می‌کنند. در این میان برآوردها نشان می‌دهد که حدود ۶۵ هزار نفر ایرانی در تورنتو و حومه زندگی می‌کنند. تعداد ایرانیان ساکن کانادا البته بیشتر از این برآوردهاست چرا که نسل دوم مهاجرانی که در کانادا به دنیا آمده‌اند در برنامه آمار سراسری به عنوان «ایرانی» محاسبه نمی‌شوند.

اولین افغانستانی-کانادایی به پارلمان راه یافت

شهر پیتربرو در استان انتاریو مریم منصف را به مجلس عوام فرستاد. منصف ۱۱ ساله بود که به همراه مادر و خواهرش، افغانستان تحت حکومت طالبان را ترک کرد به کانادا آمد. عموی او ساکن شهر کوچک پیتربرو بود و  منصف نیز آنجا ساکن شد؛ او خود را افغانستانی-پیتربرویی می‌داند.

منصف کنشگر حقوق زنان است و پیش از این در سمت‌های دولتی در شهر خود خدمت کرده و در انتخابات‌ شورای شهر نیز نقش داشته است. او نیز به مانند نمایندگان ایرانی‎تبار با حزب لیبرال همراه شده و به مجلس عوام راه یافت.

قانون جدید شهروندی کانادا و رأی مهاجران

قانون شهروندی کانادا که با لایحه «سی-۲۴» ابتدا معرفی شد و در ژوئن ۲۰۱۴ و زمان نخست‌وزیری هارپر به قانون تبدیل شد، از اهرم‌های مخالفت حزب لیبرال و حزب نئودمکرات با دولت هارپر بود. از طریق مخالفت با قانون جدید شهروندی کانادا، این احزاب توانستند حمایت مهاجران جدید، قدیمی و کسانی که از خانواده‌های مهاجر می‌آیند را کسب کنند.

کریس الکساندر وزیر مهاجرت و شهروندی هارپر که لایحه «سی-۲۴» تحت وزارت او مطرح و قانون شد، در شب انتخابات ۱۹ اکتبر کرسی خود را در مجلس عوام از دست داد. پیکرینگ در استان انتاریو شهری است چسبیده به تورنتو که آمار مهاجران ساکن این شهر در سال‌های اخیر افزایش یافته و مردم این شهر در روز انتخابات پیامشان را به الکساندر فرستادند.

«سی-۲۴» در چند سری ماده مربوط به شهروندی، کانادایی بودن را تبدیل به امتیازی کرد که دولت می‌تواند این امتیاز را هر زمان به دلایل مختلف از جمله نقض قانون و تخلف‌ها از شهروند بگیرد و شهروند را اخراج کند.

با اینکه کانادا شهروندی دوگانه را می‌پذیرد، قانون جدید شهروندی در دوران هارپر به گونه تنظیم شد که اگر حتی شهروندی در کانادا متولد شده باشد و خانواده او شهروند کشورهای دیگری باشند، اگر چنانچه او تخلفی کند، دولت حق دارد شهروندی این فرد را لغو و او را به کشور والدینش اخراج کند.

«سی-۲۴» همچنین پیش نیازهای و شرایط شهروند کانادا شدن را برای پناهجویان و مهاجران دشوارتر کرد و زمان رسیدگی به پرونده‌های تقاضای شهروندی از ۱۴ ماه  به ۲۴ ماه (در مورد برخی از متقاضیان به ۴۸ ماه) افزایش داد. همچنین دولت حق این را پیدا کرد که رسیدگی به تقاضانامه شهروندی افراد را به‌صورتی نامحدود به تعویق بیاندازد.

دولت هاپربه شکل‌های مختلف بروکراسی اداری شهروند شدن را افزایش داد. همچنین طبق قانون مهاجرت جدید به افراد پناهنده توضیح داده شد که هرگز به کشور مبداء خویش نمی‌توانند بازگردند، حتی اگر شرایط کشورشان تغییر کند.

تحلیل‌گران کانادایی بر این باورند که «سی-۲۴» رابطه دولت هارپر را با خانواده‌های مهاجر و پناه‌جویان و آن دسته از رأی‌دهندگان که به ارزش‌های کانادا به‌عنوان یک کشور مهاجرپذیر باور داشتند، مکدر کرد.

روبنده زنان مسلمان بحث سرنوشت‌ساز در انتخابات فدرال

حزب متمایل به چپ نئودموکراتیک، در جدال سیاسی بر سر مسئله نقاب زدن زنان مسلمان از دو حزب رقیب عقب افتاد. حزب محافظه‌کار کانادا در کارزاری استراتژیک، مسئله ممنوع کردن روبنده در مراسم سوگند شهروندی کانادا را به بحث داغ انتخاباتی تبدیل کرد و توانست رقیبان را ناچار کند که در این مورد اعلام موضع کنند.

با اینکه دادگاه تجدیدنظر فدرال در اوتاوا رأی داد که چنین تصمیمی خلاف قانونی اساسی کاناداست، با این حال هارپر همچنان با برگ برنده «اسلام هراسی» – اتهامی که این حزب همیشه رد کرده است- توانست رأی محافظه‌کاران غیرمسلمان را به دست آورد.

هارپر تا جایی پیش رفت که نظر خود را نظر «اکثر زنان و مردان کانادایی» خواند و زدن روبنده را «توهین بزرگی به ارزش‌های کانادا» خواند. تو رودو گفت که هارپر اهل محافظت از حقوق اقلیت‌ها نیست و توماس مولکر از حزب دمکرات نوین، ارزش‌های قانون اساسی و حکم دادگاه را به‌پیش کشید.

استفن هارپر بر سر حجاب و روبنده یک ماه مانور داد. ژیل دوسپ، رهبر حزب جدایی‌طلب کبک کانادا نیز از موضع‌گیری‌های هارپر حمایت کرد، و لیبرال‌ها هم موضعی میانه اما مخالف هارپرگرفتند. در این میان توماس مولکار و حزب چپ دمکرات نوین بر قانون اساسی کانادا و حقوق مدنی تأکید کردند که این موجب شد رأی خود را در استان‌های کمتر مهاجرپذیر از دست بدهند. در استان فرانسوی‌زبان کبک، چند تن از کاندیداهای نئودموکرات رسماً از حزب چپ فاصله گرفتند و مخالف روبنده زنان مسلمان شدند.

شکست حزب نئودموکرات

حزب چپ دموکرات نوین در انتخابات اخیر موفق به کسب کرسی‌های زیادی نشد و تعدادی از کرسی‌های پیشین خود را نیز از دست داد.

حزب لیبرال موفق شد که با پیام «پایان دادن به دوران هارپر» این ایده را پیش ببرد که رأی دادن به حزب نئودموکرات رأی‌ها را تقسیم خواهد کرد و استراتژی درست‌تر برای پایان دادن به دولت هارپر حمایت از حزبی است که نظرسنجی‌های پیش از انتخابات پیش‌تاز و در رأس بوده است.

در آخرین نظرسنجی پیش از آغاز رأی‌گیری، لیبرال‌ها ۹ درصد از حزب محافظه‌کار پیش بودند. در این نظرسنجی که از سوی سازمان آماری نانوس و با همکاری چند رسانه کانادایی برگزار شده بود، لیبرال‌ها ۱ /۳۹ درصد، محافظه‌کاران ۵ / ۳۰ درصد و نئودومکرات‌ها ۷ / ۱۹ درصد آرا را از آن خود کردند.

انتخابات فدرال کانادا در سال ۲۰۱۵، چهل و دومین انتخابات عمومی این کشور بود. تعداد کرسی‌های مجلس عوام که احزاب شرکت‌کننده در این دوره از انتخابات بر سر تصاحب آن‌ها مبارزه کردند، ۳۳۸ کرسی است که نسبت به انتخابات فدرال گذشته تعداد ۳۰ کرسی افزایش داشته است.