اینترنت روحانی، کندتر از اینترنت احمدی‌نژاد

مرکز پژوهش‌های مجلس ایران، دی ماه سال جاری در گزارشی وضعیت اینترنت ایران را با دیگر مناطق جهان مقایسه کرده است که بر اساس آن، رتبه ایران از نظر نرخ اشتراک و استطاعت‌پذیری اینترنت پهن باند ثابت و ضریب نفوذ اینترنت در مقایسه با کشورهای منطقه، بسیار پایین است.

محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات فروردین ماه سال جاری از افزایش سرعت اینترنت در ایران خبر داده و گفته بود: «پیش‌بینی می‌شود سرعت اینترنت برای استفاده افراد عادی به حداقل دو مگابایت و در مراکز تجاری به ۱۰ تا ۲۰ مگابایت افزایش یابد.»

حالا که به روزهای پایانی سال ۱۳۹۳ خورشیدی نزدیک می‌شویم آیا وعده وزیر ارتباطات برای افزایش سرعت اینترنت تحقق پیدا کرده است؟

افزایش سرعت اینترنت در ایران با مخالفت برخی گروه‌ها و شخصیت‌های تندرو نظیر ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید محافظه‌کار شیعه روبه‌روست. مکارم شیرازی درباره اینترنت پر‌سرعت گفته است: «خدمات اینترنت پر‌سرعت تلفن همراه و تمام خدمات نسل سوم و بالا‌تر، کاری خلاف شرع و خلاف موازین اخلاقی و انسانی است»

به گفته مسئولان شرکت مخابرات ایران، ۴۲ میلیون کاربر اینترنت در ایران وجود دارد. داوود زارعیان، مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات ایران تعداد کاربران اینترنت پرسرعت در ایران را بیش از هفت میلیون کاربر اعلام کرده و گفته است: «حدود دو و نیم میلیون مشترک ما از IDSL با پهنای باند بیش از ۲۵۶ کیلوبایت سرعت استفاده می‌کنند.»

این روزها برخی کاربران ایرانی به این نقل قول اشاره می‌کنند که گفته می‌شود: «اگر سرعت اینترنت‌تان دچار اختلال و مشکل شد، با پشتیبانی شرکت تماس نگیرید. بلکه تقویم را نگاه کنید»

نادر، یکی از این کاربران، با اشاره به کاهش سرعت اینترنت خانگی خود به رادیو زمانه می‌گویند: «احتمالاَ این کاهش سرعت به‌خاطر دهه مبارک فجر است. سرعت اینترنت بعد از روی کار آمدن دولت آقای روحانی کاهش محسوسی داشته یا حداقل برای من که چنین بوده.»

به گفته او از وقتی دولت روحانی روی کار آمده، خلاف حرف‌هایی که می‌زنند سرعت اینترنت را خیلی پایین آورده‌اند.

او که از اینترنت پرسرعت استفاده می‌کرده اکنون از‌‌‌ همان دایل‌آپ سابق استفاده می‌کند که حتی فیلترشکن هم با آن کار نمی‌کند.

نادر می‌گوبد:«فقط یک روز از صبح تا چهار بعدازظهر وقت گذاشتم تا صفحه فیس‌بوکم را باز کنم. می‌خواهند صبر و تحمل ما‌ را زیاد کنند گویا. البته این کاهش سرعت ظاهراً درآمدزایی هم دارد. کسانی که قبلاً شش ماهه اینترنت را شارژ می‌کردند و همیشه تا پایان تاریخ شارژ چند گیگ اضافه می‌آوردند حالا همان مقدار شارژ را یک ماهه تمام می‌‌کنند و می‌بایست دوباره شارژ کنند. از آب هم کره می‌گیرند انگار.»

حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران، شهریور‌‌‌ماه سال جاری در یک نشست مطبوعاتی یکی از تصمیم‌های دولت را ایجاد شبکه ملی اطلاعات دانسته بود که در آن سرعت اینترنت بسیار بیش از وضعیت فعلی خواهد بود.

او با اشاره به سرعت کم اینترنت در ایران گفته بود که اگر بخواهیم مقاله‌ای دانلود کنیم، باید ساعت‌ها بنشینیم و گاهی آدم پای اینترنت خوابش می‌برد.

مانی، کاربر ایرانی ساکن ترکیه در این‌باره به رادیو زمانه می‌گوید: «هم سرعت کم شده و هم واگذاری هر نوع اینترنت نامحدود ممنوع شده. در حقیقت قیمت هم افزایش پیدا کرده به علاوه اینکه در برخی موارد، استفاده از وی‌پی‌ان در دانلود فایل‌ها باعث می‌شود مصرف حجم ده برابر حالت عادی شود. یعنی اگر یک فایل ۱۰۰mb حجم دارد وقتی با وی‌پی‌ان دانلود می‌شود، ۲gb حجم مصرف می‌کند و پشتیبانی هم به مردم اعلام می‌کند اگر در این خصوص اعتراضی دارید باید شکایت‌نامه کتبی بنویسید و اعتراض‌تان را از مراجع قضایی پیگیری کنید!»

حسین میرزمانی، کارشناس اینترنت ساکن ایران، به رادیو زمانه می‌گوید: «در زمینه سرعت اینترنت، با توجه به زیرساخت‌های ضعیف ایران که در انحصار مخابرات است، بیشتر از ١۶ مگ امکان‌پذیر نیست. شما در کشور‌های دیگر می‌بینید فیبر نوری تا خانه‌ها آمده و مردم اینترنت می‌گیرند اما در ایران فقط بین شهر‌ها فیبر نوری موجود است. دولت در حال بررسی حذف انحصار مخابرات بر روی کابل‌های مسی است که اگر انحصار از مخابرات برداشته شود، کمک بزرگی خواهد بود. در زمان دولت قبل، انحصار تأمین پهنای باند در اختیار شرکت دولتی “زیر ساخت” بود که خط ١۵۵ مگ اینترنت را سه هزار دلار می‌خرید و ۵٧ میلیون تومان به شرکت خصوصی می‌فروخت. دولت جدید حالا اجازه داده که خود شرکت‌ها پهنای باند بخرند.»

نوید دهقانی، یکی از کاربران ایرانی اینترنت، درباره مشکلات شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت در فضای مجازی می‌گوید: «گران بودن خیلی مهم نیست. می‌دانی مهم‌تر از آن چیست؟ اینکه وقتی آن پول را می‌دهی به همان اندازه سرعت و کیفیت نمی‌گیری! یا ترافیک به سرعت تموم می‌‌شود، یا افت سرعت داری و قطعی و …. یک اشکال اساسی دیگر هم که دارد این است که وقتی فایلی را دانلود می‌کنی، همان اول کل حجم آن فایل را از حجمت کم می‌کند! این تازه چند مورد پیش پا افتاده بود. آن‌قدر مشکلات دارند که قابل گفتن نیست…»

اما امید ‌پور‌محمدعلی، مسئول سابق نت حزب اعتماد ملی شهر یزد که اکنون ساکن کاناداست به رادیو زمانه می‌گوید که وضعیت پهنای باند در ایران رو به افزایش است. او می‌گوید: «البته در سال جدید پهنای باند کشور دو برابر شده و قیمت تعرفه‌های اینترنتی هم ۳۵ درصد کاهش یافته‌اند.»

پورمحمدعلی به نام برخی شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت اشاره می‌کند و می‌گوید: «شرکتی هست که در حال حاضر سرعت ۱۶ مگابایت بر ثانیه را هم ارائه می‌دهد و شرکت‌های دیگر سرعت‌های ۱۲ مگابایت و ۸ مگابایت بر ثانیه را به مشتریان خود ارائه می‌دهند. در زمان دولت قبل حداکثر سرعت ۲ مگابایت بر ثانیه و به صورت محدود ارائه می‌شد. در مجموع ۱۴ شرکت مجوز ارائه خدمات اینترنت پر سرعت را دارند که تنوع قیمت و خدمات، دارند.»

با وجود این، برخی کاربرها معتقدند که شرکت‌های ارائه اینترنت، پهنای باند را با قیمت بالا از شرکت زیر ساخت می‌خرند و بعد قیمت سرعت‌های مختلف را گران می‌کنند و به مردم می‌فروشند.

یکی از کاربران می‌گوید: «من پارس آنلاین دارم. پیام برایم آمده که از اول آذر اینترنت شبانه رایگان نیست و یک سوم از دانلود حساب می‌شود. برای اینترنت نامحدود هم سقف دانلود گذاشته‌اند.»

پورمحمدعلی در این‌باره می‌گوید: «کسانی که از پایین بودن سرعت شکایت دارند باید ابتدا خط تلفن خود را بررسی کنند که بستگی به مخابرات دارد. اینکه سیستم سیمی آن‌ها فرسوده است یا نه، اگر فرسوده باشد باعث ایجاد نویز شده و از سرعت اینترنت کم می‌کند که با تماس با شرکت خود می‌توانند این موضوع را چک کنند و در صورت حل نشدن مشکل، شرکت دیگری انتخاب کنند.»

فیلترشکن، فیس‌بوک و باقی ماجرا

مشترکان ایران فیس‌بوک برای استفاده از این شبکه اجتماعی از فیلترشکن استفاده می‌کنند که این مسأله باعث کندی سرعت اینترنت خانگی آن‌ها می‌شود.

دی ماه سال جاری، محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته بود که «فیلترینگ هوشمند» اینترنت در ایران با محدود کردن دسترسی به «تصاویر زننده» در شبکه اجتماعی اینستاگرام آغاز به کار کرده است. با این حال راه‌اندازی این شیوه سانسور نوین، به رفع فیلتر از فیس‌بوک، یوتیوب و … نخواهد انجامید.

مریم، ساکن اردبیل در این زمینه می‌گوید: «مشکل از فیلترشکن است اما نکته اصلی این است که بعد از روی کار آمدن دولت روحانی، سرعت اینترنت تغییر محسوسی پیدا نکرده است.»

میرزمانی به عنوان کارشناس اینترنت در این‌باره می‌گوید: «اگر شما از فیلترشکن مناسب استفاده کنید هیچ تغییری در سرعت‌تان ایجاد نمی‌شود اما شدت فیلترینگ تفاوتی نداشته و سیاست دولت درباره فیس‌بوک و صفحه‌های سیاسی و … تغییری نکرده است.»

به اعتقاد پورمحمدعلی اما بعضی از شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت، بیش از پهنای باندی که در اختیار دارند به مشتریان خود اینترنت فروخته‌اند. یعنی کاربر بیشتری نسبت به پهنای باندشان دارند که این موضوع باعث ایجاد ترافیک شده و از سرعت همه کاربران کاسته می‌شود. در این حالت کاربران با تست سرعت خود در سایت www. speedtest.net می‌توانند این موضوع را کنترل کنند.»

پورمحمدعلی با اشاره به ارائه اینترنت ۳G در دولت روحانی می‌گوید: «در شهر‌های بزرگ اینترنت ۴G هم ارائه شده است و به زودی کل کشور زیر پوشش اینترنت ۴G می‌رود که این خدمت بزرگی به نت در ایران است.»

به گفته مسئول سابق نت حزب اعتماد ملی، یکی از مشکلاتی که در مورد توسعه اینترنت و ارائه سرعت بالا‌تر در ایران وجود دارد عدم توسعه فیبرنوری است و سیم‌های فرسوده مسی وظیفه انتقال اینترنت را بر عهده دارند.

پور‌محمدعلی می‌گوید: «آنچه مشخص است دولت روحانی تلاش خوبی برای توسعه اینترنت و حمایت از شرکت‌های خصوصی در این حوزه داشته و انحصار دولت بر اینترنت را کم کرده است.»

درباره درستی این ادعا، بحث‌ها و تردید‌های زیادی وجود دارد.

در حال حاضر و بر اساس آخرین رتبه‌بندی منتشر شده از سرعت اینترنت، ایران در میان ۱۸۶ کشور جهان، رتبه ۱۷۰ را به خود اختصاص داده است و از کند‌ترین کشور‌ها در زمینه اینترنت است.