بارش باران، گرد و غبار ناشی از توفان خاک و شن را که در سه روز گذشته زندگی مردم سیستان و بلوچستان را مختل کرده بود، فرونشاند. در این سه روز براثر شدت وزش توفان، غلظت گرد و غبار در شهرهای استان، به ویژه زاهدان به ۲۵ برابر حد مجاز رسید.
از روز اول اسفند ماه، توفان شدید گرد و غبار، زندگی در شهر زاهدان، و بسیاری از شهرهای شمال استان سیستان و بلوچستان را تحت تأثیر قرار داده است.
از روز اول اسفند، هوا پر از گرد و غبار شد، این مساله شعاع دید را بسیار پایین آورد وهمه مدارس زاهدان ناچار به تعطیلی شدند. همچنین بسیاری از مناطق در این سه روز برق نداشتند و جاده زاهدان – کرمان، در محدوده نصرتآباد و شوره گز مسدود شد.
سعید محمودی، مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان وبلوچستان، در گفتوگو با ایرنا غلظت ذرات معلق در هوای شهر را ۲۵ برابر حد مجاز توصیف کرد و گفت ریزگردها در زاهدان «به سه هزار و ۸۰۰ میکروگرم بر مترمکعب رسیدند.»
عباسعلی ارجمندی، فرماندار زاهدان نیز از پارگی ۳۵۰ کابل برق بر اثر سقوط درختها خبر داده که توسط بادهای تند شکسته شدهاند.
مردم استان سیستان و بلوچستان مدتهاست که درگیر ورود بادهای تند و افزایش ریزگردها در هوا هستند که تنفس را دشوار میکنند، اما منشأ این توفانها بررسی نمیشوند. برخی معتقدند که این گرد و غبارها به دلیل خشکسالی ۱۶ساله و وزش بادهای موسمی ۱۲۰ روزه بر خاک سواحل دریای عمان است. سرعت این بادهای موسمی گاهی به ۸۰ کیلومتر در ساعت میرسد و این بادهای تند با خودشان گرد و غبار را از زمینهایی که مدتهاست تحت شرایط خشکیاند، به همراه میآورند.
با این حال اکنون فصل بادهای موسمی نیست و این نگرانی وجود دارد که پدیده جوی دیگری در کار باشد. بادهای موسمی مانسون در دریای عمان معمولا در اردیبهشت و خردادماهاند.
محمدرضا امیرمرادی، مدیرکل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان، توفان گرد و غبار را مرتبط به یک سیستم جوی دانست که از طرف جنوب غرب استان وارد شده است. این سیستم جوی باعث شده که سرعت باد در زاهدان به ۱۲۰ کیلومتر در ساعت برسد و شرایط جوی در شهرهای میرجاوه، نصرت آباد و منطقه زابل خراب شود.
عباس شیبک، عضو کمیسیون عمران شورای شهر زاهدان دراین باره به خبرآنلاین گفته است: «روز گذشته آب و هوای زاهدان فجیع بود و شعاع دید پایین آماده بود. سرعت بادها هم بیسابقه بود و موجب شد که بسیاری از درختها قطع شده و بر روی ماشینها سقوط کنند.»
این عضو شورای شهر زاهدان بر این باور است که منشأ ریزگردها از سمت استان خوزستان است. اما دلیل خاصی را برای این نظریه ارائه نداده است.
فریبا برنایی، یک عضو دیگر شورای شهر زاهدان اما این باور است که اختلافات دما باعث توفانها شده است. او به خبر آنلاین گفته: «بهقدری باد و گرد و خاک به شهر وارد شد که تقریباً همه خانه زیر خاک بودند و کودکان و بزرگسالان جرأت نداشتند از خانهها بیرون بیایند.»
امین الله نقشبندی، عضو کمیسیون حقوقی شورای شهر زاهدان این توفان گرد و غبار را «غیرعادی» خواند و گفت: «استان سیستان به بادهای ۱۲۰ روزه معروف است و این بادهای فصلی در اردیبهشت ماه به شهرها ورود پیدا میکند، از حوزه کرمان و کویر لوت به سمت استان میآید، اما هیچ وقت سابقه نداشته است که در این فصل بادهای توفانی به شهر وارد شوند.»
آنچه که واضح است این است که پژوهشی مستقل توسط سازمان حفاظت از محیط زیست در استان سیستان و بلوچستان صورت نگرفته تا به دلایل بروز توفان ریزگردها و یا منشأ آنها رسیدگی کند و به این دلیل است که نظرات شخصی کنشگران یا مقامات استانی در رسانهها مطرح میشوند.
نحوه پوشش رسانهای توفانهای گرد و غبار در سیستان و بلوچستان، اعتراض کنشگران بلوچ را به دنبال داشت که بر این باور بودند که پوشش رسانهای مشکلات مشابه در خوزستان به مراتب بیشتر است و رسانهها در مورد پوشش مشکلات استان سیستان و بلوچستان کوتاهی میکنند.
بنا به گزارش اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان، باران هم اکنون هم در بیشتر نقاط شمالی سیستان و بلوچستان میبارد و تا فردا ادامه خواهد داشت. جمعیت هلال احمر و نیروهای امدادی هلال احمر در پی توفان شدید گرد و خاک و بارش باران در دو روز گذشته در نواحی شمالی و مرکزی استان سیستان و بلوچستان بسیج شدهاند و چون بیم آن میرود که بارانها به سیلاب بیانجامد، این نیروها همچنان در حالت آمادهباشاند.
همچنین بنا بر اعلام فرمانداری زاهدان با توجه به نامساعد بودن شرایط، مدارس ابتدایی همچنان تعطیلاند.