در پی درخواست مسعود بارزانی از پارلمان اقلیم کردستان برای برگزاری هر چه سریع تر همه‌پرسی استقلال از دولت مرکزی عراق، دولت آمریکا مخالفت خود را با استقلال کردستان اعلام کرد. به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، کاخ سفید که کُردها، سنیان و شیعیان عراق را به تشکیل دولت ائتلاف ملی در بغداد تشویق می‌کند، با این مخالفت به شکل علنی نشان داد که حداقل تمایلی به استقلال کردستان عراق ندارد. جاش ارنست، سخنگوی ریاست جمهوری آمریکا، گفت: «ما همچنان بر این باوریم که عراق اگر متحد باشد قوی‌تر است.» جنيفر ساکی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمريکا نیز در نشست رسانه‌ای خود گفت: «در تماس جان کری، وزير امور خارجه آمريکا با مسعود بارزانی، از وی خواسته شد تا در دولت جديد عراق شرکت کند. به او تأکید شد اين موضوع ضرورتی حياتی دارد.» سخنگوی وزارت خارجه آمريکا همچنین گفت که واشنگتن از کردها می‌خواهد به نقش و مشارکت استراتژيک خود در روند سياسی عراق ادامه دهند. ساکی بار دیگر تشکيل «دولتی مقتدر از همه گروه‌ها و طایفه‌ها در عراق» را پاسخگوی «حقوق، خواسته‌ها و نگرانی‌های مشروع تمامی عراقی‌ها» دانست. جو بایدن، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا نیز با فواد حسین، رئیس کابینه مسعود بارزانی در کاخ سفید دیدار کرد و به هیأت حاضر گفت: «برای مبارزه با گروه اسلامی داعش، مهم تشکیل دولت جدید با شرکت همه گروه‌ها و طایفه‌های عراقی است.» جو بایدن در چارچوب جلب حمایت از تشکیل دولت ائتلاف ملی در عراق با رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه نیز گفت‌وگوی تلفنی داشت.
«پيشمرگه‌ها از مناطقی که مستقر شده‌اند عقب نمی‌نشینند»
مسعود بارزانی، رئيس اقليم کردستان عراق روز پنج‌شنبه (۳ ژوئيه / ۱۲ تير) در نشست ویژه پارلمان کردستان شرکت کرد و از نمایندگان آن خواست تا هرچه سريع تر کميته مستقل انتخابات تشکيل دهند و قوانين مربوط به برگزاری همه‌پرسی برای استقلال کردستان عراق از دولت مرکزی را تدوين کنند.
بارزانی در پارلمان کردستان گفت: «زمان آن فرارسیده که ما در مورد سرنوشت خود، خود تصمیم بگیریم نه این‌که دیگران درباره ما تصمیم بگیرند.» وی رویدادهای اخیر در عراق را نتیجه سياست‌های غلط نوری مالکی، نخست‌وزير عراق دانست و تأکید کرد که در این مورد کردها پیش از این به مالکی هشدار داده بودند. بارزانی همچنین گفت نيروهای پيشمرگه از مناطقی که در آن‌ها مستقر شده‌اند عقب نخواهند نشست. این در حالی است که شهر نفت‌خیز کرکوک هم‌اکنون در دست پیشمرگه‌های کرد است و پیش از این نیز بارها مقام‌های کردستان خواهان پیوستن کرکوک به خاک اقلیم کردستان شده بودند. پیش از حمله نیروهای داعش، میان کردها، شیعیان و سنیان عراق تنش شدیدی حاکم بود. با حمله داعش و تصرف چندین شهر در شمال این کشور، اکنون احتمال تجزیه عراق می‌رود. در حالی‌که اقدامات تروریستی از ماه‌ها پیش در عراق افزایش داشته، کردستان عراق در آرامش به‌سر می برد و بر خلاف دیگر مناطق عراق به توسعه اقتصادی خود ادامه داده است.
1- ایران و آمریکا بطور مستقل بر ضرورت حفظ یکپارچگی سرزمینی عراق تأکید کردند و تجزیه را به سود عراق ندانسته و با هر گونه تجزیه طلبی و تشکیل کشور مستقل کردستان مخالف هستند.
2- کردستان عراق بدون حمایت مستقیم سیاسی و اقتصادی ایران و آمریکا امکان ظهور و بروز نخواهد داشت چنانکه اقلیم کردستان نیز وجود و ادامه حیات خود را مرهون حمایت سیاسی ابتدایی آمریکا در شکل گیری عراق جدید و ایجاد فضای مناسب برای فعالیت اقتصادی از سوی ایران می باشد بطوریکه کردستان در شرایط موجود از جایگاه ممتازی در مبادلات تجاری غیر رسمی ایران جای دارد.
3- مقامات کردستان عراق طی دهها و سالهای اخیر تلاش قابل توجهب داشتند تا خود را از متحدین و همراهان ایران معرفی کنند چنانکه در ایام دفاع مقدس در کنار ایران و مقابل ارتش صدام قرار داشته و هزینه های بسیار قابل توجهی نیز پرداخت کردند چنانکه برای مقابله با صدام و سپس شکل گیری عراق جدید نیز از همکاری تامی با سیاستهای آمریکایی برخوردار شدند اکنون نیز ضمن حفظ رابطه جدی با سیاستهای آمریکایی تلاش فراوانی برای حفظ و گسترش روابط با ایران دارند.
4- ایران و آمریکا بنابر ملاحظاتی متفاوت ناچار از اندیشیدن به اهداف مشترک در عراق هستند چنانکه در مقطع زمانی سرنگونی صدام توسط نیروهای متحد به رهبری آمریکا منطقا و بدون هیچ حاشیه خاصی روندی مشابه شکل گرفت که اگر نبود کار سرنگونی صدام با پیچیدگی و هزینه بالاتری همراه بود.
5- ایران و آمریکا در موضوع افغانستان نیز در مقاطعی با اهدافی مشترک برای برخورد با اقدامات افراطی طالبان و القاعده روبرو بودند که در این خصوص نیز بی هیچ حاشیه خاصی برای سرنگونی این جریان افراطی از اقداماتی با همپوشانی قابل قبول برخوردار شدند مواضع و اقداماتی که در سرنگونی حکومت طالبان و ایجاد زمینه بازگشت مردم به حکومت را فراهم کرد.
6- ایران و آمریکا با اختلافات فراوانی که در مبانی و اصول و حتی منافع کوتاه تا بلند مدت نگاه به عراق و سوریه دارند اما در مواضع اعلامی ، منافع قابل تعریف و حتی برنامه های اقدامی در مخالفت با داعش ، حفظ مدل حاکمیتی موجود هر چند با مصداقی افراد حاکم ، قدرت گیری جریانات وابسته به بعثیهای عراقی ، ممانعت از تجزیه عراق و شکل گیری حکومتی سنی غیر قابل کنترل توسط شیعیان و کردهای عراقی و شکل گیری کشور مستقل کردی از اشتراک نظر برخوردارند.
7- تصور می کنم ضمن توجه به تجربه گذشته و تصمیمات استراتژیک ایران در موارد قبلی مرتبط به شرایط افغانستان و عراق بررسی این سوال که آیا در شرایط موجود نیز می توانیم به پذیرش همسویی ، همکاری و حتی برنامه مشترک(اقدام مستقل) دو کشور در برخورد با موضوعات عراق اعم از داعش ، جریان بعثیها ، تجزیه عراق بعنوان انتخاب یا ضرورتی کلیدی فکر کرد؟ گزینه راهبردی که قطعا همچون دو تجربه قبلی باید در فضایی غیر سیاسی و هیجانی بررسی و مورد تصمیم گیری مسئولین قرار گیرد.
8- تصور می کنم سوال دیگری در این قابل طرح باشد به معنا که آیا ایران از قبل همکاری غیر مستقیم و حتی مشترک مذکور قادر خواهیم بود فرصت سازی کرده و برای افزایش عمق استراتژیک ایران در عراق و رفع موانع پیش رویر سوریه نتایج قابل قبولی را بدست آوریم؟ پذیرش سطحی از همکاری در برخورد با داعش در عراق می تواند زمینه بهره برداری مناسب تر از شرایط برای تحقق اهداف مذاکراتی ایران با 1+5 باشد؟
9- کارشناسان و مردم به خوبی می دانند که تصمیم گیری و کسب موفقیت در حوزه منازعات و کشمکش های روابط بین الملل از شرایط بسیار دشوار و پیچیده برخوردار است لذا تصور می کنم باید به مسئولین کشور در حوزه های سیاسی و نظامی یاری دهیم تا فارغ از هیجانات و دغدغه آفرینی های روزمره در صدد انتخاب بهترین گزینه های اعلامی و اقدامی برای مدیریت موضوع داعش ، کردستان ، بعثیهای عراقی باشند اقداماتی که باید بنابر مصلح ، منافع ، محدودیتها و ظرفیتهای کشورمان با یا بدون پذیرش همراهی و همکاری با سایر بازیگران بین المللی پیگیری گردد.
10- تصور می کنم ضروری است ضمن اعتماد به مسئولین باید بپذیریم که جمهوری اسلامی ایران از چنان بلوغ و پختگی برخوردار است که بتواند ضمن حفظ تمامی اصول و اهداف به همکاری های موضوعی و موردی و مقطعی با هر بازیگر بین المللی به استثنای رژیم اشغالگر فلسطین اقدام کند.
محسن / 06 July 2014