جشنواره فیلم فجر بدون «قصه‌ها»ی رخشان بنی‌اعتماد؟

حمید سالک، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در نامه‌ای به حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی کشور نسبت به حضور برخی از فیلم‌هایی که به گفته او «حامی فتنه»‌اند و در جشنواره فجر قرار است به نمایش درآیند، ابراز نگرانی کرد. یکی از این فیلم‌ها «قصه‌ها» تازه‌ترین ساخته رخشان بنی‌اعتماد است.

پیش از آن که رییس کمیسیون فرهنگی مجلس به رییس سازمان سینمایی کشور نامه بنویسد، در برخی رسانه‌های وابسته به حکومت، نویسندگانی با نمایش فیلم «آشغال‌های دوست‌داشتنی» ساخته محسن امیریوسفی و «قصه‌ها» ساخته رخشان بنی‌اعتماد در جشنواره فیلم فجر مخالفت می‌کردند. اکنون ظاهراً در آستانه برگزاری سی و دومین جشنواره فیلم فجر، این رویکردهای سلبی شدت گرفته است.

احمد سالک، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی به خبرگزاری مهر گفته است: «اگرچه دست‌اندرکاران جشنواره برای عدم حضور برخی فیلم‌های حامی فتنه تلاش‌های فراوانی کرده‌اند، اما حضور برخی از این فیلم‌ها در جشنواره باعث نگرانی است.»

او در نامه‌اش به حجت‌الله ایوبی از تازه‌ترین ساخته محسن امیریوسفی و رخشان بنی‌اعتماد به عنوان فیلم‌هایی علیه منافع مردم و کشور یاد کرده و از وزارت ارشاد خواسته است نسبت به اینگونه فیلم‌ها حساس باشد.

حمید سالک به خبرگزاری مهر گفته است: «مجلس درباره فتنه حساسیت دارد و اجازه نخواهد داد که برخی جریانات و یا برخی افراد ناآگاه با نادیده گرفتن حرکت مردم قرائت خارجی‌ها از فتنه ۸۸ را در جامعه نشر دهند.»

«قصه‌ها» ساخته رخشان بنی‌اعتماد تاکنون از نظر اکران با محدودیت‌ها و مشکلات بسیاری روبرو بوده، چنانکه حتی نمایش این فیلم در سینماهای کوچک و در محافل روشنفکری هم برتابیده نشد و با این‌حال منتقدانی که این فیلم را دیده‌اند، آن را ستوده‌اند. جواد طوسی، منتقد سینمایی درباره این فیلم می‌‌گوید: «بایکوت کردن اثری که شناسنامه‌ای درست و واقع‌بینانه از جامعه معاصر و طبقه‌بندی اجتماعی ناهمگونش ارائه می‌دهد و نگاهی غمخوارانه به اقشار فرودست و آسیب‌پذیر دارد و محروم ساختن مخاطبان جدی و پیگیر این فیلمساز از مشاهده آخرین کارش، نوعی جفا به سینمای اجتماعی است.»

خانم بنی‌اعتماد در این فیلم سراغ شخصیت‌های فیلم‌های پیشین‌اش، آثاری مثل «خارج از محدوده»، «روسری آبی»، «گیلانه» و «خون‌بازی» رفته و دگرگونی‌‌های زندگی آنان را در سایه تحولات سیاسی و اجتماعی پس از وقایع ۲۲ خرداد ۸۸ بررسیده است.

خبرگزاری فارس از «قصه‌ها» ساخته رخشان بنی‌اعتماد به عنوان فیلمی یاد کرده که «به حوادثی اشاره دارد که مدت‌هاست از اولویت‌های فکری مردم کنار گذاشته شده و اگر هم در جایی از آن صحبت می‌شود تنها برای عبرت‌آموزی است نه بزرگداشت آن.»

خانم بنی‌اعتماد اما درباره این فیلم گفته است: «بعد از نزدیک به سه دهه فیلمسازی هنوز شخصیت‌های فیلم‌های مستند و سینمایی‌ام برایم زنده است و با آن‌ها زندگی می‌کنم. “قصه‌ها” برگشت دوباره به شخصیت‌های فیلم‌های قبلی‌ام در شرایط امروز است. گرچه فیلم “قصه‌ها” روایتی کاملاً مستقل دارد، اما برای خود من و کسانی که فیلم‌های قبلی‌ام را دیده‌‌اند، مروری بر سرنوشت آدم‌ها و شرایط اجتماعی سه دهه گذشته است.»

این فیلم سال گذشته در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر هم به نمایش درنیامد.

خبرگزاری فارس، پیش از آنکه کار بالا بگیرد و پای رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هم به این دعوا باز شود، نوشته بود: «حضور نداشتن فیلم‌هایی مانند “آشغال‌های دوست‌داشتنی” و “قصه‌ها”‌‌ همان‌طور که سال گذشته هیچ تأثیری روی جشنواره نداشت، امسال نیز نبودشان هیچ خللی را بر فجر ۳۲ وارد نمی‌کند بلکه تنها باعث می‌شود مردمی که بلیت‌های جشنواره را می‌خرند با خیال راحت‌تری به تماشای فیلم‌ها بنشینند و از اینکه این فیلم‌ها فضای سینما را از محیطی فرهنگی به محل میتینگ‌های سیاسی تبدیل کند، نگران نباشند.»

«آشغال‌های دوست‌داشتنی» ساخته محسن امیریوسفی هم به ماجراهای ۲۲ خرداد ۸۸ و تأثیرات آن بر زندگی اعضای یک خانواده ایرانی می‌پردازد.

جواد شمقدری، پیش از آنکه دولتش به سر آید، در یکی از آخرین گفت‌و‌گوهایش به عنوان رییس سازمان سینمایی کشور درباره این فیلم گفته بود: «اگر ایراداتی که بیشتر تحت تأثیر هیجانات فیلمساز از مسایل فتنه در سال ۸۸ شکل گرفته است به صورت عاقلانه از درون فیلم پالایش شود به نظرم فیلم خوبی خواهد شد.»

۱۳ دی ماه، ۶۱ کارگردان سینمای ایران در نامه‌ای به حجت‌الله ایوبی از تبعیض در عرصه سینما گلایه کرده بودند. نامه ۶۱ کارگردان سینمای ایران را اگر با نامه حمید سالک، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس مقایسه کنیم، مشکلات سازمان سینمایی کشور و همچنین گرفتاری‌های سی و دومین جشنواره فیلم فجر به خوبی مشخص می‌شود. نویسندگان این نامه پس از اعتراض به ریخت‌و‌پاش‌های مالی و تخصیص بودجه‌های کلان به پروژه «سینمای فاخر» می‌پرسند: «به‌راستی وضعیتِ فیلمسازانی که دراین سال‌ها به دلیل نگاهِ از بالای مدیران سابق به آنان، تاکنون بی‌کار مانده‌اند چه می‌شود؟ تکلیف فیلم‌هایی که به دلایل واهی، فرصت اکران را از دست دادند و به روی پرده نرفتند، چه می‌شود؟ میلیارد‌ها تومان بودجه‌ از دست رفته سینماگران که می‌توانست به سینمای ایران جانِ دوباره ببخشد، چه می‌شود؟»

این نامه را سینماگرانی مانند مجید برزگر، کامبوزیا پرتوی، کیومرث پوراحمد، ناصر صفاریان، کیانوش عیاری و شهرام مکری امضاء کرده‌اند. برخی از این سینماگران در جشنواره‌های جهانی آثارشان را به نمایش گذاشته‌اند و از آنها تقدیر شده است.

جشنواره فیلم فجر از ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه برگزار می‌شود.

در همین زمینه:

جشنواره فیلم فجر؛ خبر و گزارش