یکشنبه هفته پیش، مقامات ایالت هاوایى اعلام کردند که خط لوله انتقال شیره قند به محل بارگیرى کشتى حاملش در بندر هونولولوى این جزیره دچار نشتى شده و چیزى در حدود ۲۲۳ هزار گالن از این ماده غلیظ و چسبناک، به آب‌هاى ساحلى منطقه نشت کرده است. شاید این ماجرا در برابر نشتى نفت از سکوهاى نفتى و یا نفت‌کش‌ها، که جزو فجایع شایع اکوسیستم‌هاى دریایى به حساب مى‌‌آید، اتفاق چندان نگران‌کننده‌اى جلوه نکند و چه بسا مسأله‌ى بامزه‌اى هم به نظر بیاد. اما این نخستین بارى است که چنین حادثه‌اى در این حجم گسترده رخ مى‌دهد و هیچکس هم انتظار تبعات تلخ این نشتى نادر را نداشت.
از آن‌جایی که چگالی شیره قند از آب بیشتر است، خلاف موارد نشتی نفت، دیگر از «لکه شیره» روی دریا خبری نیست؛ بلکه پرده چسبناکی از آن، مثل یک تور ماهیگیری، آرام‌آرام به سمت کف دریا حرکت می‌کند و در همین بین، مانع از تهویه آب لایه‌های زیرین خودش می‌شود. با این حساب، همه موجودات هوازی آن حوالی دچار خفگی می‌شوند.
از سال‌ها پیش، داده‌های ماهواره‌ای و شواهد زمین‌شناختی، هر دو حکایت از این داشتند که در بستر صحرای خشک آفریقا، دست‌کم سه حوزه خشک رودخانه‌ای به ابعاد رود راین مدفون شده‌اند؛ اما اینکه کِی این رودخانه‌ها جریان داشتند و چقدر آب جابجا می‌کردند، از سؤالاتی بوده که تا همین چند روز پیش هم نمی‌شد پاسخ روشنی به آن‌ها داد.
مطالعات اخیر تیمی از زمین‌شناسان دانشگاه واشنگتن نشان می‌دهد که قدمت این سه رودخانه، به حدود یکصد و بیست و پنج هزار سال پیش می‌رسد؛ یعنی وقتی که بادهای فصلی آفریقا در منطقه‌ای جریان داشتند که دست‌کم هزار کیلومتر از قلمرو فعلی‌شان فاصله داشته و به همین جهت بارندگی‌هایی که هم‌اکنون به جنگل‌های گرمسیریِ این قاره شکل داده، عملاً اراضی فعلی صحرا را تا سواحل مدیترانه سیراب می‌کردند.
کاوشگر ویجر-۱ رسماً از مرز منظومه شمسی گذشت. فضاپیمای ویجر ۱ (Voyager-1)، که در سال ۱۹۷۷ میلادی به اتفاق فضاپیمای دوقلوی خود، ویجر-۲ به قصد کاوش سیارات گازی منظومه شمسی رهسپار فضا شد، علاوه بر اینکه در حوالی «مرز متعارف منظومه شمسی» قرار دارد، تعریف ما از این منطقه را هم مدام تغییر می‌دهد. در چندهفته آخر ماه اوت سال گذشته، مغناطیس‌نگار کاوشگر ویجر-۱، نوسانات ناگهانی‌ای را گزارش می‌کرد که حکایت از ورود احتمالی‌اش به مرز هلیوسفر داشت. اما چندروز نگذشته، وضع به همان منوال قبلی‌اش برمی‌گشت؛ تا اینکه از روز ۲۵ اوت سال گذشته تاکنون، مغناطیس‌نگار ِ ویجر جهتش را کاملاً تغییر داد.
اما این مدرک هنوز کافی نبود. اگر دانشمندان ثابت می‌کردند که محیط باردار پیرامون فضاپیما نسبت به گذشته سردتر شده رسما می‌شد گفت که ویجر ۱ از منظومه شمسی خارج شده است. حالا با محاسبه‌هایی که دانشمندان صورت داده‌اند، این فضاپیما باگذشت ۳۶ سال از پرتابش، حدود ۱۸ میلیارد و ۲۰۰ میلیون کیلومتر (یعنی ۱۲۲ برابر فاصله زمین تا خورشید) از خانه‌اش فاصله گرفته و با سرعتی معادل ۶۰ هزار کیلومتر در ساعت به سمت فضای تاریک و سرد میان‌ستاره‌ای به پیش می‌رود.
[podcast]http://www.zamahang.com/podcast/2010/20130917_EhsanSanaei_Science_Weekly_LidaHosseiniNejad.mp3[/podcast]