مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران صبح چهارشنبه ۲۱ شهریور برای یک سفر دو روزه رسمی به عراق، متحد استراتژیک تهران و واشنگتن، وارد بغداد شد. ‌محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق و محمد کاظم آل صادق، سفیر ایران در فرودگاه بغداد از پزشکیان و هیئت بلندپایه همراه او استقبال کردند.

رئیس جمهوری ایران در بدو ورود به بغداد از مکان یادبود قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس و ابومهدی المهندس، از فرماندهان شبه‌نظامیان کتائب حزب‌الله و نیروهای حشدالشعبی عراق بازدید کرد. این دو در ژانویه ۲۰۲۰ (دی‌ماه ۱۳۹۸) در حمله آمریکا به فرودگاه بغداد کشته شدند.

دفتر ریاست جمهوری ایران اعلام کرده که در این سفر قرار است دو طرف چندین سند همکاری در زمینه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، فرهنگی و اجتماعی امضا کنند.

پزشکیان قرار است پس از دیدار با سران عراق و گفت‌وگو درباره روابط دوجانبه به بصره، نجف، کربلا و در پایان به اربیل نیز برود.

این سفر در حالی برگزار می‌شود که سیاست خارجی پزشکیان، اول همسایگان، تنش‌زدایی و مدیریت تنش‌ها با آمریکا عنوان شده است.

مسعود پزشکیان پیش از ترک تهران در فرودگاه مهرآباد گفت:

این سفر براساس سیاست‌هایی که از قبل اعلام شده و همچنین سیاست رهبر انقلاب برای ارتباط صمیمی با همسایگان انجام می‌شود.

پزشکیان با بیان این‌که «ارتباط با کشورهای اسلامی از دیدار با عراق شروع می‌شود»، افزود:

با مقامات بلندپایه عراق در بغداد دیدار دارم. به نجف و کربلا برای زیارت خواهم رفت. خیلی دلم می‌خواست در نجف به زیارت امام علی بروم. تلاش ما در دولت این است راهی که امام علی برای عدالت، انصاف و وفاق نشان دادند را با قوت ادامه دهیم.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی الفرات‌نیوز گفت مسعود پزشکیان با برخی از جریانات سیاسی عراق و همین‌طور تجار و بازرگانان عراقی و ایرانی نیز دیدار خواهد کرد.

عراقچی درباره این‌که چرا عراق به‌عنوان اولین مقصد خارجی پزشکیان انتخاب شد، گفت: «جای دیگری انتخاب می‌شد جای سوال داشت. (…) عراق برای ایران فراتر از یک همسایه معمولی است.»

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی درباره ادامه همکاری و توافق ایران و عراق در زمینه امنیتی در دولت جدید ایران گفت:

در یک همکاری مشترک ما یک توافق امنیتی امضا کردیم که عناصر برخی گروهک‌ها مهار شوند و با آن‌ها برخورد شود و خوشحال هستیم که دولت عراق در این زمینه قدم‌های بسیار خوبی را برداشته و این توافق از مارس ۲۰۲۳ تاکنون به خوبی اجرا شده البته همیشه جا هست که بهتر اجرا شود و کامل‌تر شود.

بغداد تلاش کرده است تا به نگرانی‌های ایران در مورد حضور احزاب کرد و مخالف حکومت جمهوری اسلامی در اقلیم کردستان پاسخ دهد و با پیمان امنیتی سال ۲۰۲۳ با تهران برخی از اعضای این گروه‌ها را به مکان‌های دیگری منتقل کرده است.

عباس عراقچی تأکید کرد که دو کشور در مسیر امنیتی خوبی قرار دارند و به‌گفته او با «کم شدن شر عناصر مزاحم، ارتباطات اقتصادی و تجاری و ترددهای مرزی به شکل وسیع‌تر و بهتری انجام خواهد شد».

عراقچی همچنین گفت از این‌که پارلمان عراق مصوبه خروج نیروهای آمریکایی از عراق را تصویب کرده «بسیار خوشحال» است و امیدوار است که این امر به شکل کامل محقق شود.

او در مورد مشکلات آبی دو کشور نیز اظهار امیدواری کرد که در دولت جدید بتوانند «یک دیپلماسی آب بین ایران و عراق و همچنین با بقیه همسایگان خود» را به خوبی پیش ببرند و «آب را به موضوعی برای همکاری» تبدیل کنند و نه منازعه.

با این حال او تأکید کرد که «پیام دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران [به عراق] فرقی با پیام دولت‌های قبلی ندارد»: پیام دوستی.

عراق میزبان چندین حزب و گروه مسلح همسو با ایران است که از آن‌ها به‌عنوان «نیروهای نیابتی ایران» یاد می‌شود.

از زمان تهاجم نظامی به رهبری ایالات متحده آمریکا به عراق و سرنگونی دشمن ایران صدام حسین در سال ۲۰۰۳، تهران همواره نفوذ خود را در عراق افزایش داده است.

عراق که شریک همزمان ایالات متحده و ایران است، میزبان ۲۵۰۰ سرباز آمریکایی است و شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران با نیروهای امنیتی این کشور پیوند دارند. از زمان آغاز جنگ اسرائیل و حماس در غزه در اکتبر گذشته، گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی چند حمله پراکنده به اسرائیل انجام داده‌اند. جندین حمله دیگر هم به پایگاه‌های آمریکایی در خاک عراق انجام شده است.

آخرین مورد از این حملات همزمان با سفر پزشکیان به عراق صورت گرفت. رویترز به‌نقل از منابع امنیتی نوشت بامداد چهارشنبه دو موشک به نزدیکی پایگاه ویکتوری، محل استقرار نیروهای آمریکایی در حوالی فرودگاه بغداد شلیک شد.

گزارش‌هایی از خسارت‌های مادی این حمله منتشر شد اما تلفات جانی در بر نداشت. کتائب حزب‌الله، گروه مسلح مورد حمایت ایران در عراق گفت که هدف قرار دادن فرودگاه بغداد در این زمان مشخصاً با هدف ایجاد اختلال در سفر مسعود پزشکیان انجام شده است.

این گروه در بیانیه‌ای از نیروهای امنیتی عراقی خواست تحقیق کنند و مشخص کنند چه کسی پشت این حمله بوده است.

منابع آگاه می‌گویند که ایالات متحده و عراق در مورد طرح‌هایی برای خروج نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده از عراق به تفاهم رسیده‌اند.

گروه‌های شبه‌نظامی همسو با ایران در عراق از زمان آغاز جنگ غزه، بارها به نیروهای آمریکایی در خاورمیانه حمله کرده‌اند.