برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی شدید کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در دهه جاری بسیار مهم است. این نتیجه مطالعات دانشمندان مؤسسه تحقیقات درباره تأثیرات آب‌وهوایی پوتسدام در آلمان (PIK)، مؤسسه بین‌المللی تحلیل سیستم‌های کاربردی (IIASA) و چند مؤسسه دیگر است که پنج‌شنبه ۱۱ مرداد / یکم اوت منتشر شد.
در مرکز مطالعه این مؤسسات پژوهشی چهار پدیده کلیدی اقلیمی به‌هم پیوسته قرار دارند: دو صفحه یخی گرینلند و غرب قطب جنوب، جریان آب گرم اقیانوس اطلس شمالی و جنگل آمازون.
چهار پدیده یا عنصری که مورد بررسی قرار گرفته‌اند به‌طور قابل توجهی ثبات سیستم اقلیمی زمین را تنظیم می‌کنند. تاکنون مدل‌های پیچیده سیستم زمین قادر به نمایش کامل رفتار غیرخطی، بازخوردها و تعاملات بین برخی از این عناصر نبوده‌اند. بنابراین محققان از یک مدل تلطیف‌شده برای نشان دادن مهم‌ترین ویژگی‌ها و رفتارهای این پدیده‌ها استفاده می‌کنند و به همین دلیل به‌طور منظم عدم قطعیت‌های مربوطه را لحاظ می‌کنند و فعل‌وانفعالات تثبیت‌کننده احتمالی در آینده را نیز در نظر می‌گیرند.
در این گزارش تحقیقاتی گفته شده که سیاست‌های کنونی در مورد مسائل اقلیمی خطر بسیاری برای این چهار عنصر زیست‌محیطی زمین دارد. از این رو باید فوراً اقداماتی برای کاهش سریع انتشار گازهای گلخانه‌ای انجام شود.
این مطالعه با استناد به تحقیقات مجله «Nature Communications» گفته است که اگر گرمایش جهانی به‌سرعت معکوس شود، می‌توان چنین خطری را به حداقل رساند، در غیر این صورت تغییرات اقلیمیِ ساخته دست بشر می‌توانند به بی‌ثباتی بخش‌های بزرگی از این چهار عنصر حیاتی کره زمین مانند صفحات یخی، هوا و جریان‌های اقیانوسی منجر شود.
در این بیانیه آمده است که «این عناصر البته یک‌شبه تغییر نمی‌کنند و فرایندهای اساسی در طول دهه‌ها، سده‌ها و هزاره‌ها رخ می‌دهند» اما تغییرات به‌قدری جدی هستند که باید به هر قیمتی مانع از فراتر رفتن آن از نقطه اوج یا نقطه عطف شد.
به‌گفته تسا مولر، یکی از نویسندگان اصلی تحقیقات مؤسسه پوتسدام، نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که دستیابی به انتشار صفر خالصِ گازهای گلخانه‌ای برای محدود کردن تأثیر خطرات در سده‌های آینده و فراتر از آن تا چه اندازه حیاتی است. مولر در این‌باره گفت:
محاسبات ما نشان می‌دهد که اگر سیاست‌های فعلی اقلیمی و اقدامات کنونی در حفاظت از آب‌وهوا در این سده به همین شکل باقی بماند، خطر بالای ۴۵ درصد وجود خواهد داشت که دست‌کم یکی از چهار عنصر و پدیده مورد بررسی در این تحقیقات تا سال ۲۳۰۰ تغییر کند.
آنیکا ارنست هوگنر از مؤسسه پوتسدام و یکی از نویسندگان اصلی این پژوهش می‌گوید تخمین زده می‌شود که تا پایان این سده گرمایش جهانی به ۲,۶ درجه سانتی‌گراد برسد. او گفت:
خطر رسیدن به نقطه عطف با هر دهم درجه بالاتر رفتن از ۱,۵ درجه سانتی‌گراد، افزایش می‌یابد. اگر گرمایش جهانی از دو درجه سانتی‌گراد فراتر رود، این خطر حتی سریع‌تر افزایش خواهد یافت و این نگران‌کننده است، زیرا در حال حاضر تخمین زده می‌شود برنامه‌هایی که در مورد شرایط اقلیمی اجرا می‌شوند تا پایان این قرن به گرمایش جهانی ۲,۶ درجه سانتی‌گرادی منجر خواهند شد.
نیکو واندرلینگ، پژوهشگر دیگر این تحقیقات نیز در این‌باره گفت:
مطالعه ما تأیید می‌کند که اگر گرمایش سریعاً معکوس شود، خطرات رسیدن به نقطه عطفِ بیش از ۱,۵ درجه سانتی‌گراد را می‌توان به حداقل رساند. چنین معکوس‌شدنی تنها در صورتی حاصل خواهد شد که انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۱۰۰ حداقل به خالص صفر برسد، یعنی انتشار گازهای گلخانه‌ای تا حد امکان کاهش یابد.
به‌گفته نیکو واندرلینگ، نتایج این تحقیقات بر اهمیت اهداف اقلیمی توافق‌نامه پاریس در مورد محدود کردن گرمایش زمین تأکید دارد و گفته است که حتی اگر گرمایش زمین به‌طور موقت از ۱,۵ درجه سانتی‌گرادِ تعیین‌شده فراتر رفت لااقل در زیر ۲ درجه سانتی‌گراد باقی بماند.
مؤسسه کوپرنیک، سازمان نظارت آب و هوایی اتحادیه اروپا، فوریه گذشته گزارش داد که برای اولین بار از فوریه سال ۲۰۲۳ تا ژانویه ۲۰۲۴، میانگین دمای جهانی ۰,۶۴ درجه بالاتر از دوره مرجع از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۲۰ بود. این میزان افزایش دما همچنین در مقایسه با دوران پیشاصنعتی قرن نوزدهم ۱,۵۲ درجه سانتی‌گراد بوده است.
این بدان معناست که گرمایش زمین از میزان توافق‌شده در پیمان اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵ فراتر رفته است. در توافق‌نامه پاریس، جامعه بین‌المللی موافقت کرده بود که در صورت امکان، افزایش گرمایش زمین را نسبت به دوران پیشاصنعتی به ۱,۵ درجه سانتی‌گراد محدود کند.
گزارش مؤسسه کوپرنیک گفته بود سال ۲۰۲۳ گرم‌ترین سال از زمان شروع ثبت دما بوده است.