به گفته ناظران اقلیمی، اروپا در سال ۲۰۲۳ روزهای بیشتری با «فشار گرمایی شدید» مواجه شد. فشار گرمایی هنگامی ایجاد می‌شود که بدن نمی‌تواند خود را خنک کند و دمایش بالا می‌رود و این می‌تواند باعث از کار افتادن اعضای حیاتی شود.
در سالی که گذشت آب و هوای اروپا سرشار از تناقض بود. این قاره همزمان شاهد موج‌های گرمای سوزان و همچنین سیل‌های فاجعه‌بار، خشکسالی‌های خشک، طوفان‌های شدید و بزرگترین آتش‌سوزی جنگلی بود.
«سرویس تغییرات آب و هوایی کوپرنیک اتحادیه اروپا» و «سازمان جهانی هواشناسی سازمان ملل» (WMO) در گزارش مشترک جدیدی اعلام کردند که این بلایا میلیاردها دلار خسارت وارد کرده و زندگی بیش از دو میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داده است.
در این گزارش آمده است که اروپا دو برابر سریع‌تر از میانگین جهانی در حال گرم شدن است و موج گرما در آینده طولانی‌تر و قدرتمندتر خواهد شد.
اروپایی‌ها در طول روز از گرمای بی‌سابقه رنج می‌برند و گرمای ناخوشایند شب‌ها نیز آنها را آزار می‌دهد. بر اساس گزارش مشترک، میزان مرگ و میر ناشی از هوای گرم طی دو دهه در اروپا ۳۰ درصد افزایش یافته است.
در این گزارش آماری از تلفات ناشی از گرما در سال ۲۰۲۳ ارائه نشده است اما دانشمندان تعداد تلفات انسانی در سال ۲۰۲۲ را ۷۰ هزار مرگ بیشتر اعلام کرده‌اند که احتمالاً بر اثر تغییرات اقلیمی بودند.
ربکا امرتون، دانشمند اقلیمی در سرویس تغییرات آب و هوایی کوپرنیک اتحادیه اروپا به شبکه «فرانس ۲۴» گفت:
ما شاهد روند افزایشی در شمار روزهای با تنش گرمایی در سراسر اروپا هستیم و سال ۲۰۲۳ نیز از این قاعده مستثنی نبود، به‌طوری که اروپا شاهد تعداد روزهای با استرس گرمایی شدید بود.
برای این مطالعه، سرویس تغییرات آب و هوایی کوپرنیک اروپا و سازمان جهانی هواشناسی سازمان ملل از شاخص جهانی آب و هوای گرمایی استفاده کردند که تأثیر محیط را بر بدن انسان اندازه‌گیری می‌کند. نه تنها دماهای بالا، بلکه رطوبت، سرعت باد، آفتاب و گرمای ساطع شده از محیط را نیز در نظر می‌گیرد.
به گفته امرتون استرس گرمایی شدید معادل دمایی بیش از۴۶ درجه سانتی‌گراد است. در این مرحله لازم است اقدامات لازم برای جلوگیری از خطرات سلامتی مانند گرمازدگی انجام شود.
قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استرس گرمایی به‌ویژه برای افراد آسیب‌پذیر مانند افراد مسن، خطرناک است.
در این گزارش آمده است که اثر گرما در شهرها قوی‌تر است.
این گزارش نشان داد که دمای هوا در سراسر اروپا برای ۱۱ ماه سال ۲۰۲۳ بالاتر از میانگین بوده است. همچنین، سپتامبری که گذشت گرم‌ترین سپتامبر در تاریخ رکوردهای اروپا بود.
به گزارش گاردین، سلست سائولو، دبیر کل سازمان جهانی هواشناسی سازمان ملل گفت، ممکن است هزینه اقدامات اقلیمی بالا به‌نظر برسد، اما هزینه اقدام نکردن بسیار بالاتر است.
هوای گرم و خشک به آتش‌سوزی‌های بزرگ دامن زد، آتش‌سوزی‌هایی که روستاها را ویران کرد و دود ناشی از آن به شهرهای دورتر نیز رسید. آتش‌سوزی‌های اروپا بیشتر در کشورهای خشک جنوبی مانند پرتغال، اسپانیا و ایتالیا رخ دادند.
بر اساس این گزارش بزرگترین آتش‌سوزی اتحادیه اروپا در یونان ثبت شد. در این آتش‌سوزی ۹۶ هزار هکتار زمین سوخت.
در کنار آتش‌سوزی‌های بارش شدید باران نیز به سیل‌های مرگبار منجر شد. بر اساس این گزارش، اروپا در سال ۲۰۲۳ حدود ۷ درصد مرطوب‌تر از میانگین سه دهه گذشته بود و آستانه سیل یک سوم شبکه رودخانه‌های آن از آستانه بالا عبور کرد. یک ششم رودخانه‌ها نیز به آستانه «شدید» سیل رسید.
ارلو بوونتمپو، مدیر سرویس تغییرات آب و هوایی کوپرنیک با بیان اینکه دمای هوا همچنان در این قاره در حال افزایش است، گفت:
در سال ۲۰۲۳، اروپا شاهد بزرگترین آتش‌سوزی ثبت شده، یکی از مرطوبت‌ترین سال‌ها، موج گرمای شدید دریا و سیل ویرانگر گسترده بود.
نقش گرمایش جهانی در بارندگی‌های شدید همیشه روشن نیست. هوای گرم‌تر می‌تواند رطوبت بیشتری را در خود نگه دارد و امکان وقوع طوفان‌های شدیدتر را فراهم می‌کند، ولی این بدان معنا نیست که همواره باران ببارد.
تأثیر گرمایش زمین بر موج‌های گرمایی در این گزارش بسیار آشکار است. دانشمندان توافق دارند که انتشار گازهای گلخانه‌ای سیاره را گرم می‌کند و رویدادهای شدید آب و هوایی شدیدتر و مکرر را ایجاد می‌کند.
با وجود سیل‌ها و بارندگی‌های مرگبار در سال‌های گذشته، روند گرمایش زمین در اروپا به خشکسالی شدیدی انجامیده است. رصدخانه خشکسالی اروپا (EDO) اوت ۲۰۲۲ اعلام کرد که اروپا با بدترین خشکسالی در حداقل ۵۰۰ سال اخیر مواجه است، به‌طوری‌که حدوداً دو سوم این قاره در حالت هشدار یا هشدار قرار دارد و این امر سبب محدودیت حرکت کشتی‌های باری در رودخانه‌ها و از آن طریق کاهش حمل و نقل داخلی، کاهش تولید برق و کاهش برخی محصولات کشاورزی شده است.
بر اساس گزارش رصدخانه خشکسالی اروپا در آن سال ۴۷ درصد از قاره سبز در شرایط هشدار با کمبود شدید رطوبت خاک قرار داشت و ۱۷ درصد از پوشش گیاهی منطقه تحت تأثیر بحران کم‌آبی قرار گرفت.