آتش‌سوزی مرگباری که منجر به کشته شدن ۳۸ نفر در یک بازداشتگاه مهاجران در مکزیک شد، بحث‌ها در مورد سیاست‌های مهاجرتی و نحوه مقابله دولت‌های غربی با پناهجویان را بیش از پیش برجسته کرد.
دولت‌های غربی می‌گویند تحت فشار فزاینده موج مهاجرت‌ها قرار دارند و بسیاری از سیاستمداران دست‌راستی خواستار مقابله با پناهجویان بی‌دفاعی شده‌اند که عموماً به دلیل جنگ و یا فقر از خانه و کاشانه‌شان آواره شده‌اند.
مکزیک که یکی از گذرگاه‌های عبور مهاجران در نیمکره غربی است در همکاری نزدیک با ایالات متحده شبکه‌ای از ده‌ها مرکز بازداشت برای محدود کردن عبور پناهجویان از طریق خاکش به مرز همسایه شمالی ایجاد کرده است. یکی از این مراکز بازداشت در سیوداد خوارز چسبیده به مرز آمریکا قرار دارد، جایی که مقامات گفتند که مهاجران اواخر روز دوشنبه و پس از اطلاع از دریافت حکم اخراجشان از مکزیک در یک بازداشتگاه تشک‌ها را آتش زدند و فاجعه رقم خورد.
در اینجا چند سؤال و پاسخ در مورد شرایط و سیاست‌هایی که منجر به یکی از مرگبارترین وقایع مکزیک در یک مرکز بازداشت مهاجران شد، وجود دارد.
چرا این مهاجران بازداشت شدند؟
جزئیات پرونده بازداشتی‌هایی که بنا داشتند برای رسیدن به امنیت و آرامش به آمریکا برسند و جانشان از دست رفت به صورت رسمی هنوز منتشر نشده است. مکزیک به عنوان سومین مقصد محبوب جهان برای پناهجویان پس از ایالات متحده و آلمان است. اگرچه هنوز هم تا حد زیادی به عنوان یک کشور ترانزیت برای کسانی در نظر گرفته می‌شود که در راه ایالات متحده هستند.
پناهجویان باید در ایالتی که در مکزیک درخواست پناهجویی‌شان را ثبت می‌کنند بمانند و در نتیجه تعداد زیادی بدون کار در تاپاچولا، نزدیک مرز جنوبی این کشور با گواتمالا محبوس می‌شوند.
ده‌ها هزار نفر نیز که عموماً بنا دارند خود را به طرق مختلف به آمریکا برسانند در شهرهای مرزی، از جمله سیوداد خوارز، نگهداری می‌شوند.
بر اساس گزارشی که ماه گذشته «مرکز امنیت و حقوق بین‌الملل اشتراوس» وابسته به دانشگاه تگزاس در آستین منتشر کرد، بیش از ۲۲۰۰ نفر در پناهگاه‌های مهاجران سیوداد خوارز نگهداری می‌شوند و تعداد بیشتری پس از ورود از گواتمالا، ونزوئلا، نیکاراگوئه، کلمبیا، اکوادور، پرو و السالوادور در سایر نقاط شهر زندگی می‌کنند.
مکزیک سال گذشته بیش از ۱۰۶ هزار نفر از مهاجران را اخراج کرد و از هر ۱۰ نفر ۸ نفر به گواتمالا یا هندوراس فرستاده شدند.
سیاست ایالات متحده در مواجهه با مهاجران چیست؟
طبق آمار سازمان ملل، دولت ترامپ و بایدن به طور فزاینده و شدیدی به مکزیک برای مهار جریان مهاجرانی که ایالات متحده را به محبوب‌ترین مقصد پناهجویان در جهان از سال ۲۰۱۷ تبدیل کرده است، تکیه کرده‌اند.
به گفته دادستانی کل مکزیک، گواتمالایی‌ها بزرگترین گروه در میان کشته‌شدگان یا مجروحان آتش‌سوزی روز دوشنبه بودند. سایرین از هندوراس، السالوادور، ونزوئلا، کلمبیا و اکوادور بودند.
گواتمالایی‌ها به طور نامتناسبی تحت تأثیر سیاست ایالات متحده قرار دارند که از مارس ۲۰۲۰ به اجرا درآمده است. براساس این سیاست جدید افرادی که به طور غیرقانونی از جنوب این کشور وارد ایالات متحده می‌شوند مجدداً به مکزیک بازگردانده می‌شوند. این رویه جدید حقوق آنها را برای اعلام درخواست پناهندگی به بهانه جلوگیری از شیوع کرونا به حالت تعلیق درآورده است.
مکزیک گواتمالایی‌ها و برخی ملیت‌های دیگر را از گارد مرزی آمریکا تحویل می‌گیرد، در حالی که افراد سایر کشورها اغلب در ایالات متحده باقی می‌مانند تا پرونده‌های خود را در دادگاه مهاجرت پیگیری کنند.
در روز ۱۱ ماه مه، دولت بایدن قصد دارد به رویه‌ها و سیاست‌های فوق‌العاده دوران همه گیری کرونا پایان دهد و آن را با یک سیاست جدید و گسترده جایگزین کند که تا حد زیادی پناهندگی را برای افرادی که از مکزیک سفر می‌کنند بدون اینکه در ابتدا به دنبال ثبت درخواست پناهجویی‌شان در آنجا باشند، ممنوع می‌کند.
وزارت امنیت داخلی ایالات متحده می‌گوید بیش از ۱۱ هزار دیدگاه مختلف را در مورد سیاست جدید دریافت کرده است. آژانس پناهندگان سازمان ملل گفت: «عناصر کلیدی این سیاست پیشنهادی با اصول حقوق بین‌المللی پناهندگان ناسازگار است».
فدراسیون کارمندان دولت آمریکا، اتحادیه اصلی که نماینده افسران پناهندگی است، با این تغییر مخالف است.
این پیشنهاد در معرض بازنگری بر اساس نظرات عمومی است و تقریباً به طور قطع در دادگاه به چالش کشیده خواهد شد.
چرا سیوداد خوارز؟
دولت بایدن پس از اینکه آمار عبور غیرقانونی از مرزهای جنوبی‌اش در سال گذشته به بالاترین حد خود رسید، تحت فشار شدید قرار گرفته است. از ماه ژانویه، زمانی که دولت آزادی مشروط بشردوستانه را برای کوبایی‌ها، هائیتی‌ها، نیکاراگوئه‌ای‌ها و ونزوئلایی‌هایی اعلام کرد که از طریق فرودگاه با یک حامی مالی وارد آمریکا می‌شوند، آمار عبور غیرقانونی از مرز زمینی به شدت کاهش یافته است.
در همان زمان، مکزیک موافقت کرد که با برنامه استرداد افرادی که به طور غیرقانونی از مرز عبور کرده بودند، همراهی کند.
در اواخر سال گذشته، ال پاسو که شهر آمریکایی چسبیده به سیوداد خوارز در مکزیک است به شلوغ‌ترین بخش از ۹ بخش گشت مرزی در امتداد مرز مکزیک تبدیل شد. ال پاسو، با شبکه گسترده پناهگاه‌هایش در سیوداد خوارز، شلوغ‌ترین گذرگاه برای عبور غیرقانونی در ماه‌های گذشته بوده است. بیش از ۳۲ هزار مهاجر در ماه‌های گذشته در این نقطه در هر دو سوی مرز دستگیر شده‌اند.