سازمان عفو بین‌الملل پنج‌شنبه ۱۳ مرداد / ۴ اوت با انتشار بیانیه‌ای درباره جنگ اوکراین ارتش این کشور را متهم کرد که با تاکتیک‌های نظامی خود جان غیرنظامیان را به خطر می‌اندازد.
عفو بین‌الملل در بیانیه خود گفته است که ارتش اوکراین با ایجاد پایگاه‌ها و سامانه‌‌های تسلیحاتی در مناطق مسکونی پرجمعیت، از جمله در مدرسه‌ها و بیمارستان‌ها، غیرنظامیان را در معرض آسیب قرار داده است.
به‌گفته این سازمان مدافع حقوق بشر، «چنین تاکتیک‌هایی قوانین بشردوستانه بین‌المللی را نقض می‌کنند و غیرنظامیان را به خطر می‌اندازند، زیرا آنها اماکن غیرنظامی را به اهداف نظامی تبدیل می کنند.»
کارشناسان عفو بین‌الملل گفته‌اند که شواهدی در مناطق اطراف میکولایف در جنوب اوکراین و اطراف خارکف و دونباس در شرق اوکراین یافته‌اند که نشان می‌دهند بین ماه‌های آوریل تا ژوئن نیروهای مسلح اوکراین از مناطق مسکونی شلیک کرده‌اند و در ۱۹ شهر و محله در مدرسه‌ها و بیمارستان‌ها پست‌های نظامی ایجاد کرده‌اند.
آینس (آگنس) کالامار، دبیرکل عفو بین‌الملل گفت:
«ما نمونه‌هایی از اقدامات نیروهای اوکراینی را ثبت کرده‌ایم که غیرنظامیان را در معرض خطر قرار می‌دهند و قوانین جنگی را در مناطق پرجمعیت نقض می‌کنند.»
عفو بین‌الملل به نقل از یکی از ساکنان محلی نوشته است:
«ما اجازه نداریم در تصمیم‌های ارتش نظری داشته باشیم، اما بهای آن را می‌پردازیم.»
این نهاد بین‌المللی گفته است قرار گرفتن در موقعیت تدافعی، ارتش اوکراین را از احترام به قوانین بین‌المللی بشردوستانه مستثنی نمی‌کند.
با این حال، عفو بین‌الملل تصریح کرد که تاکتیک‌های دفاعی اوکراین «به هیچ‌وجه حملات بی‌رویه ارتش روسیه با تلفات غیرنظامیان» را توجیه نمی‌کند. این سازمان حملات روسیه را «جنایت جنگی» توصیف کرد و افزود:
«از جمله در برخی از مناطق شهر خارکف، سازمان شواهدی از حضور نیروهای اوکراینی در مناطق غیرنظامی که به‌طور غیرقانونی توسط ارتش روسیه هدف قرار گرفتند، پیدا نکرد.»
عفو بین‌الملل گفته که در ۷ مرداد / ۲۹ ژوئیه از وزارت دفاع اوکراین خواسته است در مورد این اتهامات توضیح دهد اما تا زمان انتشار این بیانیه هیچ پاسخی دریافت نکرده است.
واکنش تند دولت اوکراین
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین اتهامات عفو بین‌الملل را قویاً رد کرد. او در سخنرانی ویدئویی شامگاه پنج‌شنبه خود گفت عفو بین‌الملل در تلاش است «مسئولیت را از مهاجم به قربانی منتقل کند». زلنسکی گفت:
«هرکس که روسیه را عفو و به‌طور مصنوعی زمینه‌ای اطلاعاتی ایجاد می‌کند که در آن برخی حملات تروریستی توجیه یا قابل درک شوند، نباید این واقعیت را نادیده بگیرد که از این طریق به تروریست‌ها کمک می‌کند. چنین گزارش‌های دستکاری‌شده در مسئولیت کشتار مردم سهیم هستند.»
دمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین نیز نسبت به آن‌چه «اتهامات ناعادلانه» نامید به‌شدت انتقاد کرد. کولبا در صفحه فیس‌بوک خود عفو بین‌الملل را به «ایجاد تعادل نادرست بین ستمگران و قربانیان، بین کشوری که هزاران غیرنظامی، شهرها و مناطق را نابود می‌کند، و کشوری که از خود دفاع می‌کند»، متهم کرد.
میخائیلو پودولیاک، مشاور رئیس جمهوری اوکراین نیز تأکید کرد که ارتش اوکراین تمام اقدامات را برای نجات جان مردم و آوردن غیرنظامیان به مناطق امن انجام می‌دهد. او در توییتر نوشت: «تنها چیزی که اوکراینی‌ها را تهدید می‌کند ارتش روسیه است».