علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با رجبطیب اردوغان، رئيس جمهوری ترکیه با حمله این کشور به شمال سوریه به خاطر تهدید «تمامیت ارضی سوریه» مخالفت کرد.
خامنهای سهشنبه ۲۸ تیر/۱۹ ژوئیه در دیدار با اردوغان که برای شرکت در نشست روند آستانه به تهران سفر کرده گفت:
«حفظ تمامیت ارضی سوریه بسیار مهم است و هرگونه حمله نظامی در شمال سوریه قطعاً بهضرر ترکیه، سوریه و همه منطقه، و بهنفع تروریستها خواهد بود.»
به نوشته خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران رهبر ایران در ادامه به برخی از «نقلقولها» درباره حمله نظامی ترکیه به شمال روسیه اشاره کرده و گفت:
«این کار قطعاً هم بهضرر سوریه هم بهضرر ترکیه و هم بهضرر منطقه است و اقدام سیاسی مورد انتظار از جانب دولت سوریه را نیز محقق نخواهد کرد.»
مخالفت خامنهای با حمله ارتش ترکیه به کردهای سوریه در حالی مطرح میشود که حکومت ایران درباره سرکوب کردها با ترکیه اختلاف عمدهای ندارد و نیروهای مسلح ایران تاکنون بارها در عملیاتهای نظامی علیه کردهای عراق با ترکیه هماهنگ عمل کردهاند.
به نوشته تسنیم اردوغان خطاب به خامنهای گفته «موضع ترکیه در خصوص تمامیت ارضی سوریه مشخص است» و او از دولت سوریه انتظار دارد «روندهای سیاسی» را آغاز کند.
در اواخر ماه مه سال جاری میلادی، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه از حمله نظامی جدید به شمال سوریه برای ایجاد «منطقه امن» ۳۰ کیلومتری در امتداد مرز جنوبی آن خبر داد. هدف از این حمله عقب راندن نیروهای کرد از منطقه است. آنکارا از سال ۲۰۱۶ تاکنون سه حمله به شمال سوریه انجام داده است، صدها کیلومتر زمین را تصرف کرده و حدود ۳۰ کیلومتر به عمق این کشور تجاوز کرده است. دولت اردوغان ادعا میکند که یگانهای مدافع خلق (YPG) نیروهای مسلح اصلی کرد، متحد حزب کارگران کردستان (PKK) اند که از سوی آنکارا یک سازمان «تروریستی» خوانده میشوند. YPG یا یگانهای مدافع خلق ستون اصلی نیروهای دموکراتیک سوریه را تشکیل میدهند و مبارزه با شبهنظامیان گروه «دولت اسلامی» (داعش) را رهبری کرده اند.
آنکارا در تلاش است تا نظر ایران و روسیه را بهعنوان متحدان اصلی رژیم حاکم بر سوریه جلب کند و از آنها برای حمله به کردها چراغ سبز بگیرد.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی عصر دوشنبه ۲۷ تیر گفته بود که در گفتوگوهای سهجانبه تهران میان رئیسان جمهوری ترکیه، روسیه و ایران قرار است درباره برنامه دولت ترکیه برای «عملیات نظامی» در خاک سوریه مذاکره شود. او پیشتر نیز گفته بود که حکومت ایران نیاز ترکیه به حمله نظامی به کردهای سوریه را «درک میکند».
علی خامنهای در ادامه با تأکید بر اینکه «ما امنیت ترکیه و مرزهای آن را امنیت خود میدانیم»، خطاب به اردوغان گفت: «شما نیز امنیت سوریه را امنیت خود بدانید. مسائل سوریه را باید با مذاکرات حل کرد و ایران، ترکیه، سوریه و روسیه با گفتگو این مسئله را تمام کنند.»
او در ادامه تلویحاً به حمایت ترکیه از جهادگران مخالف رژیم بشار اسد اشاره کرده و گفت: «با تروریسم حتماً باید معارضه کرد اما حمله نظامی در سوریه بهنفع تروریستها نیز خواهد بود البته تروریستها محدود به یک گروه خاص نیستند.»
ترکیه از برخی از اسلامگرایان شورشی ضد بشار اسد که همچنان بخشهایی از سوریه را تحت کنترل خود دارند و علیه نیروهای تحت پشتیبانی سپاه قدس میجنگند، حمایت میکند.
رهبر جمهوری اسلامی در عین حال تاکید کرده که ایران «مطمئناً» در «مبارزه با تروریسم» با ترکیه همکاری خواهد کرد.
مسئله دیگر مطرح در این گفتوگو موضع ایران درباره حضور اسرائیل در مرز با آذربایجان است.
به نوشته تسنیم خامنهای از بازگشت قرهباغ به آذربایجان «ابراز خرسندی» کرده و گفته : «البته اگر سیاستی مبنی بر مسدود کردن مرز ایران و ارمنستان وجود داشته باشد، جمهوری اسلامی با آن مخالفت خواهد کرد چرا که این مرز یک راه ارتباطی چندهزارساله است.»
علاوه بر علی خامنهای، ابراهیم رئيسی، رئيس جمهوری اسلامی و عضو هیئت مرگ کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷ هم در نشست خبری مشترک با اردوغان تأیید کرد که حکومت ایران حامی مبارزه دولت اردوغان علیه «تروریسم» است. او از امضای یک سند راهبردی میان ایران و ترکیه خبر داد و گفت در گفتوگو با رئیس جمهوری ترکیه و هیئت همراه او همکاری دو کشور در خصوص امنیت مرزها، مبارزه با تروریسم، مواد مخدر و جرائم سازمان یافته مورد تاکید قرار گرفته و «باید با تروریسم مبارزه کرد تا امنیت مرزها تامین شود». او افزود: «همکاری در مسائل منطقهای مورد مذاکره قرار گرفت و هر دو کشور بر حفظ تمامیت ارضی سوریه تاکید دارند».
طبق گزارش خبرگزاری آناتولی، اردوغان هم در این نشست گفت: «گروههای تروریستی پژاک، پ.ی.د/ ی.پ.گ، پ.ک.ک و فتو معضل دو کشور هستند و ما این گروهها را در لیست تروریستی ناتو هم وارد کردیم.»
براساس گزارشهای رسمی، ایران و ترکیه روز سهشنبه هشت سند و یادداشت تفاهم همکاری امضاء کردهاند از جمله طرح جامع همکاری بلندمدت میان ایران و ترکیه. حکومت ایران همچنین خواهان افزایش سطح همکاریهای اقتصادی با ترکیه است.