حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی عصر دوشنبه ۲۷ تیر گفت که در گفتوگوهای سهجانبه تهران میان رئیسان جمهوری ترکیه، روسیه و ایران قرار است درباره برنامه دولت ترکیه برای «عملیات نظامی» در خاک سوریه مذاکره شود.
رجب طیب اردوغان چندین ماه است حمله نظامی به شمال سوریه را که در کنترل کُردها و نیروهای دموکراتیک شمال سوریه است، تدارک دیده و میخواهد پس از تجاوز نظامی مهاجران سوریهای را که به ترکیه آمدهاند، در این منطقه سکونت دهد.
اردوغان ۲۹ مه امسال گفته بود «یک شب ناهنگام به سراغ آنها خواهیم رفت». ترکیه که از بخشی از اسلامگرایان شورشی ضد بشار اسد حمایت میکند، یگانهای مدافع خلق در شمال سوریه را همانند حزب کارگران کردستان که با دولت ترکیه در ستیز است، «تروریست» مینامد و بارها به مواضع آنها در سوریه و اقلیم کردستان عراق حمله کرده و از آمریکا و اعضای ناتو خواسته از آنچه که «تحویل سلاح و تجهیزات نظامی» به این گروه نامیده است، خودداری کنند.
یگانهای مدافع خلق در شمال سوریه در جریان حملات داعش برای تصرف کوبانی، توانستند جنگجویان گروه تروریستی دولت اسلامی را شکست دهند و مناطق اشغالشده در جغرافیای کردستان سوریه را از این گروه پس بگیرند.
رجب طیب اردوغان و احزاب کمالیست و ملیگرا در ترکیه مدعیاند که یگانهای مدافع خلق موجب ناامنی در مرزهای ترکیه هستند و از همین جهت دولت ترکیه جابجایی و تغییر بافت جمعیتی منطقه تحت کنترل جبهه دموکراتیک شمال سوریه را طراحی کرده است تا نزدیک به چهار میلیون پناهجوی سوریهای را در این منطقه اِسکان بدهد.
به گفته امیرعبداللهیان ترکیه در نظر دارد «تا عمق ۳۰ کیلومتری سوریه» پیش برود. روسیه که به همراه ایران از بشار اسد حمایت میکنند، پیش از این با حمله نظامی ترکیه مخالفت کرده بودند.
وزیر امور خارجه ایران اما در سفر به آنکارا گفت که ایران نگرانیهای ترکیه را درک میکند. این سخنان به معنای پیام مثبت تهران به ترکیه برای حمله به نیروهای دموکراتیک شمال سوریه تعبیر شده است. روابط ایران و ترکیه در چند ماه اخیر پر تنش شده است و ترکیه گفته که چند نیروی نیابتی ایران که «قصد ترور شهروندان اسراییلی را داشتند»، شناسایی و بازداشت کرده است.
حالا به گفته امیرعبداللهیان قرار است در نشست سه جانبه تهران طرفین در باره یافتن «یک راه حل سیاسی برای حل بحران امنیتی میان سوریه و ترکیه» گفتوگو میکنند.
اردوغان قرار است شامگاه دوشنبه ۱۸ ژوئیه/ ۲۷ تیر به تهران برسد و ولادیمیر پوتین هم صبح روز سه شنبه ۱۹ ژوئیه/ ۲۸ تیر. همزمان با سفر این دو به تهران، بنا بر گزارش یک روزنامه سوریهای و خبرگزاری روسی اسپوتنیک، وزیر خارجه سوریه نیز به تهران میرود تا با همتای ایرانی خود گفتوگو کند.
رسانههای داخلی ایران گزارش کردهاند که فیصل مقداد ۱۹ ژوئیه/ ۲۸ تیر به تهران میآید تا نتایج «روند صلح آستانه» را با همتای ایرانی خود بررسی کند. هنوز مشخص نیست او با نمایندگانی از روسیه و ترکیه هم به صورت مستقیم مذاکره میکند یا نه.
در نشست سه جانبه تهران میان ترکیه، روسیه و ایران به فاصله کوتاهی پس از حضور جو بایدن در اسراییل و عربستان سعودی برگزار میشود، علاوه بر طرح دولت ترکیه برای حمله به کردهای سوریه که یکی از مهمترین محورهای دیدار سه جانبه خواهد بود، احتمالاً تحریمهای اروپا و آمریکا علیه روسیه، از سرگیری صادرات غلات اوکراین از مسیر دریای سرخ و همکاری نظامی و امنیتی سه دولت هم بررسی خواهد شد.
ترکیه و روسیه به تازگی در باره از سرگیری صادرات غلات اوکراین از مسیر ترکیه مذاکره کردهاند اما هنوز به نتیجه نرسیدهاند. ترکیه در جریان حمله نظامی روسیه، تجهیزات نظامی به اوکراین فروخته اما روابط تجاریاش با مسکو را هم قطع نکرده است. تهران هم چه در سوریه و چه در اوکراین، همپیمان روسیه به شمار میرود و به تازگی آمریکا مدعی شده که ایران پهپاد در اختیار مسکو گذاشته است.