شورای امنیت سازمان ملل متحد به اتفاق آراء قتل شیرین ابوعاقله، خبرنگار فلسطینی-آمریکایی الجزیره در کرانه باختری اشغالی را محکوم کرد. بیانیه این شورا که مورد نادری از اتحاد اعضای شورای امنیت درباره موارد مربوط به خشونت اسرائیل است و به تصویب ۱۵ عضو رسیده، خواهان «تحقیقات فوری، کامل، شفاف و بیطرفانه» درباره مرگ این خبرنگار شد.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل هم خواستار تحقیق درباره این قتل شد و اعلام کرد ممکن است جنایت جنگی محسوب شود.
طبق گزارش خبرگزاری فرانسه و به نقل از منابع دیپلماتیک آگاه، به اصرار چین و روسیه بخشهای مرتبط با «تاکید بر اهمیت آزادی رسانهها» و «نیاز به حفاظت از خبرنگارانی که در مناطق خطرناک فعالیت میکنند»، از بیانیه شورای امنیت حذف شده است.
با این حال در بیانیه فوق ضمن محکومیت جراحت همکار ابوعاقله، تاکید شده که باید از خبرنگاران به عنوان غیرنظامی محافظت شود. دیپلماتهایی که بهشرط ناشناس ماندن با خبرگزاری فرانسه صحبت کردند، همچنین گفتهاند که تصویب این بیانیه با مذاکرات بسیار دشوار انجام شده چرا که به گفته آنها چین، ایالات متحده را تحت فشار قرار داده تا پاراگرافهای مربوط به محکومیت سوءاستفاده از رسانهها در سراسر جهان را حذف کند.
در عینحال یک مقام عالیرتبه چین در مصاحبه با الجزیره این مسئله را بدین صورت توجیه کرد که چین میخواسته متن بیانیه، بر قتل ابوعاقله و اشغالگری اسرائیل متمرکز باشد و جلوی «سفیدشویی» موضوع گرفته شود. او در عینحال فاش کرد که در پیشنویس اولیه، به اسرائيل اشارهای نشده بوده است. این دیپلمات چینی به الجزیره گفت که پکن یکی از اعضای پایهگذار این بیانیه بوده و در حالی که در پیشنویس اولیه اشاره ای به اسرائیل نشده بود، تاکید کرده که این قتل توسط «نیروهای امنیتی اسرائیل» و «حین پوشش عملیات امنیتی ارتش اسرائیل» انجام شده است.
شیرین ابوعاقله، روزنامهنگار کهنهکار و معتبر بینالمللی الجزیره، هنگام پوشش خبری یورش به اردوگاه آوارگان جنین در کرانه باختری اشغالی، توسط نیروهای مسلح اسرائیل هدف گلوله قرار گرفت. گلوله به صورت این خبرنگار ۵۱ ساله اصابت کرد و یک خبرنگار فلسطینی دیگر نیز در این حمله هدف قرار گرفت. ارتش اسرائيل در حالی جان ابوعاقله را گرفت که او کلاه و جلیقه خبرنگاران را به تن داشت و به وضوح غیرنظامی بودنش مشخص بود. نیروهای اسرائیلی پس از کشتن این خبرنگار به خانه او ریختند و پرچمهای فلسطینی را ضبط کرده و مانع پخش موسیقیهای فلسطینی شدند.
شبکه قطری الجزیره میگوید که که اسرائیل او را «به عمد» و «با خونسردی تمام» کشته است.
خشم از قتل ابوعاقله در روز جمعه و حین تشییع جنازه او در اورشلیم (بیتالمقدس) تشدید شد. پلیس ضدشورش اسراییلی در مراسم تشییع این خبرنگار به کسانی که تابوت او را حمل میکردند و عزاداران حمله کرد و باعث شد تا نتوانند تابوتش را درست حمل کنند. در بیانیه شورای امنیت اما هیچ اشاره ای به این خشونتها نشده است.
در تصاویر منتشر شده همزمان که حملکنندگان تابوت تلاش میکنند جلوی افتادن آن را بگیرند، ماموران امنیتی اسرائيل با باتوم به سمت آنها و عزاداران حمله میکنند و پرچم فلسطین را از دست آنها میگیرند.
شبکه خبری الجزیره حمله «اشغالگران اسرائیل» به مراسم تشییع خبرنگار خود را «صحنه ای که تمام هنجارها و قوانین بین المللی را نقض میکند» خواند و آنرا محکوم کرد.
در بخشی از بیانیه این رسانه آمده است:
«در صحنهای که تمام هنجارها و قوانین بینالمللی را زیر پا میگذارد، نیروهای اشغالگر رژیم اسرائيل با هجوم به بیمارستان فرانسوی در بیتالمقدس در آغاز مراسم تشییع، به عزاداران مرحوم شیرین ابوعاقله حمله کردند و حامیان روزنامهنگار فقید را به شدت مورد ضرب و شتم قرار دادند. شبکه الجزیره این خشونتها را به شدت محکوم میکند و دولت اسرائیل را مسئول تمام و کمال امنیت همه عزاداران و خانواده همکار ما شیرین میداند. چنین خشونتی ما را از گزارش حقیقت باز نخواهد داشت.»
«انکار و تردید» در قتل خبرنگار الجزیره: بهره اسرائيل از مصونیت
اسرائیل قتل عامدانه ابوعاقله را انکار میکند. ارتش اسرائیل گفته که تحقیقات اولیه در مورد کشتهشدن ابوعاقله نشان می دهد که این خبرنگار در حالی کشته شده که در فاصله حدود ۲۰۰ متری محل کشتهشدنش درگیری شدیدی میان نیروهای اسرائیل و فلسطینیها در جریان بوده و به همین خاطر نمیتوان مشخص کرد که آیا او توسط نیروهای اسرائیلی مورد اصابت گلوله قرار گرفته یا فلسطینیها.
در بیانیه ارتش اسرائیل که روز جمعه منتشر شد گفته شده که مردان مسلح فلسطینی با «بیاحتیاطی» بارها به سمت یک خودروی نظامی اسرائیلی شلیک کردند و برخی از آنها جایی که ابوعاقله ایستاده بوده را هدف قرار دادهاند. بیانیه فوق همچنین مدعی شد که «نیروهای اسرائیلی به این تیراندازی پاسخ دادهاند و بدون انجام تجزیه و تحلیل، قادر به تعیین مسئول کشته شدن او نیستند».
از سوی مقابل خبرنگارانی که ابوعاقله را در هنگام پوشش خبری همراهی میکردند از جمله یکی از آنها که با اصابت گلوله مجروح شده است میگویند که هنگام کشتهشدن این خبرنگار هیچگونه درگیریی وجود نداشته و هیچ مرد مسلح فلسطینی در آن محل حضور نداشته است.
به گفته کارشناسان سازمان ملل، سال گذشته و در بحبوحه افزایش خشونتها در کرانه باختری و غزه اشغالی، اسرائیل بیشترین تعداد از شهروندان فلسطینی (از سال ۲۰۱۴ تاکنون) را کشته و حملات علیه خبرنگاران را افزایش داده است.
وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا هم خواستار تحقیقات «فوری و کامل» در مورد قتل ابوعاقله شد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده و توماس گرینفیلد، نماینده این کشور در سازمان ملل نیز به صورت جداگانه درباره هتک حرمت به مراسم تشییع جنازه این شهروند آمریکایی و حمله نیروهای اسرائیل به مراسم گفتهاند که از دیدن تصاویر آن «عمیقا ناراحت» شدهاند.
با اینحال توماس گرینفیلد همواره به صراحت گفته که محافظت از اسرائیل در برابر انتقادات در سازمان ملل یکی از اولویتهای اصلی اوست. در همین راستا فعالان حقوق بشر فلسطین میگویند ایالات متحده نمیتواند از نقش خود در «همدستی» اسرائیل شانه خالی کند.
الیاس نیومن، مدیر ارتباطات در IfNotNow، یک گروه یهودی آمریکایی ضداشغال در واکنش به درخواست تحقیقات مستقل درباره قتل شیرین ابوعاقله، بیطرفی ایالات متحده را زیر سوال برد و گفت:
«ریاکاری و کنایه عمیق و طعنه آمیزی در اظهارات مقامهای آمریکایی وجود دارد که خواستار تحقیقاند اما واقعاً باید در آینه نگاهی به خود بیاندازند».
او افزود:
«وقتی صحبت از سیاستمداران جنگطلبی میشود که از حمایت بیقید و شرط از دولت اسرائیل حمایت میکنند، باید در آینه نگاه کنند و ببینند که در واقع، بودجه بیقید و شرط ما عامل بزرگی است که دولت اسرائیل را قادر میسازد تا بدون مجازات و با مصونیت کامل حقوق بشر را نقض کند».
جنان دینا، سازمان دهنده ملی کمیته آمریکایی-عربی ضد تبعیض (ADC) هم خاطرنشان کرد که ابوعاقله پس از عمر اسد ۷۸ ساله، دومین شهروند آمریکایی است که در سال جاری میلادی بهدست نیروهای اسرائيل در کرانه باختری کشته میشود.
او به الجزیره گفت:
«ما آمریکایی هستیم و مالیات می پردازیم، و این پول به معنای واقعی کلمه نه تنها برای سوء استفاده از خانوادههای ما در خانه و فلسطینیهای بازگشته به خانه صرف میشود بلکه حالا علیه خود ما به کار میرود. دولت از ما حمایت نمیکند و بسیاری از ما امسال از رفتن [به فلسطین] میترسیم.»
افزایش درخواستها برای مشروط کردن کمکهای واشنگتن به تلآویو
دولت ایالات متحده آمریکا سالانه بالغ بر ۳,۸ میلیارد دلار به اسرائیل کمک میکند و جو بایدن، رئيس جمهوری این کشور و دستیاران او بارها قول دادهاند که این کمکها را مشروط یا محدود نکنند. واشنگتن در سال جاری یک میلیارد دلار دیگر را هم برای تکمیل سامانه دفاع موشکی گنبد آهنین به کمکهای خود اضافه کرد.
با اینحال در ادامه درخواست گروههای حقوق بشری، از جمله عفو بینالملل درباره لزوم توقف حمایت جامعه جهانی از «آپارتاید اسرائیل»، فعالان حقوق بشر مستقر در ایالات متحده هم خواهان مشروط شدن کمکهای کاخ سفید به تلآویو، به رعایت حقوق فلسطینیها شده اند.
فشار علیه اسرائیل در ایالات متحده عمدتاً به چپهای دموکرات محدود میشود. سال گذشته، بتی مککولوم، نماینده دموکرات کنگره، طرحی را پیشنهاد کرد برای تضمین اینکه از کمکهای ایالات متحده به اسرائيل برای تامین مالی نقض حقوق بشر استفاده نمیشود. این پیشنهاد موافقیت ۳۲ نماینده دیگر را جلب کرد اما هنوز وارد روند قانونی نشده است. برنی سندرز هم در سال ۲۰۲۰ و در جریان انتخابات مقدماتی حزب دموکرات پیشنهاد مشروط کردن کمک به اسرائيل را مطرح کرده بود اما این پیشنهاد از سوی جو بایدن رد شد.