حمیدرضا دهقانی‌نیا سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز سه‌شنبه شب ۱۶ شهریور در یک برنامه تلویزیونی گفت:

«از مجموع ۳۴ هزار میلیارد تومان گردش مالی سالیانه دارو در کشور، حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان آن غیرقابل رصد است و دارو از این حفره از شبکه توزیع خارج می‌شود.»

او افزود:

«حفره‌های اصلی نشتی زنجیره توزیع شامل داروخانه‌ها، داروخانه‌های داخل بیمارستان و شبکه تأمین، توزیع و مصرف است که موجب خسارت‌های بسیاری برای نظام سلامت و در نهایت برای کشور و مردم شده است.»

دهقانی‌نیا با انتقاد از عملکرد وزارت بهداشت در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی گفت:

«متأسفانه معاونت بهداشت و درمان اراده‌ای برای ثبت اطلاعات در سامانه تیتک ندارد و حتی در جلسات مرتبط با بررسی چرایی نشت دارو از زنجیره توزیع نیز نماینده‌ای از این معاونت حضور پیدا نمی‌کند.»

سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت دارو که به اختصار «تیتک» نیز نامیده می‌شود، از سال ۱۳۹۲ و پس از بحران ارزی و کمبود دارویی و اختلاف آماری یک میلیارد دلاری بین وزارت بهداشت، بانک مرکزی و گمرک پیرامون ارز تخصیصی به دارو راه‌اندازی شد. هدف اصلی این سامانه، ردیابی و رهگیری کالاهای بخش سلامت و ارز تخصیصی به آن‌ها در زنجیره تأمین است.

به‌گفته سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، «عدم انجام تکالیف قانونی توسط معاونت‌های تخصصی وزارت بهداشت نظیر معاونت درمان و معاونت بهداشت از سال ۹۲ تاکنون موجب شده است تا رصد و رهگیری زنجیره دارو به‌طور کامل انجام نشود و دارو از شبکه توزیع خارج شود.»

شرکت‌های دارویی در ایران و گروهی از نمایندگان مجلس از یک سال قبل طرحی را پیگیری کردند که بر اساس آن تخصیص ارز با نرخ مرجع برای واردات مواد اولیه و دارویی کامل متوقف خواهد شد.

پیش از این‌که شرکت‌های دارویی که مدافع تخصیص ارز با نرخ بازار آزاد یا سامانه نیما به واردات دارو هستند این پیشنهاد را مطرح کنند، دولت سهمیه ارز واردات دارو را کاهش داده بود.

بانک مرکزی از آغاز سال جاری تا ۲۰ اردیبهشت فقط ۱۱ میلیون دلار برای واردات دارو ارز تخصیص داد. بانک مرکزی آن را خلاف واقع خواند و در اطلاعیه‌ای مدعی شد در دو ماه نخست سال جاری ۷۷۰ میلیون دلار، معادل نیمی از سهمیه ارزی پیش‌بینی شده برای واردات دارو و کالای پزشکی پرداخت شده است.

ارز دارویی در ایران در چهار سال گذشته محل مناقشه بوده است. در سال ۱۳۹۷ فاش شد که شماری از شرکت‌های دارویی در مقابل ارز دریافتی هیچ دارویی وارد نکرده‌اند.

در سال‌های گذشته بارها بحث قاچاق دارو از ایران از زبان مدیران وزارت بهداشت و درمان و تشکل‌های صنفی داروسازان و شرکت‌های دارویی بیان شده است. در خردادماه گذشته کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران علت کمبود انسولین قلمی در داروخانه‌ها را قاچاق معکوس این دارو است. به‌گفته این کمیسیون، انسولین قلمی با دلار ارزان وارد کشور می‌شود اما اگر افراد سودجو بتوانند آن را به خارج از کشور منتقل کنند، با نرخ دلار آزاد سود می‌کنند که علت بخشی از این کمبود در بازار همین قاچاق معکوس است.

مهرماه سال گذشته نیز رسانه‌های عراق از کشف یک محموله بزرگ دارویی که از ایران به این کشور قاچاق شده بود، خبر دادند. مسئولان وزارت بهداشت ایران این موضوع را تکذیب کردند و مدعی شدند که داروها تنها از ایران بارگیری شده‌اند.

فساد در حوزه بهداشت و درمان ایران در سال‌های اخیر منجر به طرح پرونده‌های جنجالی متعددی هم شد.

سعید نمکی، وزیر پیشین بهداشت ایران، تیرماه سال ۱۳۹۸ با طرح چند پرونده فساد در این زمینه گفت برخی «با دو میلیون یورو ارز دولتی به جای فنر قلب، کابل برق وارد کردند».

سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در ادامه سخنان خود افزود:

«برای رفع مشکلات مربوط به کمبود اقلام دارویی در کشور بایستی از طرفی رصد جریان کالا به‌صورت کامل از طریق سامانه تیتک صورت گرفته و از طرف دیگر، مدیریت تقاضا از طریق پیاده‌سازی نسخه الکترونیک انجام گیرد.»

حمیدرضا دهقانی‌نیا با بیان این‌که « تمامی داروها، تجهیزات پزشکی و لوازم آرایشی باید در سامانه تیتک ثبت شود»، افزود:

«اگر تا پایان آذرماه شرکت‌های بیمه ملزم به ارائه خدمات به شرط استعلام از سامانه تیتک نشوند، بر اساس قانون اقدام به تصرف در وجوه و اموال دولتی کرده و با آنان برخورد خواهد شد.»