کشاورزان جنوب استان کرمان با وجود محدودیت منابع آبی، افزایش بی‌رویه قیمت سم و کود، کاهش نهاده‌های کشاورزی، رکود ناشی از کرونا و تحریم‌ها تلاش می‌کنند محصولاتی را به بازار عرضه کنند. اما بی‌تدبیری مسئولان دولتی سبب شده که محصولات آن‌ها روی زمین بماند. خبرگزاری‌های داخلی گزارش داده‌اند که این روزها دومینوی ورشکستگی دامن پیازکاران را گرفته است.
مدیر تعاون روستایی جنوب کرمان از خرید تضمینی پنج هزار تن محصول پیاز توسط این سازمان در این منطقه خبر داد. فاطمه میرسارد قیمت هر کیلو پیاز را پنج هزار و ۹۶۰ ریال اعلام کرد. بر اساس ابلاغیه وزیر جهاد کشاورزی تعداد مراکز خرید پیاز تضمینی در جنوب کرمان شش مرکز در شهرستان‌های جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، رودبار جنوب، قلعه گنج و منوجان است.
بر همین اساس ظاهراً بیش از ۳۰۰ تن پیاز از پیازکاران جنوب کرمان خریداری شده و مدیریت تعاون روستایی هم برای ارسال این محصول به برخی مقاصد اعلام آمادگی کرده است. با این‌حال خبرگزاری‌های تسنیم و فارس گزارش داده‌اند هزاران تُن پیازِ خریداری شده در محل‌های مختلف دپو در حال فاسد شدن است و به نظر می‌رسد اراده‌ای برای تزریق پیازهای خرید تضمینی به بازار وجود ندارد.
یکی از کشاورزان جنوب کرمان در مصاحبه با فارس گفته است:
«تمام دارایی‌ام را روی زمین شخم می‌زنم چرا که نه بازاری هست و نه قیمتی و فقط عذاب می‌کشم، مسئولان بشنوید صدای تراکتوری که زمین را شخم می‌زند و من فقط سکوت می‌کنم.»
پیازها خریدار ندارد
محمدرضا فراهانی، یکی از مسئولان محلی در گفت‌وگو با فارس در انتقاد از عملکرد وزارت جهاد کشاورزی گفت:
«حمایت دولت باید طبق یک برنامه‌ریزی از چند ماه قبل از برداشت محصول صورت گیرد نه اینکه اکنون پیاز را از کشاورز خریداری کرده و جهت تنظیم بازار در محل‌های غیراستاندارد دپو کند.»
بر این اساس ظاهراً بیش از هشت هزار تُن پیاز دپو شده و خریداری برای آن وجود ندارد. فراهانی در ادامه مصاحبه با فارس گفت:
«ما به دوستانی از تهران گفتیم از جیرفت به صورت رایگان پیازها را بارگیری کنند اما قبول نمی‌کنند و می‌گویند به دلیل مسافت و هزینه حمل و نقل اگر از میدان تره‌بار تهران بخرند برای آن‌ها ارزان‌تر تمام می‌شود.»
جهاد کشاورزی قبل از کشت، بذر را به صورت تعاونی در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد، بدون اینکه برنامه‌ای برای برداشت و بازار این محصولات داشته باشد. از صنایع تبدیلی و از بازاریابی در منطقه نیز خبری نیست.
کارگروه‌هایی با نام‌های پرطمطراق
کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی، بهمن سال گذشته در حاشیه سفر به جنوب کرمان گفته بود:
«یکی از نگرانی‌های ما در جنوب کرمان در بحث پیاز و مازاد پیاز است که از چند مسیر قرار شد این کار را بررسی کنیم.»
یکی از مسیرها وزارت امور خارجه است برای بازاریابی در کشورهای همجوار. کارگروهی هم با نام پرطمطراق «کارگروه ملی پایش بحث پیاز جنوب کرمان» در وزارت جهاد کشاورزی تشکیل شد و از سفرای مرتبط هم دعوت شد. اما این کارگروه توفیقی بازارهایی برای صدور پیاز به دست نیاورد. در اسفند سال گذشته هم جلسه‌ای با حضور وزیر جهاد کشاورزی و جمعی از مدیران ارشد دستگاه‌های اجرایی، نمایندگان جیرفت و پنج شهر جنوب استان کرمان برای بررسی مشکلات تولید و صادرات محصولات کشاورزی با تمرکز بر رفع مشکلات بازار داخلی و خارجی محصول پیاز کشاورزان جنوب کرمان در محل وزارت جهاد کشاورزی برگزار شد. این جلسه هم دستاوردی نداشت تا اینکه فصل برداشت فرارسید.
چندی پیش ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود که نشان می‌داد هزاران تُن پیاز در شهرستان منوجان استان کرمان روی زمین مانده است. رئیس سازمان بازرسی کل کشور ضمن تأیید این ویدیو اعلام کرد این مشکل تنها مربوط به آن منطقه و این محصول نیست. حسن درویشیان گفت:
«متأسفانه هندوانه و گوجه فرنگی نیز همین وضعیت را دارد.»
و در ادامه افزود:
«به دلیل عدم برنامه‌ریزی منظم و پایش میزان دقیق محصولات کشاورزی مورد نیاز و مناطقی که ظرفیت تولید این اقلام را دارند، هر ساله شاهد این نوع نابسامانی‌ها در تولید و عرضه برخی محصولات کشاورزی هستیم. تصمیمات متناقضی که در بخش‌های مختلف دولت گرفته شده باعث شده که این وضعیت ایجاد شود.»
در ویدیوی یاد شده از رانندگان کامیون دعوت شده بود پیازها را به رایگان بارگیری کنند و در شهرها به فروش برسانند. فرماندار رودبار اما اعلام کرده بود هر گونه بارگیری و انتقال محصول به استان‌های دیگر باید با مجوز سازمان تعاون روستایی انجام شود، در غیر این‌صورت اقدام مجرمانه محسوب می‌شود. فرماندار شهرستان منوجان با اشاره به اینکه خرید تضمینی با هدف حفظ تعادل بازار صورت می‌گیرد، گفته بود: پیازهای خریداری شده نباید به چرخه بازار برگردد زیرا سبب برهم خوردن تعادل بین عرضه و تقاضا می‌شود.