فریدون عباسی، رئیس سابق سازمان انرزی اتمی و نماینده کنونی مجلس میگوید گرچه شیوه خرابکاری در انفجار روز ۲۲ فروردین ۱۴۰۰ در تاسیسات نطنز، جدید بود ولی خرابکاری در این تاسیسات اتفاق جدیدی نیست.
او به خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران گفت که «دشمنان» برای خرابکاری در این تاسیسات روزهای خاصی ماننده نیمه شعبان و … را انتخاب می کنند تا قدرتنمایی کنند.
در آخرین مورد از خرابکاری در تاسیسات نطنز، در بامداد روز ۲۲ فروردین و یک روز پس از روز ملی فناوری هستهای، تاسیسات برقرسانی به این مرکز اتمی منفجر شد. به گفته علیرضا زاکانی، یک نماینده دیگر مجلس، در اثر این انفجار، هزاران سانتریفیوژ تخریب شدند. سازمان انرژی اتمی در ابتدا این حادثه را حمله سایبری اعلام کرد ولی بعد مشخص شد که انفجار در تاسیسات برق به دلیل وجود مواد منفجره رخ داده است.
فریدون عباسی در سخنان خود به یک خرابکاری دیگر در سال ۱۳۹۰ نیز اشاره کرد و گفت در آن زمان نیز مواد منفجرهای به اندازه عدس در درون گیج خلاء سانتریفیوژها کار گذاشته بودند.
انفجار در دکل برقرسانی به نطنز نیز رویداد دیگری است که عباسی وقوع آن را پیش از سال ۱۳۹۰ اعلام کرد.
در خردادماه سال ۱۳۹۹ نیز انفجار در سوله مونتاژ سانتریفیوژهای پیشرفته، سبب توقف برنامه تولید سانتریفیوژهای پیشرفته شد. عباسی در این مصاحبه میگوید که این انفجار در اثر کارگذاری بمب در میز ابزار سنگینی رخ داده که از خارج وارد شده بود.
علاوه بر چهار موردی که عباسی در این مصاحبه از آن نام برده است، بهنظر میرسد خرابکاری استاکسنت در فاصله سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ همچنان گستردهترین و دقیقترین برنامه تخریبی در این تاسیسات حساس باشد.
تاکنون هیچ کشوری مسئولیت این خرابکاریها را به عهده نگرفته است. مقامهای جمهوری اسلامی بارها اسرائیل را به دست داشتن در این رویدادها متهم کردهاند. اسرائیل این اتهامات را قبول و یا رد نکرده است. باتوجه به خصومت گسترده میان دو کشور به نظر میرسد هر دو طرف تمایلی ندارند که به صورت مستقیم مسئولیت خرابکاریهایی که در خاک یکدیگر انجام میدهند را به صورت رسمی بپذیرند.
تاسیسات هستهای نطنز، بزرگترین مرکز غنیسازی اورانیوم در ایران است. بنا بر توافق برجام، فعالیتهای غنیسازی در ایران که پیشتر به صورت محدود در فردو و گسترده در نطنز انجام میشد باید با ۵۰۶۰ سانتریفیوژ منحصرا در نطنز انجام شود.
خرابکاری در تاسیسات هستهای نطنز در میانه مذاکرات برای احیای برجام، این احتمال را ایجاد کرده است که ایران برای محدود کردن مجدد غنیسازی خود به دنبال گرفتن تضامین امنیتی برای عدم تکرار خرابکاری باشد.
روز پنجشنبه، ۹ اردیبهشت، گیلعاد اردان، نماینده دائم اسرائیل در سازمان ملل در واکنش به پیشرفت مذاکرات هستهای در وین گفت که اسرائیل به توافقنامهای که در نتیجه آن تهدیدات بیشتری متوجه کشورش میشود پایبند نخواهد بود.
او گفت که برآورد اسرائیل این است که ایران و آمریکا در هفتههای آینده به توافق دست مییابند.