امارات متحده عربی، بحرین و اسرائیل سه‌شنبه ۱۵ سپتامبر/۲۵ شهریور در کاخ سفید با امضای یک توافق تاریخی عادی‌سازی روابط را اعلام کردند.
با امضای این توافق که «توافق ابراهیم» نام گرفته، به چندین دهه تابوی رابطه با اسرائیل در میان کشورهای عربی پایان داده می‌شود و الویت‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه تغییر خواهد کرد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا که این توافق حاصل تلاش دولت او است، دربرابر جمعیتی که در کاخ سفید در مراسم امضای توافق حضور داشتند گفت:« امضای امروز راهگشای روشی جدید در تاریخ است. این روزی باورنکردنی برای جهان است»
رابطه با اسرائیل به‌دلیل اشغال سرزمین‌های فلسطینی سالیان دراز خط قرمز دولت‌های عربی بود و خیانتی به آرمان‌های فلسطینی‌ها به حساب می‌آمد. اما امروز در سایه دشمنی مشترک با ایران ائتلافی نوین پایه گذاشته شده است.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا روز سه شنبه در کاخ سفید هنگام استقبال از بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل که برای شرکت در مراسم امضای توافق به واشنگتن آمده بود، گفت: «پنج یا شش» کشور دیگر نیز بزودی به توافقی مشابه با اسرائیل خواهند رسید. ترامپ گفت:« من فکر می‌کنم که اسرائیل دیگر منزوی نیست»
هنوز نام آن «پنج یا شش» کشور مورد اشاره ترامپ اعلام نشده ولی بسیاری گمان می‌برند که عربستان سعودی و عمان نیز از جمله این کشورها باشند.
روز سه شنبه علاوه بر نتانیاهو، شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر خارجه امارات متحده عربی و عبدالطیف بن راشد الزیانی، وزیر خارجه بحرین نیز حضور داشتند.
توافق ابراهیم
نام این توافق اشاره‌ای نمادین به ابراهیم دارد، پیامبر مشترک سه دین ابراهیمی و تک‌خدایی ( اسلام، مسیحیت و یهودیت).
بحرین و امارات هیچ‌گاه با اسرائیل در جنگ نبوده‌اند و حتی همیشه به طور غیر رسمی با هم رابطه داشته اند اما بر اساس این توافق راه تجارت، پروازهای مستقیم و روابط دیپلماتیک به طور رسمی گشوده می‌شود.
- بیشتر بخوانید: ورود یک هیأت بحرینی حامل پیام صلح به اسرائیل
در متن توافق به نزاع اسراییلی ــ فلسطینی هیچ اشاره‌ای نشده است، مساله محوری که تا به امروز مانع ایجاد روابط بین اعراب و اسرائیل بود.
بر اساس این توافق طرف‌ها به «ادامه تلاش برای دست‌یابی به راه‌حلی جامع، منصفانه و پایا» متعهد شده‌اند.
در توافق همچنین اشاره‌ای به لغو تصمیم اسرائیل برای انضمام کرانه باختری به اسرائیل نشده است.
در توافق امارات- اسرائیل، به موارد متعددی از روابط اقتصادی و دیپلماتیک اشاره شده، اما توافق بحرین- اسرائیل موارد نسبتاً کمتری از همکاری‌های اقتصادی و دیپلماتیک را در بر می‌گیرد.
ترامپ در مراسم ارائه این توافق به شوخی گفت «حتی بی‌بی [اشاره به بنیامین نتانیاهو] نیز از جنگ خسته شده است».
این توافق از سوی اسراییل به امضای بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر و از سوی امارات به امضای شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر خارجه امارات متحده عربی رسید. از جانب بحرین عبدالطیف بن راشد الزیانی، وزیر خارجه بحرین این قرار داد را امضا کرد وامضای چهارم متعلق به دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا به عنوان شاهد توافق است.
این توافق علاوه بر آن‌که دستاوردی برای سیاست خارجی دولت ترامپ محسوب می‌شود، برای دونالد ترامپ که در کمتر از دو ماه دیگر برای انتخاب مجدد با نامزد جو بایدن، نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا رقابت می‌کند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ترامپ امید دارد که حمایت تعداد بیشتری از یهودیان طرفدار اسرائیل و مسیحیان تبشیری( اوانجلیکن) را بدست آورد.
نتاینیاهو در داخل اسرائیل با دادگاه به اتهام فساد، انتقادها به دلیل نحوه مدیریت همه‌گیری ویروس کرونا و تظاهرات مخالفانش روبرو است، و امید دارد که با این توافق بتواند امتیازی در کارنامه خود ثبت کند.
نارضایتی فلسطینی‌ها
نزاع میان اسرائیل و فلسطینی‌ها همچنان ادامه دارد و ساعاتی پس از این مراسم ابتدا تعدادی موشک از سوی غزه به سمت اسرائیل پرتاب شد و سپس اسرائیل غزه را بمباران کرد.
فلسطینی‌ها از توافق ابراهیم ناراضی هستند و آن را خیانت به آرمان‌های فلسطینی می‌دانند. محمود شطیه، نخست وزیر تشکیلات خودگردان فلسطینی روز سه شنبه را «روزی سیاه» خواند و این روز را به تقویم رنج فلسطینی‌ها افزود.
صدها فلسطینی در کرانه باختری و نوار غزه روز سه شنبه تظاهرات و اقدام بحرین و امارات متحده عربی را محکوم کردند.
تظاهر کننگان پرچم فلسطین را به عنوان ماسک ( برای جلویگیر از گسترش ویروس کرونا) بر صورت داشتند. برخی نیز پلاکاردهایی که بر روی آن کلمه «خیانت» نقش بسته بود حمل می‌کردند و توافق را توافقی شرم آور می‌خواندند.
محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی نیز در بیانیه‌ای گفت: «صلح، امنیت و ثبات در منطقه حاصل نمی‌شود تا زمانی‌که اشغال اسرائیل پایان یابد»
جبهه متحد مقاومت مردمی فسطینی نیز این توافق را محکوم کرده و خواهان آن شده تا فلسطینی‌ها روز جمعه با آویزان کردن پرچم سیاه از خانه‌ها و ساختمان‌ها به عزاداری بپردازند.
دیگر منتقدان توافق ابراهیم
برخی از منتقدان حتی در داخل اسرائیل نیز این توافق را توافقی کم اهمیت دانسته‌اند. آری شاویت، نویسنده اسراییلی گفته است که این مراسم فقط فرصتی برای عکس گرفتن بود.
جای تعجب نیست که ایران از جمله مخالفان این توافق است. پیش‌تر رئیس قوه قضاییه گفت: امارات باید منتظر واکنش‌ها به خیانتی که در حق فلسطین کرده باشد. علی اکبر ولایتی، مشاور سیاست خارجی رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز در یکی از نخستین واکنش‌ها روز چهارشنبه اقدام امارات و بحرین را «مضر و نادرست» توصیف کرد.
کمپ دیوید
این نخستین و تنها تلاش دولت آمریکا برای کاهش تنش و طلح میان اعراب و اسرائیل نیست. یکی از مشهورترین این تلاش‌ها سال ۱۹۷۸ و با قرار داد کمپ دیوید صورت گرفت. قراردادی که میان انور سادات، رییس جمهوری مصر و مناخیم بگین نخست وزیر اسراییل پس از ۱۲ روز مذاکرات پنهانی در کمپ دیوید حاصل شد.
این قرارداد به ابتکار جیمی کارتر ، رییس جمهور وقت آمریکا در کاخ سفید امضا شد و در آن زمان سادات و بگین به طور مشترک جایزه صلح نوبل سال ۱۹۷۸ را دریافت کردند.
کمپ دیوید در زمان خود با مخالفت‌هایی از جمله از سوی اتحادیه عرب روبرو شد.