دست ایران در عراق هم از ذخایر ارزی خود کوتاه ماند. آنچه که بعد از خروج آمریکا از برجام برای جمهوری اسلامی در مبادلات تجاری با اتحادیه اروپا غیرقابل تحمل بود، در مبادلات تجاری با عراق تحقق یافت: تهاتر انرژی در برابر کالاهای اساسی – صدور برق در برابر واردات غذا و دارو.
به گفته بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران هر ماه بیش از ۲۰۰ میلیون دلار گاز به عراق صادر می‌کند. چهار میلیارد دلار از ۱۲ میلیارد دلار صادرات ایران به عراق مربوط به صادرات برق و گاز است که دو میلیارد دلار آن هنوز پرداخت نشده است. عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران چهارشنبه ۱۷ ژوئن /۲۸ خرداد در یک سفر فشرده به بغداد که فقط هشت ساعت به درازا کشید با علی محسن اسماعیل العلاق، رئیس کل بانک مرکزی عراق و همچنین با مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر دیدار و گفتوگو کرد. بر اساس گزارش سفر همتی که در شبکه اینستاگرام منتشر شده، حاصل این دیدار این بود که دو کشور تصمیم گرفتند ساز و کاری مشترک را برای تسریع در تأمین کالاهای اساسی ایران به کار گیرند.
علی محسن اسماعیل العلاق، رییس بانک مرکزی عراق با اشاره به تفاهم‌نامه‌ای که سال گذشته بین دو بانک مرکزی امضا شد گفت:
«این تفاهم‌نامه روابط بانکی و مالی دو کشور و نحوه استفاده از منابع بانک مرکزی ایران را به طور شفاف مشخص کرده است. امروز توافق کردیم بر همان اساس اقدامات لازم را انجام بدهیم.»
سال گذشته دو طرف در مورد «تسهیل امور بانکی صادرکنندگان کالا و خدمات ایرانی»، «فعالیت شعبه‌های بانک‌های ایرانی در عراق»، «ایجاد روابط کارگزاری بانک‌های ایرانی با بانک‌های عراقی» و همچنین «ضرورت پذیرش ضمانت‌نامه‌های دیناری به جای ضمانت‌نامه دلاری برای فعالیت پیمانکاران ایرانی» بحث و گفتوگو کردند. این گفت‌وگوها در چارچوب کانال مالی ویژه تجارت ایران و عراق مطرح شد که اکنون قرار است برای تهاتر دلار و برق در برابر کالاهای اساسی و داروی مورد نیاز ایران به کار گرفته شود. بیش و کم مشابه کانال مالی سوئیس که در ایران به عنوان «شتا» شناخته می‌شود و وزارت خزانه‌داری آمریکا هم بر آن نظارت دارد.
گفت‌وگوهای راهبردی واشنگتن و بغداد:
ایالات متحده آمریکا و عراق پنجشنبه ۱۱ ژوئن/ ۲۲ خرداد گفت‌وگوهای راهبردی دوجانبه‌ای را آغاز کردند که روابط دو کشور را در تقریباً همه زمینه‌ها در برمی‌گیرد.
توقع آمریکا
آینده نیروهای نظامی آمریکا در عراق و همچنین نگرانی‌های امنیتی از نیروهای حشد الشعبی و برگزاری انتخابات پارلمانی و خشونت‌ها علیه معترضان عراقی در مرکز توجه واشنگتن قرار دارد.
ریاست هیأت مذاکره‌کننده عراقی را عبدالکریم هاشم به عهده دارد.
توقع عراق
مهم‌ترین موضوع از نظر بغداد این است که دولت آمریکا تا چه حد آمادگی دارد از عراق حمایت اقتصادی کند. قطع وابستگی به ایران از نظر تأمین انرژی نیز در دستور کار مذاکرات دوجانبه قرار دارد.
توقع ایران
حجم مبادلات تجاری تهران با بغداد از ۱۲ میلیارد دلار به ۲۰ میلیارد دلار افزایش یابد و با تسهیل روابط بانکی و اجرای توافقات در این راستا، عراق بدهی خود به ایران را بپردازد.
دستاورد سفر عبدالناصر همتی
در سفر سال گذشته روحانی به بغداد توافق شده بود که عراق بدهی خود به ایران را بپردازد. اکنون ظاهراً وزارت خزانه‌داری آمریکا موافقت کرده که عراق به جای بدهی خود، کالاهای اساسی و دارو در اختیار ایران بگذارد.
صادرکنندگان کالا و بانک‌هایی که با «شتا» همکاری می‌کنند موظف‌اند به طور کاملاً شفاف اطلاعات مربوط به تجارت با ایران، طرف ایرانی قرارداد، و همچنین مبلغ تراکنش مالی را اعلام کنند. این داده‌ها برای راستی‌آزمایی و حصول اطمینان از شفافیت در اختیار وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار می‌گیرد.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران بعد از بازگشت به تهران در اینستاگرام نوشت:
«در مذاکرات امروز در خصوص نحوه اجرای تفاهم‌نامه و استفاده از منابع بانک مرکزی برای خرید کالاهای اساسی و دارو به نتایج خوبی رسیدیم که انشاالله از هفته آینده مراحل عملیاتی آن آغاز خواهد شد.»
بر همین اساس مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق هم اطمینان داد که دولت او همکاری لازم برای انجام این تهاتر را انجام می‌دهد:
«در خصوص حل مشکلات انتقال پول به شیوه تامین مواد غذایی و کالاهای اساسی با شما هم توافق کامل داریم و همکاری لازم را به عمل می‌آوریم. علاوه بر این تجار عراقی نیز علاقه‌مند به همکاری هستند و شخصاً دستور داده‌ام مشکلات مرتبط با پرداخت ایران حل شود.»
حدود دو هفته قبل وزیر نیروی جمهوری اسلامی ایران به بغداد سفر کرد. دستاورد سفر او قرارداد دو ساله صادرات برق به عراق میان دو کشور بود. در این سفر بخشی از طلب ایران از عراق هم وصول شد. حدوداً ۴۰۰ هزار دلار.
بیشتر بخوانید: