ایالات متحده آمریکا رایزنی‌های فشرده‌ای را با نمایندگان بریتانیا، آلمان و فرانسه و با ایسلند که ریاست شورای امنیت سازمان ملل را به عهده دارد آغاز کرده است. هدف از این رایزنی‌ها تمدید دائمی تحریم تسلیحاتی ایران است. روسیه در پاسخ به این رایزنی‌ها دست به نامه‌‌نگاری‌های مکرر با یک مضمون ثابت زده است: آمریکا با خروج از برجام، حقوق خود در توافق را از دست داده است. اما آیا آمریکا به عنوان عضو شورای امنیت از حق نظارت بر قطعنامه ۲۲۳۱ هم برخوردار نیست؟ جدال بر سر این پرسش است.

۱۸ ژانویه، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در نشست خلع سلاح شورای امنیت سازمان ملل

سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه بامداد سه‌شنبه ۹ ژوئن/۲۰خرداد در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل تلاش ایالات متحده آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را محکوم کرد. قبل از آن واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، بر حق ایران برای برخورداری از فناوری فضایی تأکید کرده بود.

رایزنی‌های فشرده نماینده آمریکا

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا و کلی کرافت، نماینده ایالات متحده در شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرده‌اند که تمدید تسلیحاتی ایران از اولویت برخوردار است. کرافت در یک نشست خبری که جمعه گذشته برگزار شد یک بار دیگر یادآوری کرد که ایالات متحده آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای که خواهان تمدید تحریم تسلیحاتی ایران است را در اختیار اعضای دائمی شورای امنیت قرار داده و امیدوار است که به زودی و به سرعت این قطعنامه به تصویب برسد. کرافت اما این را هم یادآوری کرد که پیش از آغاز گفت‌وگوها درباره پیش‌نویس پیشنهادی آمریکا مایل است با نمایندگان بریتانیا، آلمان، فرانسه و ایسلند که ریاست ادواری شورای امنیت را به عهده دارد، برای حصول اطمینان از تمدید تحریم تسلیحاتی ایران رایزنی و گفت‌وگوهای فشرده‌ای را آغاز کند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس کرافت در بخشی از این نشست خبری گفت:

«آیا واقعاً ما می‌خواهیم اجازه دهیم که روسیه به ایران سلاح بفروشد؟ می‌خواهیم چین به ایران سلاح بفروشد؟ می‌خواهیم اجازه دهیم که کسی در اختیار ایران سلاح بگذارد؟ من تاکید می‌کنم که روسیه و چین باید به چارچوب توافق‌های جهانی درباره ایران پایبند بمانند. در اینجا بحث بر سر [امنیت] مردم ایران نیست. بحث بر سر [امنیت] مردم خاورمیانه است.»

پاسخ لاوروف

به نوشته خبرگزاری آسوشیتدپرس، لاوروف در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و اعضای شورای امنیت گفت آمریکا با خروج از برجام  «هیچ حق قانونی برای استفاده از قطعنامه ۲۲۳۱ برای تمدید نامحدود تحریم تسلحیاتی ایران ندارد.»

نامه وزیر خارجه روسیه شامگاه دوشنبه (بامداد سه‌شنبه به وقت تهران) در سازمان ملل و میان اعضای شورای امنیت توزیع شد. لاوروف در بخشی از این نامه نوشته است:

«بر اساس بند ۲۵ منشور سازمان ملل، ایالات متحده ملزم به اجرای تصمیمات شورای امنیت است، نه اینکه با اقدامات غیرقانونی آنها را تضعیف کند. دادگاه‌های بین‌المللی می‌گویند اگر یک طرف از توافقی خارج شود یا تعهداتش در توافق را انجام ندهد، نمی‌تواند از حقوق خود در توافق برخوردار شود. ایالات متحده قطعنامه شورای امنیت را نقض کرد و از اجرای توافق هسته‌ای امتناع ورزید، پس امکان استفاده از بندهای احیای [تحریم‌ها] را از دست داد.»

کلی کرافت، نماینده آمریکا در سازمان ملل ماه گذشته در نامه‌ای به رئیس ادواری شورای امنیت نوشته بود ماهواره‌برها در بردارنده فن‌آوری‌هایی هستند که با فن‌آوری‌های مورد استفاده در موشک‌های بالستیک طراحی‌شده برای حمل سلاح‌های هسته‌ای یکسان هستند. بنابراین پرتاب ماهواره‌بر در ایران به معنای نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است. در پاسخ به این نامه بود که واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، بر حق ایران برای برخورداری از فناوری فضایی تأکید کرد.

بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد تأمین، فروش و انتقال سامانه‌های موشکی، خودروهای زرهی، توپخانه سنگین، بالگردهای تهاجمی، هواپیماهای جنگنده‌، و ناو به ایران ممنوع است. همچنین بر اساس این قطعنامه ارائه آموزش‌های فنی یا تأمین قطعات یدکی یاد شده نیز منع شده است. این محدودیت‌ها پنج سال بعد از برجام در اکتبر سال جاری (اواخر مهر) از میان برداشته می‌شوند.

ایالات متحده قصد دارد خود را ناظر به قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل معرفی کند و با وجود آنکه از برجام خارج شده، با این ترفند، بر اساس قطعنامه‌ا‌ی که خود با خروج از برجام آن را نقض کرده، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را بازگرداند و به یک معنا مکانیسم ماشه را فعال کند. روسیه و چین مخالف‌اند.

بیشتر بخوانید:  

مخالفت روسیه با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران