ویروس جدید کرونا که باعث ایجاد بیماری کووید-۱۹ می‌شود، این روزها به یک بحران جهانی تبدیل شده است. شیوع گسترده این ویروس در جهان، وارد مرحله «پندمی» (دنیاگیر) شده و بسیاری از شهرها را به تعطیلی و قرنطینه کشانده است. اگرچه ویروس کرونا از چین شیوع پیدا کرد، این کشور با اتخاذ تدابیر سخت‌گیرانه توانست آن را مهار کند. اما ایتالیا به سرعت به یکی از کانون‌های اصلی شیوع گسترده این ویروس در جهان تبدیل شد و آمار قربانیان در این کشور تا این لحظه به بیش از ۱۵ هزار و ۸۸۷ تن رسیده است. شیوع ویروس کرونا در ایتالیا به قدری گسترده بود که در مدت زمان کوتاهی کل کشور همراه با جمعیت ۶۰ میلیونی آن در قرنطینه کامل قرار گرفت.
در روزهایی که می‌توان «روزهای کرونایی» خواند، شکل همبستگی و همدلی انسان‌ها با یک‌دیگر در سراسر جهان دست‌خوش تغییر شد. اما همچنان این همدلی و همبستگی در شکل‌های بدیع آن است که می‌تواند دوای درد روزهای خانه‌نشینی به خاطر شیوع کرونا باشد. روایت آنچه مردم در مواجهه با بحران کرونا در هر نقطه از جهان تجربه می‌کنند، پُل ارتباطی مناسبی برای دیدن شباهت‌ها و تفاوت‌ها و ایجاد بیشتر همدلی است.
در این رابطه، «زمانه» با افرادی در کشورهای مختلف، از ایران و چین گرفته تا ایتالیا و اسپانیا، پرسش‌هایی را در میان گذاشته است تا بحران کرونا را از نگاه شهروندان در نقاط مختلف جهان منعکس کند. در گفت‌وگوی زیر، اعظم بهرامی، فعال محیط زیست، از مشاهداتش درباره شیوع ویروس کرونا در ایتالیا می‌گوید. به گفته اعظم بهرامی دولت ایتالیا در اطلاع‌رسانی شفافیت قابل قبولی دارد و با وجود این که ایتالیایی‌ها به فرهنگ زندگی جمعی بسیار وابسطه هستند، اما توصیه‌های لازم برای قرنطینه را جدی گرفتند. بهرامی می‌گوید همبستگی جامعه ایتالیا برای مقابله بحران کرونا رفته‌رفته بیشتر از پیش شد.
■ فرزاد صیفی‌کاران: آیا به شفافیت اطلاع‌رسانی دولت ایتالیا در مورد شیوع ویروس کرونا اعتماد دارید؟
اعظم بهرامی: من در ایتالیا زندگی می‌کنم و به اطلاعات منتشرشده در مورد جزیی‌ترین موارد مرتبط با این اپیدمی هم مطمئن هستم و هم فکر می‌کنم خیلی مناسب دسته‌بندی شده است. این اطلاعات هر ۶ ساعت یک‌بار بروزرسانی می‌شود. همه اطلاعات یک‌دست است و مرجع همه آنها سایت رسمی وزارت سلامت است. اطلاعات به تفکیک شهر و استان و بازه سنی و موقعیت مبتلایان و جنسیت اعلام می‌شود و سخنگوی رسمی دولت در برنامه زنده تلویزیونی هر شب به مجموع سوالات روزنامه‌نگاران هم پاسخگوست.
■ اقدامات دولت ایتالیا برای مقابله با ویروس کرونا را کافی و موثر می‌دانید؟ می‌توانید برخی از آنها را نام ببرید؟
_: ما در ایتالیا با دو چالش مهم مواجه بودیم. اینکه شروع اپیدمی در دو استان بسیار متراکم به لحاظ جمعیتی شروع شد که هم‌زمان بود با یک فستیوال مهم هنری و یک رویداد بزرگ ورزشی که خودش حجم مسافر و توریست زیادی را در یک زمان و یک مکان در این دو استان جمع کرده بود. دو استانی که امروز هم بیشتر از ۸۰ درصد مبتلایان در آن زندگی می‌کنند. ایتالیا در تاریخ ۱۱ بهمن ماه بعد از آن که ۱۰۰ مبتلا ثبت شد، اعلام بحران ملی در حوزه سلامت کرد و پس از آن فازهای پیوسته قرنطینه استانی و قرنطینه کل کشور و محدودیت کارخانه‌ها و تولیدی‌ها و … را اعمال کرد. قطعا ایتالیا محدودیت بیشتری در اعمال قرنطینه و استفاده از نیروهای نظامی برای برقراری آن داشت و دارد نسبت به کشوری مانند چین، اما به هرترتیب امروز نقد مهم به دولت اعمال دیر هنگام قرنطینه است. و چالش مهم دیگر فرهنگ ایتالیایی‌ها در توجه ویزه به زندگی جمعی است که خودش مشکلات زیادی را در متقاعد کردن مردم به در خانه ماندن به وجود آورد. من فکر می‌کنم بخش زیادی از ایتالیایی‌ها امروز به همکاری خودخواسته با دولت تن دادند. همیشه گروه‌های مخل نظم هم وجود دارند. ولی قوانین حمایتی از مشاغل و فراهم کردن امکان برای دورکاری علی‌رغم دشواری‌ها و پیچیدگی‌های زیاد در ایتالیا در حال پیش رفتن است و می‌توانیم به نتایج آن در هفته‌های پیش‌رو امید داشته باشیم.
■ بیشتر بخوانید: بحران شیوع کرونا در ایتالیا و رابطه آن با بهداشت و محیط زیست – گفت‌وگو با اعظم بهرامی
■ واکنش مردم در محل زندگی شما چگونه است، آیا توصیه‌های پزشکی لازم را رعایت می‌کنند؟ فضای عمومی به چه صورت است، آیا ترس و استرس وجود دارد؟
_: من در تورین زندگی می‌کنم که مرکز سومین استان پر ریسک ایتالیاست. به نظر من مردم قوانین را خوب رعایت می‌کنند. قبل از اعمال قرنطینه می‌دیدم که بچه‌ها و نوجوانان کمتر به قوانین محدودیت تجمع و رفت و آمد اهمیت می‌دادند، ولی الان با اعمال قرنطینه به نظر می‌رسد زندگی و عادات روزانه بسیاری از مردم تغییر کرده است. می‌بینم که توصیه در رعایت فاصله در صف و ماندن در خانه را رعایت می‌کنند، ولی استان ما مرز زیادی با استان لامباردیا دارد و زندگی مردم در بخش‌های زیادی از این دو استان در هم تنیده است و این کار کنترل را قطعا با مشکلاتی مواجه می‌کند.
■ اگر در قرنطینه به سر می‌برید، از تجربیات‌تان در روزهای قرنطینه بگویید، چگونه آن را سپری می‌کند؟ تجربه قرنطینه برای شما به چه معناست در جهانی که تا قبل از شیوع ویروس کرونا، دهکده جهانی خوانده می‌شد؟
_: ما حدود دو هفته است که در قرنطینه هستیم. در روز کارم را به کل آنلاین انجام می‌دهد. خیلی زمان بیشتری را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانم. خیلی بیشتر به گل‌هایم توجه می‌کنم و فیلم می‌بینم. بیشتر می‌نویسم و می‌خوانم. با دوستان و خانواده‌ام صحبت می‌کنم. و هر روز یک لیست از کارهایی دارم که باید انجام‌شان بدهم. اما دلم برای همکارانم و دوستانم و قدم زدن کنار رودخانه شهر و کافه رفتن واقعا تنگ شده است. بلیط سالیانه موزه و تاتر دارم و خیلی از آن برنامه‌ریزی‌هایم تغییر کرد. قرار حضورم در دو کتفرانس کنسل شد. به نظرم ما به جهانی پس و پیش این اپیدمی تقسیم خواهیم شد. احتمالا حکومت‌ها بیشتر از قبل روابط خود را محدود خواهند کرد و سرمایه‌گذاری روی بسیاری از بخش‌های جهانی مثل موضوع تغییر اقلیم و حمایت از مهاجرین به شدت کاهش خواهد یافت. ما پیش از این در عمل‌گری و مطلبات ملی و جهانی بیشتر به جزیره‌های جدا افتاده می‌مانستیم و این با شرایط تازه شاید بدتر از پیش شود.
■ اگر خانواده شما در ایران زندگی می‌کنند، چه نگرانی‌هایی درباره آنها برای شما وجود دارد و چگونه با آن مقابله می‌کنید؟
_: تمام دوستان و خانواده و آشنایانم در ایران هستند و برای همه آنها نگرانم. سعی می‌کنم بیشتر آنها را بشنوم و توصیه‌های عملی اینجا را برایشان بفرستم. تشویقشان کنم که محدودیت و مرافبت را جدی بگیرند و در عین حال تلاشم این است که نگرانی‌هایم را به آنها منتقل نکنم. اما چون با آمار و آنالیز داده و اعداد کار می‌کنم و با بسیاری از گروه‌های فعال در ایران در ارتباطم، می‌دانم که وضعیت در ایران به شدت بحرانی است و متاسفانه امید به مدیریت این بحران را هم ندارم به همین دلیل تنها می‌توانم توصیه کنم که هوای خودتان و نیازمندان و افراد ضعیف و سالمند اطرافتان را داشته باشید کسی از ما مراقب نکرده و نخواهد کرد.
■ همبستگی جامعه برای مقابله با این بحران را چگونه می‌بینید؟
_: در ایتالیا از روزهای نخست این همبستگی وجود نداشت. بیشتر به خاطر جدی نگرفتن موضوع از طرف مسئولین شهری و اینکه بسیاری نگران احتمال خسارات وارد شده به سازوکار گردشگری و صنایع بودند. چون اپیدمی در ایتالیا از دو استان شمالی آغاز شد که در برخی صنایع قطب هستند و در فصل فستیوال‌های زمستانی اتفاق افتاد. اما بعد از مدتی با گسترش اطلاع‌رسانی و اعمال محدودیت‌ها به نظرم جامعه به آن همدلی و مراقبت جمعی رسید. همدلی همگانی در یک سو به اعتماد و اطمینان میان حکومت‌ها و مردم و در یک سو میان مردم و مردم شکل می‌گیرد. نگاه ملی به بحران داشتن و همراهی با پیشنهادات و توصیه‌های رسمی هم مهم است. بسیاری مشغول کمک‌رسانی‌های داوطلبانه در حوزه کاری خود شدند. فکر می‌کنم معمولا بحران‌های همگانی مانند شرایط جنگی شهروندان را به هم نزدیک می‌کند.
در همین زمینه:
- روزهای کرونایی: نگرانی اصلی اسپانیا، اوضاع اقتصادی بعد از بحران
- روزهای کرونایی: تجربه قرنطینه و بازگشت به زندگی عادی در شرق چین
- روزهای کرونایی: خودمدیریتی و همبستگی در سردشت ترومازده
- روزهای کرونایی: ایرانی‌ها به فروشگاه‌ها یورش نبردند
- روزهای کرونایی: خانه‌ماندن در جهان دیجیتال دشوار نیست
- روزهای کرونایی: در سوئد مهاجران موضوع را جدی‌تر گرفته اند
- روزهای کرونایی: همبستگی به‌رغمِ کرونا در آلمان
- روزهای کرونایی: مردم ایتالیا به امید جشنی ملی روزها را سپری می‌کنند
- روزهای کرونایی: کاش پول نفت سر سفره بود تا بیشتر در خانه بمانم
- روزهای کرونایی: در هلند هنوز نمی‌دانیم چه در انتظار ماست