جمعه دوم اسفند، یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در ایران برگزار می‌­شود. در ماه­‌های منتهی به انتخابات مجلس، فضای سیاسی و اجتماعی ایران شاهد حوادث مختلفی بود؛ از جمله اعتراض‌­های خونین آبان‌­ و ساقط کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط پدافند هوایی سپاه. در آستانه این انتخابات، حکومت مانند دوره‌های پیشین می­‌کوشد بار دیگر با روش­‌های مختلف مردم را به پای صندوق­‌های رأی­ بکشاند. در چنین شرایطی، بسیاری از زندانیان سیاسی زن، از جمله افرادی چون نرگس محمدی و گلرخ ایرایی، طی نامه­‌ها و بیانیه‌­های مختلفی خواستار تحریم انتخابات مجلس شدند. پروین اردلان، فعال حقوق زنان، در گفت­‌­وگو با زمانه خواست زنان زندانی برای تحریم انتخابات را ادامه اعتراض­‌ها و نارضایتی‌­های عمومی در آبان‌­ماه و دی­‌ماه نسبت به شرایط موجود می‌­داند

مصاحبه زمانه با پروین اردلان را بشنوید

یکی از موضوعاتی که در انتخابات‌­های ایران همواره به چشم می­‌آید، حضور پررنگ زنان است، اما نه به عنوان کاندیدا، بلکه به عنوان مشارکت‌کننده در رأی. زنان در ایران می­‌توانند آزادانه در انتخابات شرکت­ کنند، اما موانع زیادی بر سر راه آنها برای ورود به مجلسی که در تصاحب مردان است، وجود دارد. از سخت­‌گیری­‌های شورای نگهبان گرفته تا حمایت حداقلی جناح­‌های سیاسی از زنان، عواملی هستند که می­‌توان به عنوان عامل بازدارنده ورود زنان برای راه­‌یابی به مجلس از آنها نام برد.

زنان نه تنها از فرصت برابر برای ورود به مجلس برخوردار نیستند، بلکه خواست و مطالبات زنان، هیچ­‌گاه در صدر برنامه‌­های نمایندگان و مجلس قرار نداشته است. پروین اردلان معتقد است «مسئله زنان» هیچ­‌گاه از محورهای اصلی انتخابات در ایران نبوده است.

پروین اردلان در گفت‌­وگو با زمانه می‌­گوید بیانیه­‌ها و نامه­‌هایی که توسط زندانیان سیاسی زن مبنی بر تحریم انتخابات مجلس نوشته می­‌شوند، ادامه همان اتفاقاتی است که در آبان­‌ماه و دی‌­ماه شروع شد و همچنان نیز ادامه دارد که اکنون از زندان‌­ها هم سر برآورده است.

به باور پروین اردلان نوشتن چنین بیانیه‌­های از دو جهت یک اتفاق خوب است، ابتدا این­که نشان می­‌دهند صدای مردم هیچ­‌­گاه ساکت نمی­‌شود و دوم فاصله مردم با فعالان مدنی، سیاسی و اجتماعی به یک­دیگر نزدیک­‌تر می‌­شود:

«این صداها از جاهای مختلف به شکل­‌های مختلف دارد طرح می­‌شود و بر صحنه جامعه می‌­آید. این به نظر من یکی نقاط عطف و مهمی است که در جامعه دارد به وجود می‌­آید و باعث می­‌شود به نوعی مشروعیتی که حکومت با انتخابات و با کسب رأی بیشتر و با کسب حضور آدم‌­ها، یعنی بدن­‌هایی که می­‌روند در پای صندوق­‌های رأی و رأی می‌­دهند که همه این‌­ها می­‌تواند برای آنها (حکومت) کسب مشروعیت کند، به تدریج دارد کم می‌­شود و به شدت فرو می‌­ریزد.»

پروین اردلان، چنین واکنش­‌هایی از سوی مردم و فعالان سیاسی-مدنی را به نوعی تحریم فعال انتخابات در روند اعتراضات مردمی آبان و دی می‌داند. او می‌گوید چون مردم مطالبا‌ت­شان در جریان اعتراضات اخیر به نتیجه نرسید، اکنون این مطالبه‌­گری دارد در صحنه جامعه نمایان می‌شود و در مقابل انتخابات مجلس قرار می­‌گیرد.

پروین اردلان همچنین معتقد است در این انتخابات مردم دیگر میان بد و بدتر – اصلاح­‌طلب و اصول­‌­گرا – انتخاب نمی­‌کنند، بلکه مردم تصمیم می­‌گیرند که رأی بدهند یا ندهند:

«الان می­بینیم که عملا حتی کسانی که از جبهه اصلاح­‌طلبان بودند، خیلی از آنها رد صلاحیت شده­‌اند، بنابراین می‌­دانیم از ابتدا چه کسانی ممکن است از داخل صندوق بیرون بیاند. آن‌چه که مهم است، این است که حالا ما حق داریم رأی ندهیم و این رأی ندادن به عنوان یک حرکت خودش را دارد نشان می­‌دهد و قاعدتا می‌­تواند در مشروعیت این انتخابات تأثیر مهمی داشته باشد.»

پروین اردلان؛ فعال حقوق زنان – عکس: فردریک اِلگ

پروین اردلان می­‌گوید گرچه در طول چهل سال گذشته از حق رأی دادن یا رأی ندادن برخوردار بوده­‌اند، اما این را همه ماجرا نمی­‌داند، چرا که به گفته خانم اردلان این حق از جانب جمهوری اسلامی یک «تکلیف و وظیفه» است.

به گفته این فعال زنان، از آنجایی که مجلس به خواست و مطالبات زنان هیچ اهمیتی نمی‌­دهد، اما همواره رأی زنان از لحاظ آماری و بالا بردن میزان مشارکت اهمیت داشته، نتیجتا باید مشروعیت رأی دادن را هم از آن گرفت تا نتواند بیش از این زنان بیشتری را تنها به عنوان عاملان و بدن‌های مشارکت وارد حوزه رأی‌گیری نماید.

۱۶۴ فعال سیاسی و مدنی خارج از ایران هفته گذشته با امضای بیانیه‌ای با عنوان «اسفند بدون رأی» تحریم انتخابات را فرصت مناسبی برای تداوم اعتراضات و ایجاد «یک جنبش اجتماعی توانمند و فراگیر» دانستند. پیش از آن نیز نرگس محمدی، زندانی سیاسی در ایران نیز «به حرمت خون کشته شدگان» اعتراضات اخیر ایران خواهان تحریم انتخابات شده بود. همچنین بر مبنای آخرین نظرسنجی زمانه از مخاطبانش شمار «تحریم‌کنندگان فعال» انتخابات مجلس رو به افزایش است.

در همین زمینه: